Κριτική των 40 ελληνικών συμμετοχών. Τι βοήθησε και τι έφταιξε κάθε φορά; Μέρος Α’

Αντί Προλόγου

Μετά από τη φετινή καταβαράθρωση της Κατερίνας Ντούσκα, με τη συμμετοχή-φούσκα, όπως αποδείχθηκε, την 40η της Ελλάδας στον διαγωνισμό, σκέφτηκα να επαναδημοσιεύσω μια επισκόπηση των ελληνικών συμμετοχών που έκανα πριν από δύο χρόνια, με στόχο να δούμε τι (μπορεί να) έφταιξε κάθε φορά και κατά πόσον τελικά είμαστε αδικημένοι ως χώρα. Σπεύδω να πω πως όσα γράφονται εδώ είναι οι καθαρά προσωπικές μου απόψεις, σκέψεις κι αναλύσεις και πως δεν απηχούν την επίσημη θέση του INFE Greece. Σπεύδω επίσης να ξεκαθαρίσω ότι εκτιμώ όλους, όσοι εκπροσώπησαν την Ελλάδα, αλλά και όσους προσπάθησαν στους εθνικούς τελικούς. Όλοι τους είχαν τις καλύτερες των προθέσεων ασχέτως αποτελέσματος. Απλώς, θεωρώ ότι κάποια στιγμή καλό είναι, αντί να μας κατατρέχει το σύνδρομο του κυνηγημένου και αδικημένου, να κάνουμε και λίγη αυτοκριτική, όσο σκληρή κι αν ακούγεται. Η “αιρετική” μου άποψη είναι ότι η Ελλάδα ουδέποτε υπήρξε πραγματικά αδικημένη. Θα μπορούσε ίσως κάποιες χρονιές να κερδίσει 2-3 θέσεις, μέχρι εκεί όμως.

Η δεκαετία του ’70. Η Ελλάδα δείχνει ένα διεθνές πρόσωπο.

Ξεκινάμε από τη Μαρινέλλα (1974): τη χρονιά όπου η Γιουροβίζιον έφτασε στο απόγειό της με τους ΑΒΒΑ, την Olivia Newton John, την Ireen Sheer, την Gigliola Cinquetti, τους Mouth & McNeal και άλλα μεγάλα ονόματα και τεράστιες επιτυχίες, όπως το “Waterloo”, το “Si” και το “I see a star”, εμείς στέλνουμε ένα τουριστικού χαρακτήρα εύπεπτο τραγουδάκι, που αναπαράγει το στερεότυπο “sea, sex and sun”, το οποίο ακόμα και η ίδια η καλλιτέχνιδα έχει αποκηρύξει. Ατέλειωτη εισαγωγή, αμήχανα φωνητικά, αμήχανη η Μαρινέλλα, συντηρητικό ντύσιμο στα φωνητικά, πολύ “λα, λα, λα” και φολκλόρ μπουζούκι από τον Στέλιο Ζαφειρίου. Η δικαιολογία ότι η Ελλάδα δεν γνώριζε που πήγαινε δεν ισχύει, διότι από το 1970 γινόταν μετάδοση κανονικά, ενώ και τα προηγούμενα χρόνια η Βόρεια Ελλάδα (όσοι τέλος πάντων είχαν δέκτες) έβλεπε μέσω της Ιταλικής και της Γιουγκοσλαβικής τηλεόρασης. Θέση: 11/17.

Η συμμετοχή της Μαρίζας Κωχ (1976), πέρα από το ότι βασίζεται σε γνωστό ηπειρώτικο μοιρολόι και θα μπορούσε να είχε ακυρωθεί γι’ αυτό τον λόγο, κινδύνευσε επίσης να ακυρωθεί λόγω του έντονου πολιτικού της μηνύματος (η Γαλλία παρενέβη και μας έσωσε). Επίσης ξένο με το όλο κλίμα της – πολύ μοντέρνας τότε – Γιουροβίζιον, κι αν θέλουμε να είμαστε και λίγο πιο αυστηροί, στο σημείο του ξεσπάσματος-μοιρολογιού, η Κωχ, σαφώς αγχωμένη από τις απειλές κατά της ζωής της (βγήκε με αλεξίσφαιρο γιλέκο στη σκηνή) δεν συγχρονίζεται ακριβώς με τη μουσική. Ο λαγουτάρης Δημήτρης Ζουμπούλης επίσης εντελώς φολκλόρ με τη… μουστάκα του. 13/18.

