Αναδρομή στη Γιουροβίζιον του 1997

Τα προεόρτια

Η Νορβηγική τηλεόραση έκανε επίσημη διαμαρτυρία ότι είναι αδύνατη η χρηματοδότηση της Γιουροβίζιον δίχως τη συμμετοχή της Γερμανίας, έτσι έγινε εισαγωγή του νέου συστήματος, όπου, για να προκριθούν οι χώρες, υπολογιζόταν ο μέσος όρος των βαθμών τους των τελευταίων τεσσάρων ετών. Οι επιτροπές είχαν πλέον 8 μέλη πάνω και 8 κάτω από τα 30. Ο υπεύθυνος της γερμανικής τηλεόρασης, Jürgen Meier Beer, πίεσε προς την κατάργηση της γλώσσας (αφού η γερμανική ποπ μουσική ακουγόταν και έκανε επιτυχία μόνο στα αγγλικά), των επιτροπών (ιδιαίτερα μετά από την αδυναμία τους να επιλέξουν –επιτέλους – ένα κομμάτι που θα έκανε κάποια εμπορική επιτυχία) και της ορχήστρας (η οποία δεν ταίριαζε πλέον με την ποπ μουσική), γνώμη που ακολούθησαν και άλλες χώρες. Οι μικρές χώρες αντέδρασαν και η Γερμανία έκανε τον εξής εκβιασμό: ή οι κανόνες θα άλλαζαν ή η Γερμανία θα αποχωρούσε από το διαγωνισμό. Η κρατική τηλεόραση της Αυστραλίας είχε κάνει πρόταση στην EBU να γίνει ο διαγωνισμός του 1997 στο Sydney και η χώρα που κερδίζει τη Γιουροβίζιον να τη διοργανώνει τη μεθεπόμενη χρονιά, κάτι που δεν έγινε δεκτό.

Γενικές πληροφορίες

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη τηλεοπτική μετάδοση μέσω δορυφόρου ως τότε. Για πρώτη φορά μπορούσε κάποιος να δει τη βραδιά στο Ίντερνετ, ενώ 5 χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία) ψήφισαν για πρώτη φορά με televoting, έχοντας πάντα και back-up jury, σε περίπτωση προβλήματος. Καταργήθηκε επίσης ο κανόνας που υποχρέωνε να υπάρχουν μουσικοί επί σκηνής οι οποίοι αναπαριστούσαν πως παίζουν τα όργανα που ακούγονται στο play-back. Η απόφαση αυτή όχι μόνο απήλλαξε τον διαγωνισμό από ψεύτικους μουσικούς-μίμους, αλλά ουσιαστικά οδήγησε στην κατάργηση της ορχήστρας, γεγονός που έγινε επίσημα το 1999. Το Ισραήλ δεν μετείχε λόγω της ημέρας μνήμης του Ολοκαυτώματος, έτσι επέστρεψε η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Επίσης γύρισε η Ιταλία, μετά από τρία χρόνια απουσίας, η οποία εν συνεχεία απείχε μέχρι το 2011.

H διοργάνωση

Ο διαγωνισμός διαδραματίστηκε στο Point Theater, στις όχθες του ποταμού Liffey, κοντά στα docklands. Για τα 40χρονα του διαγωνισμού, η ιρλανδική τηλεόραση ετοίμασε ένα εισαγωγικό τεχνοκρατικό φιλμάκι (το μισό σε 3-D) με πολλές οθόνες και εφέ, καθώς και ένα μίνι αφιέρωμα σε κορυφαίες στιγμές (σε σκηνοθεσία Rory Kelleher). Επίσης, πριν από τα τραγούδια, νικητές, αλλά και παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνες που ξεπήδησαν από τη Γιουροβίζιον, μοιράστηκαν μια εμπειρία τους με το κοινό (αυτό συμβαίνει κάθε 2^η καρτ-ποστάλ). Τελευταίοι εμφανίζονται, μετά την Ισλανδία, οι περσινοί νικητές, Fionnuala Sherry και Rolf Løvland που λένε ότι σε μια ώρα θα έχουν όλα τελειώσει. Αναμετάδοση έκαναν η Κορέα, το Ισραήλ, η Αυστραλία και η Γιουγκοσλαβία. Είχε δημιουργηθεί «χωριό της Γιουροβίζιον», με μπαρ, φωτοτυπικά, φαξ, υπολογιστές, τηλεφωνικά κέντρα, κέντρα πληροφοριών, restaurants. Σε μια πρόβα, μια λάμπα έπεσε πάνω σε ένα θεατή, ο οποίος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.

