Ο νικητής του 1990, ο θρύλος Toto Cutugno, “ταξίδεψε στο φως”

Μια τεράστια καριέρα από το 1965

Ο Salvatore “Toto” Cutugno, με σικελικές ρίζες, γιος ενός στρατιωτικού και μιας νοικοκυράς, γεννήθηκε το 1943 στο Fosdinovo της Τοσκάνης, πατρίδα της μητέρας του, αλλά σύντομα μετακόμισε με τους δικούς του στη La Spezia. Στα πέντε του χρόνια είδε την 7χρονη αδελφή του Anna να πνίγεται από gnocchi. Έχει ακόμα δύο αδέλφια, τον Roberto και τη Rosanna, το πρώτο παιδί στην Ιταλία που έκανε εγχείρηση καρδιάς. Ο πατέρας του, αν και τρομπετίστας, προσπάθησε να τον αποθαρρύνει από το να γίνει καλλιτέχνης. Άρχισε ως αυτοδίδακτος τυμπανιστής και μετά ντράμερ, δημιουργώντας τα γκρουπ Toto and the Rockers, Ghigo Group, Toto e i Tati, με το οποίο γύρισε όλη την Ιταλία. Ξεκίνησε να μαθαίνει ακορντεόν, αλλά το εγκατέλειψε για οικονομικούς λόγους. Από το 1976 και μετά έχει πάρει ένα σωρό βραβεία είτε ως συνθέτης, είτε ως ερμηνευτής. Είναι παντρεμένος από το 1970 με την Carla Cutugno, ωστόσο το 1990 απέκτησε τον μοναχογιό του, Nicolò (ή Nico, όπως τον αποκαλούν, χαϊδευτικά), από εξωσυζυγική σχέση με μία γυναίκα της οποίας η ταυτότητα δεν έχει αποκαλυφθεί. Μολαταύτα, η σύζυγός του τον στήριξε και αποδέχτηκε την ύπαρξη αυτού του παιδιού, το οποίο σπούδασε οικονομικά.

Ασύλληπτες επιτυχίες, γραμμένες για άλλους καλλιτέχνες

Έχει γράψει πάνω από 50 τραγούδια-επιτυχίες για καλλιτέχνες, κυρίως Ιταλούς, Γάλλους και ισπανόφωνους όπως η Mireille Matthieu, ο Johnny Hallyday, η Ornella Vanoni (Rabbia, libertà, fantasia), o Luis Miguel (Ragazzi di oggi), o Miguel Bosé (Super, Superman, νικητήριο στο Festivalbar), ο Domenico Modugno, ο Frank Sinatra, ο Joe Dassin (L’été indien-στα Ελληνικά έγινε Όνειρα με τον Τέρη Χρυσό, Et si tu n’existais pas–Όχι δεν σε συγχωρώ, επίσης με τον Τέρη Χρυσό), η Petula Clark, o Peppino di Capri (Il sognatore), η Fiordaliso (Per noi, Se non avessi te), ο Fausto Leali (Io amo), οι Richi e Poveri (Canzone d’amore), ο Adriano Celentano (τον οποίο πρωτοανέβασε στην κορυφή του ιταλικού τοπ- Il tempo se ne va, Soli), η Dalida (Laissez-moi danser, διασκευή του δικού του Voglio l’anima), o Claude François, o Michel Sardou, o Gérard Lenorman o Hervé Vilard, o Paul Mauriat, ο Ringo, η Sheila και τόσοι άλλοι. Κυκλοφόρησε 17 σόλο άλμπουμ. Έχει ερμηνεύσει διεθνείς επιτυχίες όπως το L’Italiano, γνωστό και ως Un italiano vero, ή το Serenata. Στην Ελλάδα έκανε τεράστια επιτυχία το Señorita por favor (στα ελληνικά ως Φύγε σε παρακαλώ, με τον Πασχάλη, μεγάλη επιτυχία της Marion Rung).