Η τετράδα Πασχάλης-Ρόμπερτ Ουίλλιαμς-Μπέσσυ Αργυράκη-Μαριάννα Τόλη (1977) τα είχε όλα: πιασάρικο τραγούδι, έξυπνοι στίχοι διανθισμένοι με ξένες λέξεις, πρωτοποριακό βίντεο-κλιπ γυρισμένο στην Αυστρία, καλοκουρδισμένη χορογραφία, ωραίες φωνές, ωραίες χορογραφίες. Τι έγινε λοιπόν; Διπλό σαμποτάζ: αφενός η Ελλάδα δεν ήθελε να διοργανώσει τον διαγωνισμό σε περίπτωση νίκης (έτσι ακούγεται πως είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σε κλιμάκιο της EBU που επισκέφτηκε τη χώρα, διότι ήταν το μεγάλο φαβορί μαζί με την Αγγλία), αφετέρου ο μεν Ρόμπερτ τοποθετήθηκε μακριά από τους υπόλοιπους επί σκηνής, τα δε μικρόφωνα ήταν εμφανώς χαμηλωμένα. 5/18.

Σε μια προσπάθεια διεθνοποίησης, η Ελλάδα στέλνει το 1978 την Τάνια Τσανακλίδου σε ένα τραγούδι για τον Τσάρλυ Τσάπλιν… Από που κι ως που; Η Ελβετία, στην οποία ο μεγάλος δημιουργός έζησε τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του, απέφυγε να στείλει αντίστοιχο τραγούδι που είχε στη δική της επιλογή και έστειλε η Ελλάδα. Από μουσικής απόψεως είναι ένα συνηθισμένο τραγούδι καφεθεάτρου, το οποίο δεν έχει καμία ανταπόκριση στους ξένους φαν και κανένα “άρωμα” Ελλάδας. Το έσωσε η χαλαρή ερμηνεία της  Τάνιας, στο πρώτο drag show της Γιουροβίζιον, όπως το χαρακτηρίζουν κάποιοι, η οποία έγραψε ιστορία με το “Γιαννάκη σ’ αγαπάω” (για τον Γιάννη Φέρτη) που εκστόμισε λίγο πριν βγει στη σκηνή, σχεδόν υποβασταζόμενη. Σε μια πολύ μέτρια χρονιά κατετάγη 8/20.

Ακολουθεί η εμφάνιση της Ελπίδας το 1979: φωνάρα, τραγουδάρα, ωραίο στήσιμο, λίγο κιτς η αρχαιοελληνική εμφάνιση, όμως από τα φωνητικά ακουγόταν μόνο ο Γιάννης Σιαμσιάρης (τα υπόλοιπα μικρόφωνα ήταν και πάλι χαμηλωμένα), η Ελπίδα φώναζε ίσως λίγο παραπάνω, οι στίχοι είχαν ένα πρόβλημα επαναληπτικότητας, το τραγούδι θεωρήθηκε αντιγραφή του “Jesus Christ Superstar” (αυτά τα έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής) και, για να είμαστε ειλικρινείς, γιατί η Ευρώπη να βγάλει πρώτο ένα τραγούδι για τον Σωκράτη; Δεν την αφορά. Ίσως, αν ο τίτλος ήταν “Αγάπη”, “Ειρήνη”, “Φιλία” ή κάτι αντίστοιχο να έμπαινε στην πεντάδα. 8/19.

Η δεκαετία του ’80. Ενοχικά σύνδρομα, κουλτούρα και αποχές.

Το 1980 γνώρισε το μεγαλύτερο σκάνδαλο όλων των εποχών σε ελληνικούς τελικούς (αν εξαιρέσει κανείς το 2002), με την εξόφθαλμα στημένη επιλογή της “Αννούλας της Ευρώπης”. Ένα κιτς φολκλόρ, με ρυθμό που σταματούσε και ξεκινούσε ξανά, ακούρευτους χορωδούς, με μαλλί αφάνα, τους οποίους “έπιασε η κάμερα” την ώρα που έπαιρναν τις θέσεις τους και την Άννα Βίσση να μετρά τα βήματά της και να μην υποστηρίζει το τραγούδι, έφεραν το μέτριο αποτέλεσμα. Απορία ως προς τους στίχους του “Ώτοστοπ”: τι το ήθελε το… Πεκίνο το… Βλαδιβοστόκ και το Κάιρο; Δεν μπορούσε να εξυμνήσει άλλες χώρες για κανένα βαθμουλάκι; Ίσως αν πήγαινε 2-3 χρόνια αργότερα να είχε καλύτερη τύχη. 13/19.