Οι παρουσιαστές

Στην παρουσίαση ήταν ο Ronan Keating (20 ετών τότε), αρχηγός των Boyzone. Όταν του είπαν ότι επελέγη ήταν σε τουρνέ στο Buenos Aires. Δήλωσε: «I’m shocked, I’m honored and I’m proud». Η παρουσιάστρια -πρώην δασκάλα- και λίγο ξινή Carrie Crowley (32 ετών τότε) πήγαινε στις πρόβες με ποδήλατο, αλλά φορούσε και το ποδηλατικό σορτς, μέσα από την τουαλέτα της, για να μην φαίνονται πολύ το μικρόφωνο και το ακουστικό της. Έχει επίσης γίνει γνωστό ότι δεν επέτρεψαν στο Ronan να μπει στο πάρτι μετά το διαγωνισμό, γιατί δεν είχε πρόσκληση και επιπλέον δεν τον αναγνώρισαν! Ένας δημοσιογράφος κατάλαβε ποιος ήταν και απέφυγαν (;) το σκάνδαλο.

Η αρχή της βραδιάς

Η εισαγωγή έγινε σε τρεις γλώσσες (κελτικά, αγγλικά και γαλλικά). Οι καρτ-ποστάλ (σκηνοθετημένες από δύο γυναίκες, την Neasa Hardiman και την Dearbhla Walsh) έχουν σκηνές από την καθημερινή ζωή των Δουβλινέζων ή τη φύση, ενώ εμφανίζονται και οι καλλιτέχνες, σε ένα χώρο με οθόνες. Το σκηνικό είναι φαντασμαγορικό, εντελώς φουτουριστικό, με οθόνες και ένα κυκλικό γυάλινο πάτωμα και οι φωτισμοί πολύχρωμοι. Παρουσιάζεται ο διευθυντής ορχήστρας, πριν αρχίσει το τραγούδι κι αμέσως πέφτει η λεζάντα με τη χώρα, το τραγούδι και τον καλλιτέχνη. Στο τέλος, βλέπουμε άλλη λεζάντα με τη χώρα, το τραγούδι και τους συντελεστές.

Οι συμμετοχές

Καλοστημένο και με ωραία δεμένες φωνές, το τραγούδι-ύμνος στο πονεμένο νησί της Κύπρου, με ελληνικά στοιχεία, αλλά και ένα υπολανθάνοντα ντίσκο ρυθμό, κέρδισε μια 5^η θέση, χάρη στη Χαρά και τον Άντρο Κωνσταντίνου (αδέλφια της γνωστής μας Κωνσταντίνας-CYP 83), ενώ αμέσως μετά ο ποιοτικός έθνικ αμανές της Τουρκίας με την Şebnem Paker εκτοξεύτηκε στην 3^η θέση. Η Νορβηγία, εκτός τόπου και χρόνου, με ένα τραγούδι για το… Σαν Φρανσίσκο, με τον βετεράνο Tor Endresen. Φανταστική χορογραφία από την Bettina Soriat (φωνητικά AUT 96), όμως το τραγούδι της ήταν πολύ επαναλαμβανόμενο, τύπου αερομπικ και αδικήθηκε. Πως μια γλυκανάλατη μπαλάντα με μια μέτρια φωνή βρίσκεται στη 2^η θέση, αυτό μόνο ο ίδιος ο Ιρλανδός Marc Roberts μπορεί να μας το πει. Ωραία παρουσία η Tanja Ribič, με το παραμυθένιο τραγούδι για τον πρίγκιπα της, κλασσική ενορχήστρωση, αλλά κάπως ασυντόνιστα τα φωνητικά (υπέροχο βόντεο-κλιπ, γυρισμένο στη λίμνη Bled και το κάστρο απέναντι από αυτήν). Ακολούθησαν οι άνευ λόγου και αιτίας υπερβολικοί λαρυγγισμοί της Ελβετής Barbara Berta, ντυμένης με φιδίσιο κοστούμι και συνοδευόμενη από ένα τρομπετίστα και το κλεμμένο (αν και καλοδουλεμένο από τις Mrs Einstein) Ολλανδικό αντίγραφο του Live and let die του Paul McCartney.

