50 χρόνια η Ελλάδα στη Eurovision. Μέρος Α’: 1974-1983

1974-Μαρινέλλα (Κυριακή Παπαδοπούλου): Η Ελλάδα (και η στυγνή δικτατορία του Δημητρίου Ιωαννίδη) είδε τότε τη Γιουροβίζιον ως μια διέδοξο προς την Ευρώπη και ευκαιρία για προβολή ενός φιλοευρωπαϊκού προσώπου προς τα έξω. Στην κλειστή επιλογή, όπου ξεχώρισαν τα πέντε καλύτερα τραγούδια, μετά τα τρία, τα δύο και στο τέλος το πρώτο, είχαν αρχικά επιλεγεί οι πασίγνωστοι τότε Νοστράδαμος (Δέσποινα Γλέζου, Ιπποκράτης «Τσάρλυ» Εξαρχόπουλος, Chris King, Στέλιος Φωτιάδης). Σύμφωνα με έρευνα που κάναμε στη δισκογραφία τους, χρονολογικά το τραγούδι τους πρέπει να ήταν Το Όνειρο (Στέλιος Φωτιάδης / Δημήτρης Ιατρόπουλος), κάτι όμως το οποίο δεν επιβεβαιώνει η Δέσποινα Γλέζου: η τότε συμμετοχή, της οποίας δεν θυμάται τον τίτλο, δεν ηχογραφήθηκε ποτέ επίσημα· είχε μόνο αποσταλεί ένα demo, το οποίο ενθουσίασε το BBC. Video-clip δεν πρόλαβαν να κάνουν. Επρόκειτο δε το εν λόγω να τραγουδηθεί μισό στα ελληνικά και μισό στα αγγλικά από τις δύο κοπέλες του γκρουπ. Τελευταία στιγμή, η δικτατορία τούς πήρε τα διαβατήρια, βασισμένη σε ένα παλιότερο, κατασκευασμένο, σκάνδαλο δήθεν βιασμού από τον Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο προς μια ανήλικη θαυμάστρια από την Καβάλα, και τους απαγόρευσε να πάνε στη Γιουροβίζιον. Την κατάσταση έσωσαν ο Γιώργος Κατσαρός (συνθέτης/μαέστρος) και ο Πυθαγόρας (Πυθαγόρας Παπασταματίου-στιχουργός) που έγραψαν το έθνικ Kρασί, θάλασσα και τ’αγόρι μου (11ο). Το φιλμάκι γυρίστηκε στην Καστέλλα και τα βράχια της Πειραϊκής. Μπουζούκι έπαιξε ο δεξιοτέχνης Στέλιος Ζαφειρίου, ενώ στα φωνητικά είδαμε τον Δαμιανό Σερίφογλου, τη Δήμητρα “Μήτσα” Ρούτη, τον Σταμάτη Γουζέλη και τη Θεώνη Βασιλάκη. Αρχηγός της αποστολής ο Γιώργος Ανεστόπουλος. Το ρούχο έφτιαξε ο Μενέλαος Στογιάννης. Τα αποτελέσματα ανακοίνωσε η Ειρήνη Γαβαλά ή -σύμφωνα με άλλη πηγή- η Μακώ Γεωργιάδου, η οποία επίσης παρείχε τον σχολιασμό μέχρι και το 1986. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη της Δέσποινας Γλέζου.