Το 1981 το φεστιβαλικό “Φεγγάρι Καλοκαιρινό” με τον Γιάννη Δημητρά κάνει μια αξιοπρεπή εμφάνιση, η οποία μάλιστα βραβεύεται από τους δημοσιογράφους. Λίγο το λάθος της πιανίστα Σοφίας Χούνδρα στην αρχή του τραγουδιού (πατά άλλες  νότες), λίγο το ξεπερασμένο ύφος της συγκεκριμένης μπαλάντας, λίγο το “2 σε 1”  του Γιάννη Δημητρά (έκανε ταυτόχρονα και τη βασική φωνή και τα φωνητικά) και το φεγγάρι “χλώμιασε”, όπως έγραψαν τότε οι εφημερίδες. 8/20.

H επέλαση του ΠΑΣΟΚ επέδρασε και στη Γιουροβίζιον, ψάχνοντας αφορμές για μη συμμετοχή (1982, 1984, 1986, 1999, 2000 με διαφορετική δικαιολογία κάθε φορά) ή για συμμετοχή με ό, τι πιο έντεχνο και κουλτουριάρικο υπήρχε, στέλνοντας τραγούδια που δεν ενδιέφεραν ούτε καν την εγχώρια αγορά. Δεν ξέρουμε πως θα πήγαιναν ούτε οι “45 κοπελιές” με τον Θέμη Αδαμαντίδη το 1982, ούτε το “Wagon Lit” με την Πωλίνα το 1986. Αν κρίνουμε από το επίπεδο των υπόλοιπων τραγουδιών, νομίζουμε ότι θα είχαν σταθεί καλά, ειδικά το δεύτερο. Βέβαια, κι αυτό ισχύει για όλες τις συμμετοχές της εποχής, όταν η ίδια η Ελλάδα δεν υποστηρίζει τις συμμετοχές της, όταν αυτές δεν έχουν απήχηση κι όταν η ΕΡΤ τις αντιμετωπίζει ως αγγαρεία και αναγκαίο κακό, γιατί οι ξένοι να τις υποστηρίξουν;

Το 1983, λοιπόν, η Κρίστη (Στασινοπούλου), νόμιζες ότι ξεπήδησε από το φεστιβάλ της ΚΝΕ και του Οδηγητή, με ταγάρι, αμπέχωνο και σφυροδρέπανο και βρέθηκε στη Γιουροβίζιον με το βαρυφορτωμένο ενορχηστρωτικά “Μου λες”. Πολύ γλυκερό το τραγούδι, πολύ γλυκερή και η Κρίστη, σε μια χρονιά όπου η νικήτρια Corinne Hermès κέρδισε ίσως με τη δυναμικότερη μπαλάντα στην ιστορία της Γιουροβίζιον. Δεν έπεισε. 14/20.

Το 1985, στο αποκορύφωμα του σοσιαλιστικού στίχου, ο Τάκης Μπινιάρης με μαλλί “Farah Fawcett” έτρεμε επί σκηνής από το τρακ, τα δε φωνητικά – τέσσερεις πανέμορφες κυρίες, στις οποίες η κάμερα έκανε μόνο 2-3 μακρινά πλάνα – “τα έχασαν” και δεν τον στήριξαν όσο έπρεπε. Ωραία μπαλάντα, υψηλής αισθητικής βίντεο-κλιπ, πανέμορφος και άψογος φωνητικά ο Τάκης, αλλά, επίσης δεν έπεισε, σε μια χρονιά με πολλά μεγάλα ονόματα και 13 γιούροσταρ που επέστρεψαν, μεταξύ των οποίων οι, διεθνούς φήμης, Al Bano & Romina Power. 16/19.