Το φεστιβάλ του Sanremo

Πριν κάνει σόλο καριέρα, ήταν μέλος του γκρουπ Albatros (3οι το 1976 και φιναλίστ το 1977 στο Sanremo). Ιδιαίτερα επιτυχημένη είναι και η σόλο πορεία του στο Sanremo: 1^ος το 80 με το Solo noi, έξι φορές 2ος, μία 3ος, δύο φορές 4^ος, (και πολλές φορές στην τριάδα ως συνθέτης). Μαζί με τον Peppino di Capri, τη Milva, την Anna Oxa και τον Al Bano κατέχει το ρεκόρ συμμετοχών στο Sanremo (15 + 3 ακόμα εκτός συναγωνισμού). Διαγωνίστηκε σε αρκετά ακόμα εθνικά και διεθνή φεστιβάλ (Festivalbar, “Yamaha” Tokyo-1ος το 1980 με το Francesca non sa, Saint Vincent Estate, Mostra internazionale di musica leggera, Un disco per l’estate, Vota la voce). Το εμβληματικό L’Italiano ήταν η συμμετοχή του το 1983. Μολονότι κατετάγη 5ο, έγινε η μεγαλύτερή του επιτυχία και μάλιστα παγκόσμια. Μάλιστα προοριζόταν για τον Adriano Celentano, ο οποίος το απέρριψε λόγω των στερεοτύπων και των ελαττωμάτων των Ιταλών που αναφέρουν οι στίχοι. Και μία όχι τόσο γνωστή ιστορία: το 1988 κέρδισε το Sanremo με το Perdere l’amore ο Massimo Ranieri, ο οποίος αρνήθηκε να πάει στη Γιουροβίζιον (είχε ήδη εκπροσωπήσει την Ιταλία το 1971 και το 1973). Άγνωστο γιατί, δεν ρώτησαν καν τον Toto που ήρθε δεύτερος με το Emozioni, έτσι πήγε ο τρίτος, Luca Barbarossa…

Η συμμετοχή στη Γιουροβίζιον ήταν… από σπόντα

Πήγε στη Γιουροβίζιον, όταν αρνήθηκαν να μετάσχουν οι I Pooh, νικητές του Sanremo, με το Uomini Soli. Ο Toto ήρθε 2ος με το συγκλονιστικό Gli Amori. Αντ’ αυτού προτίμησε -εκ του πονηρού- το πιο μέτριο “insieme 1992”, με θέμα την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Πράγματι, δύο χρόνια μετά υπεγράφη στην Ολλανδία η ιστορική συνθήκη του Μάαστριχτ. Το 1990 παρουσίαζε το γνωστό σώου «Domenica in», εξάλλου από το 1987 και εξής εργαζόταν περιστασιακά ως τηλεπαρουσιαστής. Όπως δήλωσε, του άρεσε η βόλτα με το αερόστατο στο Ζάγκρεμπ. Για την παρουσίαση το 1991 «έπαιζε» και το όνομα της Raffaella Carrà (δεν επελέγη τελικά, ίσως διότι εργαζόταν τότε στο ισπανικό κρατικό κανάλι ΤVE). Προτιμήθηκαν από τη RAI ο Toto Cutugno και η έτερη Ιταλίδα νικήτρια, Gigliola Cinquetti, σε μία αντισυμβατική και κάπως πρόχειρη παρουσίαση. Το τραγούδι του μπήκε στα charts αρκετών χωρών (Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία-ασημένιος δίσκος, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ελβετία-χρυσός δίσκος, Δυτική Γερμανία, #19 στο Eurochart hot 100 και #44 όλης της χρονιάς στο ίδιο chart) και παίχτηκε ακόμα και στο ΜΤV. Στα φωνητικά του είχε τους Σλοβένους Ashes & Blood ή Pepel in Kri, όπως λέγονται στη γλώσσα τους (YUG 75), τους οποίους βρήκε στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας διαθέσιμους και πρόθυμους να του κάνουν φωνητικά. Αν και νυμφευμένος, ΄όπως ήδη αναφέραμε, αυτό δεν τον εμπόδισε να φλερτάρει διάφορες συμμετέχουσες το 1991 (τη Σοφία Βόσσου, τη Dulce, τη Samantha Janus…). Τον θυμόμαστε κάθιδρο να διανύει τη διαδρομή από το green room στη σκηνή, για να παραλάβει το βραβείο. Όταν νίκησε ήταν 46 ετών και 302 ημερών. Έγινε τότε ο μεγαλύτερος σε ηλικία νικητής του διαγωνισμού (ο προηγούμενος ήταν ο André Claveau του 1958, με 46 έτη και 76 μέρες). Το ρεκόρ έσπασε ο Jørgen Olsen το 2000 (50 ετών και 61 ημερών). Πλέον το κατέχει ο Dave Benton του 2001 (50 ετών και 101 ημερών). Φυσικά είναι ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα που λάμπρυναν με την παρουσία τους τη Γιουροβίζιον.