1975. Είχε γίνει αρχικά κρούση στον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά δεν ενδιαφερόταν, όντας αυτοεξόριστος πολλά χρόνια και τη δεδομένη στιγμή έδινε συναυλίες στο Ρίο ντε Τζανέιρο και τον Μάνο Χατζηδάκι, ο οποίος απαίτησε να συνθέσει ο ίδιος το τραγούδι, καθότι τα στιχουργήματα που είχαν υποβληθεί δεν ήταν ικανοποιητικά, και να πάει ή η Φλέρυ Νταντωνάκη (Ελευθερία Παπαδαντωνάκη) που ήταν όμως ήδη άρρωστη ή η Νάνα Μούσχουρη (Ιωάννα Μούσχουρη) που δεν ήθελε καθόλου να συμμετάσχει. Το 1975 η Φλέρυ Νταντωνάκη ηχογράφησε τον δίσκο “Ο κύκλος του C. N. S.”, σε μουσική και συνοδεία πιάνου από τον Μάνο Χατζηδάκι. Ίσως κάποιο από αυτά τα τραγούδια να προοριζόταν για τη Γιουροβίζιον, ίσως να της έγραφε κάτι διαφορετικό. Δεν θα το μάθουμε ποτέ… Εξάλλου οι πληροφορίες είναι αποσπασματικές και δύσκολο να διασταυρωθούν. Επόμενη ιδέα που «έπεσε στο τραπέζι» ήταν η κρούση στον Ντέμη Ρούσσο και το συγκρότημά του, όμως είχαν ανειλημμένες υποχρεώσεις στις Η.Π.Α. Ας σημειωθεί πως ο σκηνοθέτης Γιώργος Δάμπασης τοποθετεί αυτά τα γεγονότα το 1974, πριν από την επιλογή του Γιώργου Κατσαρού. Όπως και να έχει το πράγμα, η Ελλάδα δεν θέλησε τελικά να πάρει μέρος, διαμαρτυρόμενη για την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο.

1976-Μαρίζα Κωχ (Μαρία Μενδρινού Κωχ): Το τραγούδι της ήταν μια διαμαρτυρία για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Η ίδια είχε εξοριστεί από τη δικτατορία το 1967 για τρία χρόνια στην Αγγλία. Η Τουρκία αντέδρασε τότε έντονα αλλά μετά την υποστήριξη της Γαλλίας στην Ελλάδα αναγκάστηκε να αποχωρήσει και βεβαίως δεν μετέδωσε το ελληνικό τραγούδι. Ο Μάνος Χατζηδάκις, με την ιδιότητα του διευθυντή του Γ’ Προγράμματος, της ανέθεσε απευθείας τη σύνθεση ενός άσματος για το δράμα της Κύπρου. Το τραγούδι, βασισμένο σε ένα ηπειρώτικο μοιρολόι, γράφτηκε σε μια νύχτα. Οι στίχοι γράφτηκαν από εκείνη (κουπλέ, ρεφραίν) και τον Μιχάλη (Μάκη) Φωτιάδη (κουπλέ), κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής τους συνδιάλεξης. Την αμέσως επόμενη μέρα γυρίστηκε το φιλμάκι στην Πελοπόννησο (κυρίως στον Μυστρά), που προβλήθηκε στους τίτλους της εκπομπής «Μουσική βραδυά» του Γιώργου Παπαστεφάνου, στην οποία της έγινε ένα αφιέρωμα. Ένα δεύτερο φιλμάκι, στον Παρθενώνα αυτή τη φορά προβλήθηκε ως καρτ-ποστάλ τη βραδιά της Γιουροβίζιον. Η Ελλάδα έρχεται 13η, με τη Γαλλία να τη στηρίζει περισσότερο από όλες τις χώρες με ένα 8άρι. Η καλλιτέχνιδα βγήκε με αλεξίσφαιρο γιλέκο στη σκηνή, διότι είχε συλληφθεί ένας ακροβολιστής και υπήρχαν απειλές κατά της ζωής της. Για τον λόγο αυτό υπέγραψε ένα χαρτί ότι θα εμφανιστεί με δική της ευθύνη. Στο επίσημο πρόγραμμα αναφέρεται ως Μαρίζα Κωχ & Δημήτρης Ζουμπούλης (είναι ο λαουτίστας). Μαέστρος ο Μιχάλης “Μάικ” Ροζάκης. Τα αποτελέσματα έδωσε η Ειρήνη Γαβαλά. Παρασκήνια μπορείτε να δείτε εδώ.