Το 1987 η Ελλάδα νόμιζε ότι ανακάλυψε το “αυγό του Κολόμβου” (όποιος δεν έχει δει τη Νόρα Βαλσάμη εκστασιασμένη να ανακοινώνει το αποτέλεσμα, δεν έχει δει τίποτα!): μια φρέσκια συμμετοχή, τόσο μακριά από τις δήθεν ποιοτικές, ωστόσο χιλιοακουσμένη στο εξωτερικό και ψιλοαντιγραφή των Wham! Οι Bang! λοιπόν (Θάνος Καλλίρης και Βασίλης Δερτιλής), με στυλ δεκαετίας του ’50 και στίχους διανθισμένους με ξένες λέξεις (κλασικό πια το κόλπο) κατάφεραν ένα ευπρόσδεκτό πλασάρισμα την δεκάδα (παρεμπιπτόντως ήταν η 10η συμμετοχή της Ελλάδας), δεν στάθηκαν όμως ικανοί να κάνουν το πραγματικό μπαμ. Πως; Σας ενόχλησε το “κυκλοφοράς τις νύχτες”; Μην ανησυχείτε, οι ξένοι δεν το κατάλαβαν! 10/22

Το 1988, σε μια κρίση ταυτότητας, η ελληνική επιτροπή αποφάσισε να στείλει το χειρότερο από τα τραγούδια της επιλογής. Το παρασκήνιο είναι γνωστό. Τι να σου κάνει και η καημένη η Amanda Grant ντυμένη κλόουν; Αμήχανα και ταυτόχρονα μηχανικά χορευτικά, κάπως άσχημοι οι χορωδοί κι ένα ενοχλητικό “χα, χα, χα, χα” (θα μπορούσε στο σημείο αυτό να ακούγεται ένα τύμπανο) να τρυπά τα αυτιά των Ευρωπαίων. Η Αφροδίτη Φρυδά, λοιπόν, καταποντίστηκε, παρά τους ευαίσθητους στίχους και την καλή της ερμηνεία, ήταν και κακοντυμένη, δεν την έσωζε τίποτα. 17/21

Η συμμετοχή του 1989 έχει ψηφιστεί κάποτε από τους ξένους φαν ως η καλύτερη ελληνική συμμετοχή πριν από το 2000. Ήταν η κομψή Μαριάνα Ευστρατίου και “Το δικό σου αστέρι”, με ωραία ενορχήστρωση (το πιτσικάτο των εγχόρδων στην αρχή έχει γράψει ιστορία), υπέροχους στίχους, μήνυμα και μουσική. Τι έφταιξε; Νομίζουμε το τρακ της ερμηνεύτριας και το φλάουτο του Φίλιππου Τσεμπερούλη που ακούγεται πιο δυνατά από ό, τι θα έπρεπε. 9/22

Η δεκαετία του ’90. Τα “πέτρινα χρόνια”.

Ακολουθούν, με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις, τα “πέτρινα χρόνια” της Γιουροβίζιον για την Ελλάδα, με χαμηλές τηλεθεάσεις και αδιάφορες έως κακές συμμετοχές.

Ξεκινώντας απο το 1990 ο Χρήστος Κάλλοου τραγούδησε “Χωρίς Σκοπό”, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Κακά φωνητικά (ένα ενοχλητικό “τιπ-τιπ-τιπ-τιπ…”), με μοναδική εξαίρεση τη Φωτεινή Σαββατιανού, το μικρόφωνο της οποίας όμως ήταν χαμηλωμένο, κλήρωση στη γρουσούζικη 2η θέση εμφάνισης, ένας κιθαρίστας που έδινε φιλάκια στην κάμερα, ένας έγχρωμος χορωδός με περίεργη προφορά, φτωχή ενορχήστρωση με αρμόνιο. Και μέσα σε όλα, ο τραγουδιστής φοβήθηκε την τελευταία στιγμή να βγάλει την τελική κορώνα. 19/22.

Κι έρχεται το εθνικό παραλήρημα που φέρει το όνομα “Η Άνοιξη”: σίγουροι για το βραβείο οι Έλληνες, παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα. Φευ! Έφταιγε μόνο ο σαξοφωνίστας; Όχι: ο Ανδρέας Μικρούτσικος, πήγαινε κάθιδρος μπρος-πίσω στη σκηνή, για να τον πάρει η κάμερα και μιλούσε στη Σοφία Βόσσου, ο δε ντράμερ δάγκωνε από το τρακ τα χείλη του. Οι στίχοι ήταν ποιητικοί, αλλά και τολμηροί για την εποχή. Η ίδια η Βόσσου (ναι, φωνάρα, δεν αντιλέγει κανείς) επέλεξε μια κόμμωση που της πρόσθεσε  χρόνια, ενδυματολογικά, ενώ μιλούσε για την άνοιξη, αντί να φορέσει κάτι πιο φωτεινό, εμφανίστηκε με μαύρη ενδυμασία  που δεν συνάδει  με τον τίτλο του τραγουδιού. Έφταιξαν και κάποιες  δηλώσεις στις συνεντεύξεις Τύπου που θεωρήθηκαν υπεροπτικές, βάλε και τους αυτοσχεδιασμούς που δεν έχουν οργανική σχέση με το υπόλοιπο τραγούδι. 13/22

