Σαν σήμερα, το 1976, η Μαρίζα Κωχ (Μαρία Μενδρινού Κωχ) αψηφώντας τις απειλές εναντίον της, την επιθυμία κάποιων χωρών να αποσυρθεί (μόνο η Γαλλία τη στήριξε σθεναρά) και τις διαδηλώσεις των Τούρκων καταστηματαρχών στη Χάγη και παρά το γεγονός ότι συνελήφθη στην αίθουσα ελεύθερος σκοπευτής, φόρεσε ένα αλεξίσφαιρο γιλέκο και βγήκε στη σκηνή. Τι ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο; Ένα μοιρολόι για την εισβολή των Τούρκων στη Μεγαλόνησο δύο χρόνια πριν, κατά παραγγελία του Μάνου Χατζηδάκι, ο οποίος λίγο μετά χαρακτήρισε τη Γιουροβίζιον “πανηγυράκι”, επειδή η Ελλάδα δεν πήγε και τόσο καλά. Στέλνοντας θερμούς χαιρετισμούς στην καλλιτέχνιδα, η οποία πριν από είκοσι και πλέον χρόνια μου παραχώρησε την ιστορική συνέντευξη, χάρη στην οποία πληροφορηθήκαμε το απίστευτο παρασκήνιο που εκτυλίχθηκε στη Ολλανδία, ακολουθεί η σημερινή ανάρτηση της ΕΡΤ, με το πολύτιμο αρχειακό υλικό.
Το κείμενο της ΕΡΤ
Ο τελικός του 21ου ευρωπαϊκού διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, στις 3 Απριλίου 1976, στη Χάγη της Ολλανδίας και συγκεκριμένα στο Μέγαρο Congresgebouw (σήμερα γνωστό ως World Forum) με την συμμετοχή 18 χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Στο τέλος της βραδιάς, νικήτρια χώρα αναδείχθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο με το τραγούδι “Save Your Kisses for Me” του ποπ συγκροτήματος Brotherhood of Man με 164 βαθμούς.
Την Ελλάδα εκπροσώπησε η Μαρίζα Κωχ, μία από τις πιο καταξιωμένες Ελληνίδες τραγουδίστριες, γνωστή παράλληλα και για τη συνθετική και στιχουργική της δουλειά, με το τραγούδι ”Παναγιά μου, Παναγιά μου’‘ σε δική της σύνθεση και στίχους του Μιχάλη Φωτιάδη, λαμβάνοντας τη 13η θέση με 20 βαθμούς. H συγκεκριμένη συμμετοχή της χώρας μας έχει ιδιαίτερη σημασία μιας και αποτελεί μια συμμετοχή-διαμαρτυρία για την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και όσα δραματικά γεγονότα ακολούθησαν το καλοκαίρι του 1974.
Ειδικότερα, ο Μάνος Χατζιδάκις επικοινώνησε με τη Μαρίζα Κωχ την άνοιξη του 1976 ζητώντας της να ετοιμάσει ένα τραγούδι διαμαρτυρίας για την Κύπρο για να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Eurovision. Η ίδια βασίστηκε στο ηπειρώτικο δημοτικό τραγούδι-μοιρολόι ‘‘Παναγιά μου, Παναγιά μου παρηγόρα την καρδιά μου’‘. Το τραγούδι που ετοίμασε με το Μιχάλη Φωτιάδη και η συμμετοχή της στο διαγωνισμό αποτέλεσε αφορμή για να διαδηλώσουν οι Τούρκοι του εξωτερικού στη Χάγη τη βραδιά του τελικού εναντίον της ελληνικής συμμετοχής.