1977-Πασχάλης, Μαριάννα, Ρόμπερτ, Μπέσσυ (Πασχάλης Αρβανιτίδης, Μαριάννα Δημοτάκη-Τόλη, Robert Williams, Βασιλεία Αργυράκη): Στην τελική φάση υπήρχαν 12 τραγούδια, τα οποία προέκυψαν με φανερή ψηφοφορία, παραδόξως όμως δεν διέρρευσε καμία πληροφορία, ούτε καν από τους «κομμένους» συνθέτες για το ποια ήσαν τα τραγούδια. Το εν λόγω πήρε 35 ψήφους, ενώ το 2^ο, η «Μπαλάντα» με τη Χριστίνα (Καράλη), 23. Για πρώτη φορά έγινε ραδιοφωνική μετάδοση, από τον Δημήτρη Κωνσταντάρα, ο οποίος παρέμεινε σε αυτό το πόστο μέχρι και το 1990 (εξαιρούνται οι χρονιές, κατά τις οποίες η χώρα απείχε). Το τραγούδι κέρδισε τεράστια αφιερώματα στα περιοδικά και πολλές ελπίδες για διάκριση. Το 1977 τα κλιπς μεταδόθηκαν σε 3 βραδιές. Το ελληνικό είχε γίνει από την εταιρεία Αρώνης-Ευθυμιάδης και είχε γυριστεί στην Αυστρία. Μουσική και διεύθυνση ορχήστρας από τον Γιώργο Χατζηνάσιο. Οι στίχοι της Σέβης Τηλιακού θεωρήθηκαν ιδιαίτερα ευρηματικοί, παρόλο που θυμίζουν κάπως μια ιταλική διαφήμιση του 1975. Το αποτέλεσμα ήταν η 5η θέση, η οποία ισοφαρίστηκε το 1992 και ξεπεράστηκε μόλις το 2001 και ένα τραγούδι που έγινε evergreen και ακούγεται μέχρι σήμερα. Ένα μέντιουμ σε εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού είχε προβλέψει ότι θα ερχόμασταν 4οι και αυτό θα είχε συμβεί, αν η Ελλάδα δεν έδινε -εκ του πονηρού- 12 βαθμούς στο Μονακό. Την ελληνική ψηφοφορία ανακοίνωσε η Νάκυ Αγάθου. Κοστούμια και χορογραφία από τη Μαριάννα Τόλη. Παρασκήνια για το σαμποτάζ στα μικρόφωνα και την απροθυμία της Ελλάδας να διοργανώσει μπορείτε να δείτε εδώ. Αφιέρωμα στη Μαριάννα Τόλη, την πρώτη ελληνίδα γιούροσταρ που έφυγε από τη ζωή έχουμε εδώ. Αφιέρωμα στον, επίσης εκλιπόντα, Ρόμπερτ Ουίλλιαμς υπάρχει εδώ.

1978-Τάνια Τσανακλίδου (Σουλτάνα Τσανακλίδου): προκλήθηκε τεράστιο σκάνδαλο με απειλές, αντεγκλήσεις και δύο κλειστές επιλογές. Την πρώτη φορά ισοψήφισαν δύο τραγούδια με ερμηνεύτρια την Άννα Βίσση και τους συνθέτες τους (Ρόμπερτ Ουίλλιαμς–Να ξέρεις σ’αγαπώ και Δώρος Γεωργιάδης–Κύριος Νόμπελ που πήραν -στη δεύτερη ψηφοφορία- 4 και 3 βαθμούς αντίστοιχα) να κατηγορούν αλλήλους ότι δεν είναι Έλληνες, αλλά αλλοδαποί. Τη δεύτερη φορά κέρδισε η Τάνια με ένα τραγούδι καφεθεάτρου, κάπως “ξένο” ως προς τα ελληνικά ακούσματα, για να τιμήσει τον τότε εκλιπόντα Τσάρλυ Τσάπλιν, κάτι που δεν έκανε ούτε καν η Ελβετία, όπου ζούσε την τελευταία εικοσαετία της ζωής του. Παρόλα αυτά, χάρη στο μπρίο της ερμηνεύτριας, ήρθε η 8η θέση. Κάποιοι θεωρούν ότι είναι το πρώτο drag act στην ιστορία του θεσμού. Στο πιάνο ο Μάρκος Αλεξίου. Διευθυντής ορχήστρας ο Χάρης Ανδρεάδης. Στα φωνητικά μέλη της χορωδίας του ΟΤΕ, τα ονόματα των οποίων δεν μάθαμε ποτέ. Τα αποτελέσματα έδωσε η Φωτεινή Γιαννουλάτου.