Απίθανη φωνή η Alexandra των Jalisse σε ένα ιταλικό τραγούδι με ψηλές νότες, αντικατέστησε την τελευταία στιγμή μια τουαλέτα με ένα μαύρο κοστούμι. Εξαιρετικός και ο Ισπανός Marcos Llunas (αν δεν έκανε τις μούτες στο τέλος… ποιος ξέρει τι θα είχε συμβεί). Από το σόλο κλαρινέτο της Γερμανίας (και την ανύπαρκτη Bianca Shomburg) στις κλασσικές κιθάρες της Πολωνίας η απόσταση είναι όσο η νύχτα με τη μέρα (λίγο συντηρητική πάντως η Anna Maria Jopek, στο folk rock τραγούδι της). Νέα εμφάνιση στο διαγωνισμό για την Εσθονή Maarja (EST 96), πριν από το συμπαθητικό –χαρωπά τα δύο μου δάχτυλα χτυπώ– Βοσνιακό τραγούδι με την Alma Čardžić (BOS 94). Η Célia Lawson, σε ένα τραγούδι με βραζιλιάνικα μουσικά στοιχεία, καταστράφηκε από την αυστηρή παρουσία τεσσάρων ανέκφραστων χορωδών με γυαλιά ηλίου, οι οποίοι χτυπούσαν και αυτοί τα δάχτυλά τους, εντελώς όμως ασυντόνιστα. Ωραίο το gimmick με τον Σουηδό μαέστρο Curt-Eric Holmquist ντυμένο βοσκό (ή κάτι τέτοιο), αλλά πως “κόλλαγε” αυτό το look με το τραγούδι της ανολοκλήρωτης αγάπης τριών ξανθών νεαρών (Blond) για μια κοπέλα;

Η Μαριάννα Ζορμπά, με τα ζήλια στο χέρι και όλα τα όργανα επί σκηνής να παίζουν ζωντανά (εξ ου και τα λάθη) κρατήθηκε στο ύψος της, παρά τις ψιλοπαραφωνίες και το κίτρινο φόρεμα που δεν την κολάκευε καθόλου. Η Μάλτα και η Debbie Scerri (γνωστή από το φεστιβάλ ΕΟΚ-Κύπρου-Μάλτας) προσπάθησαν να δώσουν μια ονειρεμένη συμμετοχή, αλλά η κλεισμένη φωνή της κοπέλας δεν βοήθησε καθόλου. Αξιοπρεπείς οι V.I.P. για την Ουγγαρία. Θεατρική ερμηνεία (και ωραία περούκα) από τη σούπερ-σταρ της ποπ και του κιτς, Alla Pugacheva -θρύλο σε όλες τις ρωσόφωνες χώρες- δεν έπεισε τους κριτές. Δανικό ραπ, με τηλέφωνο επί σκηνής και λεοπάρ αμφιέσεις; Ναι, ήταν ο Kølig Kai και η παρέα του, πριν από το συναισθηματικό (και διφορούμενο) γαλλικό τραγούδι με τη Fanny, η οποία ξεκίνησε ως πάρα πολλά υποσχόμενη κοπελίτσα (έκανε ένα χρυσό δίσκο με διασκευές τραγουδιών της Piaf), πριν καταλήξει στα αζήτητα. Δροσερές, ναζιάρες, πολύχρωμες και λίγο rave (εμφανισιακά) οι “Κροάτισσες Spice Girls”, E.N.I..