Ακόμη, η Μαρίζα Κωχ δέχτηκε απειλές για τη ζωή της ενώ μέσα στο μέγαρο υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής. Η ερμηνεύτρια υπέγραψε ότι με δική της ευθύνη θα τραγουδήσει μιας και οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης δεν μπορούσαν να εγγυηθούν για την ασφάλειά της. Παρά τις απειλές και τους κινδύνους, η Μαρίζα Κωχ ερμήνευσε το τραγούδι ”Παναγιά μου, Παναγιά μου” που αν και δεν έλαβε θέση στην πρώτη δεκάδα του διαγωνισμού, έτυχε θερμής υποδοχής από τους κριτικούς του εξωτερικού ως ένα εξαίρετο δείγμα παραδοσιακής μουσικής σύγχρονα διασκευασμένης και παραμένει αγαπητό στο κοινό ως σήμερα.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το αυθεντικό μουσικό βίντεο του τραγουδιού ”Παναγιά μου, Παναγιά μου” παραγωγής 1976 καθώς και το επεισόδιο της εκπομπής του Γιώργου Παπαστεφάνου ”Μουσική Βραδυά” στο οποίο φιλοξενήθηκε η Μαρίζα Κωζ λίγους μήνες μετά τη Eurovision του 1976.
Σε μία συνήθεια που συνεχίζεται ως σήμερα, οι ευρωπαϊκοί δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί προωθούν τις συμμετοχές τους στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision μέσα από μουσικά βίντεο. Τηρώντας αυτή την παράδοση, η ΕΡΤ ανέθεσε το 1976 στον σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη να γυρίσει το μουσικό βίντεο του τραγουδιού ”Παναγιά μου, Παναγιά μου”. Η Μαρίζα Κωχ και οι υπόλοιποι συντελεστές ταξίδεψαν στη Λακωνία και ειδικότερα στη βυζαντινή καστροπολιτεία του Μυστρά όπου και πραγματοποίησαν τα γυρίσματα για τις ανάγκες του βίντεο κλιπ.
Ειδικότερα, ο φακός καταγράφει την σπουδαία ερμηνεύτρια στο άγριο και ξερό φυσικό τοπίο του Μυστρά, ανάμεσα στα βυζαντινά χαλάσματα, περίλυπη λόγω του μηνύματος του τραγουδιού ενάντια στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Το συγκεκριμένο μουσικό βίντεο γυρίστηκε σε έγχρωμο φιλμ 35 m.m. σε σκηνοθεσία Κώστα Φέρρη και με Διευθυντή φωτογραφίας τον Αριστείδη Καρύδη-Φουκς, έναν από τους σημαντικότερους Διευθυντές φωτογραφίας της χώρας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είχε δουλέψει πολλά χρόνια και για τις εταιρείες παραγωγής Ανζερβός και Δαμασκηνός – Μιχαηλίδης. και είχε επιμεληθεί μερικές από τις πιο εμπορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.
Έτος παραγωγής: 1976
Σκηνοθεσία: Κώστας Φέρρης
Διεύθυνση φωτογραφίας: Αριστείδης Καρύδης-Φουκς
ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ
ΜΑΡΙΖΑ ΚΩΧ
Η ”Μουσική Βραδυά” είναι μια σειρά μουσικών εκπομπών του Γιώργου Παπαστεφάνου, που ξεκίνησε να προβάλλεται το 1976. Η συγκεκριμένη εκπομπή προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 10 Ιουνίου του 1976 και αποτελεί αφιέρωμα στην ερμηνεύτρια και συνθέτρια Μαρίζα Κωχ.
Στην αρχή του συγκεκριμένου επεισοδίου η Μαρίζα Κωχ μιλά για την Σαντορίνη όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Προβάλλεται το μουσικό βίντεο του τραγουδιού ”Παναγιά μου, Παναγιά μου” με το οποίο συμμετείχε στο διαγωνισμό της Eurovision το 1976. Αμέσως μετά, η Μαρίζα Κωχ συζητά με το Γιώργο Παπαστεφάνου. Η ίδια αναφέρει τις ιδιαιτερότητες της συμμετοχής της, τις διακρίσεις αλλά και την κριτική που δέχτηκε. Στην συνέχεια, μιλά για το ξεκίνημα της καριέρας της το 1966 και την συνεργασία της με το Μίκη Θεοδωράκη. Τραγουδά ένα από τα τραγούδια που της έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης, το ”Η Περσεφόνη”, αλλά δεν κυκλοφόρησαν ποτέ με το Θανάση Γκαϊφύλλια.