Και ξαφνικά έρχεται μια ανέλπιστη αναλαμπή από το πουθενά: η Κλεοπάτρα, τα είχε όλα: καλογραμμένο τραγούδι με μήνυμα, εξαιρετική σκηνική παρουσία και ένδυμα, ωραία φωνή. Γιατί δεν πήγε παραπάνω; Ίσως έφταιξε το αρνητικό κλίμα κατά της “κακής” Ελλάδας, η οποία δεν άφηνε τους κατοίκους της ΠΓΔΜ (νυν Βόρειας Μακεδονίας) να έχουν όποιο όνομα αυτά θέλουν. Να σημειώσουμε ότι το τραγούδι πολεμήθηκε πολύ από τον ελληνικό Τύπο, διότι τάχα έχει τουρκικά ακούσματα, αλλά κι από μερίδα των φαν, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει μια τεχνητή ένταση κατά της Κλεοπάτρας και υπέρ της Ευρυδίκης. 5/23

Το μεγαλύτερο μονοπλάνο στην ιστορία της Γιουροβίζιον, ίσως το πιο αλησμόνητο φόρεμα, ωραίο στήσιμο και φωνητικά και μια Καίτη Γαρμπή (συγνώμη, ως Κατερίνα την δήλωσαν επίσημα) δροσερή, εκτόξευσαν ένα “εσωτερικής κατανάλωσης” τραγούδι ψηλά. Τι τη νοιάζει όμως την Ευρωπαία νοικοκυρά και τον Ευρωπαίο μεροκαματιάρη, αν η Ελλάδα είναι χώρα του φωτός κι αν χορεύει ροκ και τσιφτετέλι (το οποίο μεταφράστηκε στο επίσημο πρόγραμμα ως… “Belly dance”!);. 9/25

Ακολουθεί “Το τρεχαντήρι (Ντίρι Ντίρι)”: play-back σαντούρι, μια εκτός τόπου και χρόνου αποστροφή προς το κοινό “everybody!” από τον Αντώνη Τουρκογιώργη, φωνητικά με ζαρτιέρες, εμφανέστατο τρακ στους ερμηνευτές και μέτρια ερμηνεία, σε ένα φολκλόρ νησιωτικό τραγούδι, που αναπαράγει το στερεότυπο: “sea, sex & sun”. Λεπτομέρεια: το σταφύλι στο βίντεο-κλιπ είναι… άπλυτο-τόση προχειρότητα. Οι ξένοι φαν ακόμα απορούν πως και δεν αποκλειστήκαμε εκείνη τη χρονιά. Και είναι κρίμα, διότι ο Κώστας Μπίγαλης είχε προτείνει ένα άλλο τραγούδι του στην ΕΡΤ (“Του πολέμου το παιδί”), πραγματικό αριστούργημα. 14/25

“Ποια προσευχή” τραγούδησε η Ελίνα Κωνσταντοπούλου το 1995. Αρχαιοελληνικής έμπνευσης ενδυμασία, ωραίο τραγούδι και στήσιμο. Τι έφταιξε; το διφορούμενο πολιτικό του περιεχόμενο (αστέρι κλπ.), τα φωνητικά της Μαριάντας Σόη (μετέπειτα Πιερίδη), η οποία φώναζε παραπάνω από ό, τι έπρεπε, ίσως και το Japanese look της ερμηνεύτριας, με το έντονο βάψιμο και τα τριγωνικά νύχια. Θα με ρωτήσετε; τα Αρχαία Ελληνικά στην αρχή, με την υποβλητική φωνή του Αντώνη Παππά, δεν βοήθησαν; Όχι! Δεν τα κατάλαβε κανείς, διότι οι Ευρωπαίοι τα προφέρουν όχι όπως τα Νέα Ελληνικά, αλλά με άλλη προφορά, την λεγόμενη “Ερασμιακή”. Δώρο άδωρο, λοιπόν. Για να είμαστε δίκαιοι, υπήρξε μεγάλη διασπορά ψήφων. Σε οποιαδήποτε άλλη χρονιά, με τους ίδιους βαθμούς, θα είχε έρθει 7η-8η. 12/23