Οι παλαιότεροι εν ζωή γιουρονικητές

Στην ερώτηση ποιοί είναι οι πέντε παλαιότεροι εν ζωή γιουρονικητές, όχι ηλικιακά, αλλά βάσει της χρονιάς οπότε κέρδισαν, η απάντηση είναι: η Jacqueline Boyer του 1960, η Isabelle Aubret του 1962, η Gigliola Cinquetti του 1964, η Sandie Shaw του 1967 και η Massiel του 1968. Γενικότερα η πρώτη 12άδα αποτελείται πλέον μόνο από γυναίκες. Πρέπει να φτάσουμε στο 1974, για να συναντήσουμε άνδρες: είναι ο Benny Anderson και ο Björn Ulvaeus των ΑΒΒΑ… O Toto Cutugno, λοιπόν, είναι ο 11oς -και πλέον πρόσφατος- γιουρονικητής που φεύγει από τη ζωή. Έχουν προηγηθεί οι: Lys Assia (1956), Corrie Brokken (1957), André Claveau (1958), Teddy Scholten (1959), Jean-Claude Pascal (1961), Grethe & Jørgen Ingmann (1963), France Gall (1965), Udo Jürgens (1966), Frida Boccara (1969).

Η σταδιακή πτώση

Έχει πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια δίσκους και η καριέρα του, με διεθνείς επιτυχίες, ξεπέρασε κατά πολύ τα ιταλικά σύνορα, καθώς ήταν πασίγνωστος όχι μόνο στις χώρες όπου υλοποίησε διάφορες συνεργασίες, αλλά επίσης στη Γερμανία, την Ελβετία την Ε.Σ.Σ.Δ., το Ισραήλ, το Ιράν, τη Νότια Κορέα, την Τουρκία και την Ελλάδα. Το 2007 διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη, ο οποίος έκανε μετάσταση στα νεφρά, με αποτέλεσμα να αφαιρέσει τον δεξιό νεφρό. Αυτός που τον πίεσε να κάνει έγκαιρη διάγνωση και του συμπαραστάθηκε στην περιπέτεια της υγείας του ήταν ο Al Βano. Αποσύρθηκε για έναν χρόνο, καθώς έπρεπε να υποβληθεί σε εγχείρηση και θεραπεία. Το 2018 εισήχθη σε βελγικό νοσοκομείο, λόγω αδιαθεσίας που του προκάλεσε η υπερβολική ζέστη. Ένα χρόνο μετά Ουκρανοί βουλευτές επιχείρησαν να του αρνηθούν την είσοδο στη χώρα τους, θεωρώντας πως υποστηρίζει τη Ρωσία (τελικά η συναυλία στο Κίεβο του πραγματοποιήθηκε κανονικά). Μάς έκανε εντύπωση το ότι δεν τον είδαμε στη Γιουροβίζιον του Τορίνου. Προφανώς δεν ήταν καλά. Απεβίωσε σήμερα, ενάμισυ μήνα μετά από τα 80α του γενέθλια, από καρκίνο του προστάτη, στο νοσοκομείο San Raffaele του Μιλάνου. Φυσικά, ένα μικρό αφιέρωμα, δεν είναι δυνατόν να καλύψει παρά κάποιες μόνο πτυχές της σημαντικής σταδιοδρομίας αυτού του καλλιτέχνη. Αθάνατος!

Μερικές δηλώσεις

“Αντίο στον Τότο Κουτούνιο, έναν πραγματικό Ιταλό“, έγραψε η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι.

“Έπειτα από μακρά ασθένεια, η κατάσταση της υγείας του τραγουδιστή είχε επιδεινωθεί τους τελευταίους μήνες”, διευκρίνισε ο μάνατζερ του εκλιπόντος, Ντανίλο Μανκούζο.

Ο Χρήστος Κάλλοου, ο οποίος εκείνη τη χρονιά εκπροσώπησε την Ελλάδα έκανε την εξής ανάρτηση: “Καλό ταξίδι φίλε μου Toto πάντα θα θυμάμαι τό φεστιβάλ τής Γιουροβίζιον τό 1990 στο Ζάγκρεμπ καί τη νίκη σου με τό ‘Insieme Unite Europe’ κυρίως όμως τον ωραίο χαρακτήρα σου στις συζητήσεις μας”.

Υ. Γ.: ακολουθεί ένα αφιερωματικό βίντεο του Infe Greece στον Toto Cutugno!

Τον αποχαιρετούμε με το εμβληματικό ρεφαίν: “Lasciatemi cantare con la chitarra in mano, lasciatemi cantare, sono un italiano” (Αφήστε με να τραγουδήσω με την κιθάρα στο χέρι, αφήστε με να τραγουδήσω, είμαι ένας Ιταλός)!