Δύο αξέχαστες συμμετοχές έκλεισαν το διαγωνιστικό μέρος. Πρώτοι οι Katrina & The Waves, με την τραγουδίστρια να φορά ένα μεγάλο πράσινο γιακά και τη παράξενη φωνή της να δένει πολύ καλά με αυτή των χορωδών (Miriam Stockley-UK 90 και Beverley Skeetey-RUS 00). Ωραίο τραγούδι, με πανανθρώπινα μηνύματα και απίθανη ενορχήστρωση (τι ωραία η τρομπέτα!), δίκαιο βραβείο, με την μεγαλύτερη διαφορά μέχρι τότε (70 βαθμοί) από το 2^ο τραγούδι. Χαρισματικός σώουμαν (παρότι θυμίζει πολύ τον David Bowie) ο Ισλανδός Paul Oskar, έδωσε ένα ανεπανάληπτο θέαμα, με τη βοήθεια ενός καναπέ και τεσσάρων δίμετρων ξανθών κοριτσιών, σε ένα tecno τραγούδι. Αν είχε διαγωνιστεί επί τηλεψηφοφορίας, αναμφισβήτητα θα είχε πλασαριστεί πάρα πολύ ψηλά…

Το διάλειμμα

Οι δύο παρουσιαστές ξαναβγαίνουν, ντυμένοι στα μαύρα. Η Carrie εξηγεί την καινοτομία του televoting κι ακολουθεί το medley, ειδικά για τις 5 χώρες. Ανοίγουν οι γραμμές, ενώ ο Ronan έχει ήδη φύγει για το διάλειμμα, με χορευτές από όλη την Ευρώπη. Μαζί με το συγκρότημά του, τους Boyzone εμφανίστηκαν με το Let the message run free (χρησιμοποιήθηκε αργότερα σε τηλεοπτική και ραδιοφωνική διαφήμιση). Υπήρχε διαφωνία για το ποιο τραγούδι θα πουν. Οι ίδιοι το είδαν ως προώθηση για τη διεθνή τους καριέρα. Πριν καταλήξουν σε αυτούς (προτιμήθηκαν τελικά ως νεότεροι) οι διοργανωτές σκέφτηκαν τον Van Morrison. Η Carrie βγαίνει με ένα μαβί-ασημί φόρεμα κι ευχαριστεί τους καλλιτέχνες για το διάλειμμα, σε τρεις γλώσσες. Διεκπεραιώνει μόνη της τη βαθμολογία, αφού πρώτα παρουσιάσει την εκπρόσωπο της EBU, Marie-Claire Vionnet. Φαβορί ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Ιταλία (όλες μπήκαν στην τετράδα).

Extra πληροφορίες

Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν εξ ολοκλήρου ψηφιακές κάμερες και εισήχθη η τηλεσκοπική κάμερα, τοποθετημένη 10 μέτρα πάνω από το έδαφος. O σκηνοθέτης, Ian McGarry, ήταν αυτός που έπεισε το 1987 τον Johnny Logan να πει ο ίδιος το τραγούδι και όχι ο αδελφός του. Επίσης ήταν μέλος της ορχήστρας στην επιλογή του 1967, στη Γιουροβίζιον του 1971, σκηνοθέτης το 1981 και δημιουργός ορισμένων από τις κάρτ-ποστάλ το 1993. Είναι η μοναδική χρονιά της Marie-Claire Vionnet ως scrutineer, βοηθός του Frank Naef από το 1978 ως το 1992 (την βλέπουμε on-camera σε πολλές γιουροβίζιον). O διαγωνισμός αυτός έμεινε στην ιστορία για τη συντριπτική νίκη της Αγγλίας, η οποία έκανε τότε ρεκόρ βαθμών (227) και απόστασης από το δεύτερο τραγούδι, της Ιρλανδίας (70 βαθμοί).