Το “Εμείς φοράμε το χειμώνα ανοιξιάτικα” (μα τι δυσπρόφερτος τίτλος για τους ξένους!) είναι κλασικό παράδειγμα του πως  ένα ωραίο τραγούδι μπορεί να χάσει τον δυναμισμό του επί σκηνής. Να δεχθώ ότι οι διοργανωτές έδωσαν μικρότερη σκηνή και αναγκάστηκαν να αλλάξουν τη χορογραφία. Εκείνον τον χορευτή με το see-through, τι τον ήθελαν; Εκνευριστική η χορογραφία των χορωδών,  η Μαριάνα Ευστρατίου σχεδόν ακούνητη, συν η ενορχήστρωση η οποία εμφανώς έπασχε. 14/23

Τι γίνεται όταν μια απλή καθηγήτρια πιάνου ανεβαίνει στη σκηνή της Γιουροβίζιον; Η Μαριάννα Ζορμπά με το έντεχνο “Χόρεψε” στάθηκε αρκετά καλά, παρά τις τονικές της αστάθειες και το τρακ. Βαρυφορτωμένη ενορχήστρωση, ο μπουζουξής έχασε τις νότες, το κίτρινο φόρεμα της κυρίας Κρίστης Τσολακάκη (μετέπειτα κυρίας Νίκου Χατζηνικολάου) δεν “έγραφε” ωραία και ένα φολκλόρ, το οποίο εν έτει 1997 ήταν πλέον ξεπερασμένο. Απορία: Γιατί ταξίδεψαν μέχρι τη Σαντορίνη για το βίντεο-κλιπ και δεν έδειξαν σχεδόν κανένα πλάνο από το νησί, παρά μόνο τη μαύρη παραλία; 12/25

Πονεμένη ιστορία το 1998, το οποίο έφερε και τον αποκλεισμό της Ελλάδας, με ένα τραγούδι που δεν ήταν κακό και μια ερμηνεύτρια που τραγούδησε αξιοπρεπώς: καπνοί, ροκ στήσιμο, ένα πανάκριβο πλην κακόγουστο φόρεμα, βάλε και τη γρουσούζικη 2η θέση στη σειρά εμφάνισης. Πως να δει προκοπή η Διονυσία Καρόκη και το συγκρότημα Θάλασσα, οι οποίοι έφυγαν από την Ελλάδα κάτω από θύελλα αντιδράσεων και υποψίες για στημένη τηλεψηφοφορία; Να συνεχίσουμε; Το τραγούδι ήταν γραμμένο το 1977, ο δε συνθέτης Γιάννης Βάλβης κατάφερε με τη συμπεριφορά του να γίνει ο μοναδικός στην ιστορία της Γιουροβίζιον που του απαγορεύτηκε η είσοδος στη σκηνή… 20/25

Μετά από μια διετή αποχή (μια χρονιά λόγω αποκλεισμού και μια ακόμα, για ανασύνταξη δυνάμεων), ακολουθεί η χρυσή δεκαετία της Ελλάδας. Οι Antique ανέτρεψαν το 2001 το σκηνικό και έφεραν νέα δεδομένα.

Κλείνοντας το Α’ μέρος αυτού του αφιερώματος τονίζω για μία ακόμα φορά ότι δεν έχω καμία διάθεση ούτε να προσβάλλω, ούτε να μειώσω κανέναν. Προσπαθώ, όσο πιο νηφάλια και με την απόσταση που δίνει ο χρόνος, να κριτικάρω, μέσα από την προσωπική μου οπτική και με την εμπειρία 25 χρόνων στον χώρο του φανκλαμπισμού, την πορεία των ελληνικών συμμετοχών. Κάποιοι θα συμφωνήσουν, κάποιοι θα διαφωνήσουν, κάποιοι θα αντιδράσουν, κάποιοι θα αδιαφορήσουν. Μείνετε συντονισμένοι για το Β’ μέρος.

Επίσης τονίζω για ακόμη μια φορά ότι η ως άνω προσέγγιση δεν εκπροσωπεί καμία επίσημη θέση του σωματείου του INFE Greece το οποίο απλά φιλοξενεί το άρθρο μου.