Επιπλέον, παρουσιάζει την ιδιαίτερη σχέση της με το δημοτικό τραγούδι και τα παλιά ρεμπέτικα και την κομπανία με την οποία συνεργάστηκε, ανάμεσά τους και την τραγουδίστρια Άννα Χρυσάφη. Ερμηνεύει το τραγούδι της Μαρίκας Νίνου ”Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα”. Η κομπανία με την Άννα Χρυσάφη τραγουδούν το ”Σύρμα πάνω σύρμα κάτω”. Στην συνέχεια της εκπομπής, η Μαρίζα Κωχ ερμηνεύει το τραγούδι ”Στο ‘πα και στο ξαναλέω” και ακολούθως μιλά για το ξεκίνημα της καριέρας της, την ερμηνεία δύο τραγουδιών του Μάνου Λοΐζου στο δίσκο ”Θαλασσογραφίες”. Ερμηνεύει το τραγούδι ”Θα κεντήσω”. Ακόμη, θυμάται την περίοδο που έζησε στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών και σχολιάζει πως επηρεάστηκε από τη διεθνή μουσική σκηνή και πως άντλησε έμπνευση από το δημοτικό τραγούδι και αποφάσισε να στραφεί σε αυτό. Με την Ειρήνη Κονιτοπούλου Λεγάκη και το Γιώργο Κονιτόπουλο ερμηνεύουν το νησιώτικο τραγούδι ”Αρμενάκι”.
Προβάλλεται οπτικοακουστικό αρχείο στο οποίο η Μαρίζα Κωχ τραγουδά τον ”Ερωτόκριτο΄΄ με το Νίκο Ξυλούρη από την κοινή τους εμφάνιση σε μια μπουάτ. Έπειτα, λέει την άποψή της για το αν επιτρέπονται ή όχι οι επεμβάσεις στα παραδοσιακά τραγούδια και στους δικούς της πειραματισμούς πάνω σε αυτά. Ειδικότερα, θεωρεί πως πρέπει να βρεθούν τρόποι και μέσα για να γίνει σύγχρονο και επίκαιρο το δημοτικό τραγούδι.
Έτος παραγωγής: 1976
Πρώτη προβολή: 10/6/1976
Τηλεκηνοθεσία: Μίκα Ζαχαροπούλου
Παρουσίαση: Γιώργος Παπαστεφάνου
Δεν βλέπω κάποιο link από την εκπομπή του Παπαστεφάνου
Πρέπει να διορθώθηκε τώρα. Σε ευχαριστώ, Θάνο, για την επισήμανση!
Όντως διορθώθηκε φίλε μου
Και το είδα τελικά απόψε: Ντοκουμέντο από τα λίγα! Απίστευτο να βλέπεις και τον παλιό Πειραιωτη ρεμπετη Στέλιο Κερομυτη (πέθανε λίγο καιρό μετά, το 1979) να τραγουδά, για τον οποίο μαλιστα πιστευα ότι δεν θα υπάρχει κανένα οπτικό υλικό, αλλά και την ίδια τη Μαρίζα Κωχ να χορεύει μπαλο με την- προσφάτως εκλιπουσα- Ειρήνη Κονιτοπουλου. Το γύρισμα μάλιστα με τους Κονιτοπουλαιους φαίνεται ότι έγινε στο “Μουραγιο”, στο κέντρο που τραγουδούσαν επί πολλά χρόνια (το είχα μάλιστα επισκεφθεί μικρός κάπου στα mid-80s σε εκδήλωση/χορό ενός ανδριωτικου συλλόγου).
Επίσης η Μαρίζα Κωχ έχει πραγματικά πολύ ωραίο λόγο.