Trivia

• Οι δημοσιογράφοι ρώτησαν αν ο διαγωνισμός θα έπληττε την αξιοπιστία των Catrina & the Waves ως συγκροτήματος. Η Catrina απάντησε, «Ποια αξιοπιστία ; μετά από το διεθνές χιτ (σ. σ. το “Walking on sunshine”), το γκρουπ περιορίστηκε στο να τραγουδά σε βρετανικές και γερμανικές στρατιωτικές βάσεις!». Αίσθηση είχε προκαλέσει και η πληροφορία ότι αγόρασε το πουκάμισό της έναντι 4 λιρών σε καλάθι της λαϊκής, διότι δεν της είχαν απομείνει χρήματα (η υποβολή υποψηφιότητας στο BBC κοστίζει πολλές λίρες).
• Άσχετα με το αν το τραγούδι της Κύπρου έχει γραφτεί από τον Παναγιώτη Μαθιέλλη ή την Κωνσταντίνα, η ίδια εμφανίστηκε στο βίντεο-κλιπ.
• Ακούγεται ότι η RAI είχε δώσει εντολή στους Jalisse να μην δώσουν το 100%, διότι δεν ήθελε με τίποτα να διοργανώσει τον διαγωνισμό (κάτι αντίστοιχο υποστήριζαν οι Iσπανοί φαν ότι έγινε με την Pastora Soler). Ακολούθησε η μεγάλη αποχή της χώρας. Οι πιθανότεροι λόγοι είναι η αντίδραση στο πρόστιμο που επέβαλε η EBU, επειδή η RAI έβαζε διαφημίζεις πάνω στις καρτ-ποστάλ, η χαμηλή τηλεθέαση, η ισχνή παρουσία των ιταλικών συμμετοχών στα charts, η γενικότερη αδιαφορία για τη Γιουροβίζιον, από μία χώρα με πλήθος μουσικών διαγωνισμών και σώου.
• Από τους V. I. P. ο Gergő Rácz επανήλθε ως χορωδός το 2008 (στο “Candlelight”) και συνθέτης το 2011 (στο “What about my dreams”) και ο Viktor Rakonczai ως χορωδός και συνθέτης το 2008 και συνθέτης το 2011.
• Στα φωνητικά της Σλοβενίας εμφανίστηκαν δύο από τους Đavoli. Οι “Διάβολοι” ήταν ένα ποπ-ροκαμπίλι γκρουπ από την Κροατία που σημείωσε τεράστια επιτυχία και στη Σλοβενία μεταξύ 1983 και 1992, οπότε διαλύθηκαν. Έκαναν πολλές επιτυχίες, όπως τα διαχρονικά “Ostani uz mene”, “Ja volim je” και “Jagode i čokolada”.
• Από τους Blond, o Gabriel Forss επανήλθε δύο φορές στα φωνητικά, στο νικητήριο “Take me to your Heaven” (SWE 99) και το “Desire” (MAL 00).
• Η Alla Pugacheva είναι τεράστιο όνομα στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., έχοντας πουλήσει πάνω από 250 εκατομμύρια δίσκους. Την εβδομάδα της Γιουροβίζιον εμφανιζόταν πάντα με λιμουζίνα, φορώντας άλλοτε ροζ κι άλλοτε γαλάζια γούνα, και κρατώντας πολύχρωμα μικρά τσιγάρα.
• Σε συνέντευξή της η Carrie Crowley αποκάλυψε ότι, επειδή ο Ronan Keating δεν είναι τόσο ψηλός, για να μην τον φέρει σε δύσκολη θέση, στις πρόβες φορούσε παντόφλες!