1979-Ελπίδα (Ελπίδα Καραγιαννοπούλου): 1.000 άτομα έστειλαν γράμμα στην ΕΡΤ, για να μετάσχουν στην επιτροπή του κοινού. Η επιλογή για πρώτη φορά ήταν ανοικτή (Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά), με παρουσιαστή τον Βασίλη Τσιβιλίκα. Είναι η μοναδική περίπτωση, κατά την οποία τα τραγούδια εκτελέστηκαν δύο φορές. Στους υποψηφίους συναντάμε ονόματα, όπως ο Κώστας Χατζής που ήταν το μεγάλο φαβορί των διανοούμενων, η Μπέσσυ Αργυράκη μαζί με τον Τώνη Στεφανίδη, η Σόφη Ζαννίνου, η Κρίστη Στασινοπούλου, η γνωστή ηθοποιός Φωτεινή Φιλοσόφου. Στα φωνητικά της Ελπίδας οι: Γιάννης Σαμσιάρης, Λία Βίσσυ (Ολυμπία Βίσσυ), Πωλίνα (Πωλίνα-Παρασκευή Μισαηλίδου) και Στέλιος Γουλιέλμος, ο οποίος απεβίωσε πριν από λίγο καιρό. Μια αξιοπρεπέστατη 8η θέση. Μουσική του Δώρου Γεωργιάδη και στίχοι της Σώτιας Τσώτου, η δομή των οποίων δεν έμεινε ασχολίαστη. Τη διεύθυνση της ορχήστρας ανέλαβε ο Λευτέρης Χαλκιαδάκης. Τους βαθμούς ανακοίνωσε η Φωτεινή Γιαννουλάτου. Κάποια πρώτα παρασκήνια μπορείτε να δείτε εδώ. Θα ακολουθήσουν, όμως, κι άλλα…

1980-Άννα Βίσση: ο εθνικός τελικός έγινε τη Δευτέρα 10 Μαρτίου 1980 στα στούντιο ΕΡΤ της Παιανίας, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Χονδρογιάννη. Την παρουσίαση ανέλαβε ο άτυχος Βασίλης Τσιβιλίκας, μέσα σε ένα χάος ανοργανωσιάς και προχειρότητας. Μετείχαν πολύ γνωστά ονόματα της εποχής (Γιάννης Φλωρινιώτης, Δάκης & Ρένα Πάντα, Αντώνης Στεφανίδης, Μίλλυ Καραλή, Γλυκερία, Κώστας Τουρνάς, Σίγκμα Φαίη, Τάκης Αντωνιάδης), τα δε τραγούδια έγιναν τα περισσότερα επιτυχίες, κάτι που έμελλε να επαναληφθεί μόλις το 2002, τη δεύτερη χρονιά που περιείχε τόσα πολλά σκάνδαλα. Ο Λευτέρης Χαλκιαδάκης διηύθυνε την ορχήστρα ελαφράς μουσικής της ΕΡΤ, η οποία έκανε πρόβες για 15 ημέρες και δύο συνεχείς ημέρες (20 ώρες) για τις γενικές πρόβες. Έγιναν πολλές καταγγελίες, υπονοώντας πολιτικές παρεμβάσεις, προκειμένου να σταλεί η Άννα Βίσση, το τραγούδι της οποίας δεν είχε καν περάσει τη βάση. Ακόμα μεγαλύτερες αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση να απολυθούν οι αρχικοί χορευτές (Νίκος Αβαγιανός, Σάκης Σαραντόπουλος και Γιώργος Γεωργιάδης) και να προσληφθούν τρεις από τους Επίκουρους (Αχιλλέας και Ζαχαρίας Μιχαηλίδης-με καριέρα στην Τσεχοσλοβακία και η Εύα Τσελίδου, μετέπειτα τραγουδίστρια των Omega Vibes, οι οποίοι πλαισίωσαν τον 2ο Κώστα Τουρνά στην επιλογή). Μια 13η θέση, σε μουσική Τζικ Νακασσιάν και στίχους Ρόνης Σοφού. Tη συμμετοχή προλόγισε η Κέλλυ Σακάκου, η οποία έχασε τα λόγια της και έβγαλε… σκονάκι! Τα αποτελέσματα έδωσε η Φωτεινή Γιαννουλάτου. Μερικά από τα παρασκήνια μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

1981-Γιάνης Δημητράς: Πρωτοχρονιά του 1981 η Ελλάδα γίνεται επίσημα μέλος της ΕΟΚ, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την ιστορία της χώρας. Γνωρίζουμε ελάχιστα για την κλειστή επιλογή του 1981. Το νικητήριο ανακοινώθηκε στις 2 Μαρτίου και είχε πάρει 18 πόντους με άριστα το 50. Τα υπόλοιπα τραγούδια (43 τον αριθμό) δεν έγιναν ποτέ γνωστά, ενώ η επιτροπή σημείωσε πως το επίπεδο ήταν γενικά πολύ χαμηλό, γι’ αυτόν το λόγο έκανε δύο συνεδριάσεις, καθώς στην πρώτη δεν κατάφερε να καταλήξει σε κάποιο αξιόλογο τραγούδι. Η πιανίστα είναι η 16χρονη Σοφία Χούνδρα, η οποία –δυστυχώς– πάτησε άλλες νότες στην αρχή από το τρακ. Η κοπέλα επελέγη ανάμεσα σε άλλα ταλέντα από διάφορα ωδεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διοργανωτές ψέκασαν το κόκκινο τριαντάφυλλο πάνω στο πιάνο λίγο πριν εμφανιστεί ο καλλιτέχνης, ώστε να φαίνεται δροσερό. Ο Γιώργος Νιάρχος επιστρατεύτηκε εκ των υστέρων για να βελτιώσει το κομμάτι, καθώς το demo που είχε σταλεί στην ΕΡΤ ήταν συνοδεία μιας μόνο κιθάρας, έτσι μπήκε και το δικό του όνομα ως συνθέτη. Μουσική και στίχοι από τον Γιάννη Δημητρά. Υπεύθυνος της αποστολής ο Γιώργος Τσούτσιας. Τα αποτελέσματα ανακοίνωσε η Τατιάνα Δάρρα. Το τραγούδι πάντως πήρε το βραβείο των δημοσιογράφων που κάλυπταν τη βραδιά, αλλά και το βραβείο της Επιτροπής Καλλιτεχνών της Γιουροβίζιον, η οποία απαρτιζόταν από μουσικούς, τραγουδιστές, σκηνοθέτες και ανθρώπους της τηλεόρασης, για την ωραιότερη συμμετοχή. Περισσότερα παρασκήνια εδώ.

1982. Είχε επιλεγεί ο Θέμης Αδαμαντίδης (ο οποίος είχε ξεπηδήσει από το τηλεοπτικό «Να η Ευκαιρία», ως εξαιρετικό ταλέντο) με το έθνικ Σαρανταπέντε κοπελιές (Γιώργος Κατσαρός / Δημήτρης Ιατρόπουλος), το οποίο είναι βασισμένο στιχουργικά στο δημοτικό τραγούδι Το γεφύρι της Άρτας (όπου το Σαρανταπέντε πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες έγινε Σαρανταπέντε κοπελιές κι εξήντα γοργονίτσες!). Το ύφος του τραγουδιού είναι όπως το «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» του Μαρκόπουλου. Σόλο βιολί παίζει ο Παντελής Δεσποτίδης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αποκάλυψη έγινε από την εφημερίδα «Απογευματινή», καθώς μέχρι και μετά τον διαγωνισμό κρατιόταν ως επτασφράγιστο μυστικό από την ΕΡΤ. Η επιτροπή μίλησε για χαμηλό επίπεδο μουσικής και στίχων όλων των υποψήφιων ασμάτων. Όπως ακούγεται, ακόμα ισχύει το πρόστιμο (600. 000 δραχμές τότε) που οφείλει η Ελλάδα στην EBU… Φαίνεται, πάντως, πως είχε γίνει κάποια κρούση και στον συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλο, ως έκτακτη λύση, προκειμένου να γράψει κάτι για την Άλκηστι Πρωτοψάλτη. Περισσότερα παρασκήνια εδώ.

1983-Κρίστη (Κρίστη Στασινοπούλου): Υπήρξε μεγάλη συζήτηση για τη φόρμουλα που θα χρησιμοποιούσε η ΕΡΤ-1 σχετικά με την επιλογή της Γιουροβίζιον. Προτάθηκε να γίνει ανάθεση σε κάποιον συνθέτη, η ιδέα όμως απερρίφθη, διότι όπως δήλωσε ο τότε διευθυντής, Γιώργος Ρωμαίος, θα γεννιόταν το ερώτημα με ποια κριτήρια θα γινόταν αυτή η επιλογή και φοβόταν τις σχετικές αντιδράσεις. Έτσι, το κανάλι στράφηκε στην διοργάνωση ανοικτού τελικού, ο οποίος για δεκαετίες θεωρείτο χαμένος, μέχρι που “εμφανίστηκε” ξαφνικά… Ανάμεσα στους υποψηφίους βρίσκουμε την Κλεοπάτρα, τον Νίκο Νομικό, την Άριελ Κωνσταντινίδη, τη Γιάννα Κομνηνού, τον Δάκη, τον Πέτρο Δουρδουμπάκη, τη Θεοδοσία Στίγκα, ακόμα και τη Δάφνη Μπόκοτα. Στον τελικό που έγινε στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στις 18 Μαρτίου, σε παρουσίαση Μακώς Γεωργιάδου, ψήφισαν εκπρόσωποι 20 δήμων και 30 ενήλικες πολίτες, ως μέλη κοινού. Ο Πάνος Τσαπάρας απέσυρε τελευταία στιγμή τον Πόθο Διάφανο, γιατί η πρώτη πλήρης πρόβα έγινε μόλις λίγες ώρες πριν τη ζωντανή μετάδοση. Το τραγούδι θα ερμήνευε ο ίδιος μαζί με τη Φωτεινή Τσαπάρα (αργότερα το ερμήνευσε η Ελένη Τσαγκαράκη). Κι άλλοι δημιουργοί απείλησαν μαζικά να αποσυρθούν. Για περισσότερα παρασκήνια μπορείτε να ανατρέξετε εδώ. Τα αποτελέσματα εκφώνησε η Ειρήνη Γαβαλά. Τη μουσική έγραψε ο Αντώνης Πλέσσας και τους στίχους η Σοφία Φίλντιση. Μαέστρος ήταν ο πατέρας του συνθέτη, Μίμης Πλέσσας. Στα φωνητικά οι: Αντώνης Πλέσσας, Δημήτρης Αντωνίου, Δημήτρης Μαγάρας και Στέλιος Βήχος.

Μείνετε συντονισμένοι στον INFE. Στο πλαίσιο των 50 χρόνων της Ελλάδας στον διαγωνισμό θα αναρτήσουμε για κάποιες χρονιές κι άλλα -ανέκδοτα- έξτρα παρασκήνια και παραλειπόμενα που προέκυψαν μετά από πολύχρονη έρευνα. Πιστέψτε μας, θα σας αρέσουν πολύ!!!