Eurovision 2023 τελικός: trivia, στατιστικά, παρατηρήσεις και σκέψεις

Ο 67ος διαγωνισμός τραγουδιού της Γιουροβίζιον πέρασε στην ιστορία. Εμείς, όπως κάθε χρόνο συγκεντρώνουμε διάφορες πληροφορίες, τις οποίες διανθίζουμε με εκτιμήσεις, παρατηρήσεις και σκέψεις. Το άρθρο ανανεώνεται, αφού τις επόμενες μέρες θα έρχονται στην επιφάνεια όλο και περισσότερα στοιχεία.

Ο ρόλος των επιτροπών και το στημένο βραβείο

Όπως κάθε χρόνο παρατηρούνται τεράστιες αποκλίσεις ανάμεσα στα “θέλω” του κοινού και τα “πρέπει” των επιτροπών. Έχει παρατηρηθεί ότι τρέφουν ιδιαίτερη εκτίμηση απέναντι σε κάποιες χώρες (Ουκρανία, Αυστραλία…), με κορυφαία τη Σουηδία. Φέτος, λοιπόν, καθώς έβλεπαν την ολοένα αυξανόμενη δημοφιλία της Φινλανδίας εξασφάλισαν, ρίχνοντάς την στην 4η θέση, και εκτοξεύοντας τη Σουηδία σε δυσθεώρητα ύψη, ότι η δεύτερη δεν θα χάσει με τίποτα το βραβείο, για να γράψει ιστορία. Η αλήθεια είναι πως το τραγούδι της Φινλανδίας δεν ήταν και τόσο jury-friendly και με το πρώτο άκουσμα παραπέμπει σε αχταρμά (μετά όμως γίνεται άκρως εθιστικό). Είχε, πάντως, για να πούμε και του στραβού το δίκιο, μια έπαρση στις δηλώσεις του που την επισημάναμε σε παλαιότερο άρθρο (ποτέ δεν πρέπει να λες “όταν θα κερδίσω…”, ακόμα και μία ασέβεια προς τη Loreen (την ώρα που η Alessandra της φίλησε από σεβασμό το χέρι). Από την άλλη, δεν τους συγκίνησε καν ότι ολόκληρη η χώρα είχε μπει στον παλμό του Cha Cha Cha, ενώ για τη Σουηδία είναι ένας ακόμα θρίαμβος. Δεν ήταν τυχαίο ότι έδειξαν τον πίνακα με τις νίκες, προεξοφλώντας την 7η νίκη της Σουηδίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο εκτελεστικός διευθυντής της EBU είναι από την ίδια χώρα. Δεν είναι τυχαίο το βιντεάκι με τον Björn Ulvæus των ΑΒΒΑ. Θα μου πείτε; Δεν το άξιζε; Σύμφωνα με το κοινό χθες όχι, παρόλο που έχει εδώ και καιρό σαρώσει σε charts και μουσικές πλατφόρμες (δεν υπάρχει καμία σύγκριση με κανένα άλλο φετινό τραγούδι ως προς αυτό). Τελικά, και αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση, έχουν το δικαίωμα μια χούφτα άνθρωποι να καθορίζουν το 50% του αποτελέσματος; Ήδη κάποιες χώρες έχουν αποχωρήσει, θιγμένες, από όσα γίνονται παρασκηνιακά. Είμαστε σίγουροι πως η EBU μετά απο το Λουξεμβούργο θα “νεκραναστήσει” κι άλλες λησμονημένες ή παραγκωνισμένες χώρες. Η Ανδόρρα το θέλει, το Καζακστάν επίσης, η Τουρκία (αν αλλάξει η κυβέρνηση). Για να δούμε…

Η ελληνική επιτροπή

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, τα μέλη της επιτροπής της ΕΡΤ ήταν οι εξής:

Εύα Θεοτοκάτου (Ραδιοφωνική Παραγωγός), Κλαούντια Ματόλα (DJ και ραδιοφωνική παραγωγός), Τάκης Γιαννούτσος (Τηλεπαρουσιαστής και ραδιοφωνικός παραγωγός), Χρήστος Γιακουμόπουλος (Διευθυντής ραδιοφωνικού σταθμού), Νίκος Νικολακόπουλος (Πρόεδρος της Επιτροπής, Σύμβουλος προγράμματος των ραδιοφώνων της ΕΡΤ). Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι και οι πέντε ασχολούνται με το ραδιόφωνο, λησμονώντας πως η Γιουροβίζιον είναι και θέαμα και ακρόαμα. Η δεύτερη διαπίστωση αφορά στο γεγονός πως οι τρεις από τους πέντε (Ματόλα, Γιαννούτσος, Νικολακόπουλος) εργάζονται στην ΕΡΤ. Αυτή η επιτροπή, λοιπόν, θέλωντας ίσως να αποτινάξει τη “ρετσινιά” της ανταλλαγής βαθμών, έδωσε ένα 4 στην Κύπρο, στερώντας της μια θέση στη δεκάδα και προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων. Για να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου, πόσοι από εμάς, με το χέρι στην καρδιά, πιστεύαμε ότι η Κύπρος θα μπει στη δεκάδα; Από την άλλη κανείς δεν σχολίασε το πενιχρό 3 που έδωσε η επιτροπή της Αυστραλίας, ενώ ο Andrew ζει εκεί και γενικά την -σε γενικές γραμμές- χαμηλή επίδοση της χώρας στις επιτροπές. Δεν δικαιολογώ την ελληνική επιτροπή-η άποψή μου είναι ότι μπορούσε να είχε δώσει ένα 8άρι… Θυμίζω ότι πολύ παλιά η κυπριακή επιτροπή έδωσε ένα 6άρι στον Γιάννη Δημητρά το 1981, για να ανταποδώσει η ΕΡΤ το 1983 με ένα ολοστρόγγυλο μηδέν στην Κωνσταντίνα και τον Σταύρο Σιδερά. Αργότερα, το 1995, η Ελλάδα στέρησε την 7η θέση από τον Άλεξ Παναγή. Θυμίζω και την πικρία που ένιωσε η Ελλάδα, όταν η Κυπριακή επιτροπή του ΡΙΚ είχε κατατάξει 6η την Ελλάδα, όταν την εκπροσωπούσε η Κύπρια Μαρία-Έλενα Κυριάκου.

Μερικά Trivia

• Η Loreen (Λορέν για τους Σουηδούς, Λορήν για τον υπόλοιπο κόσμο) σημείωσε αρκετά ρεκόρ: είναι η πρώτη γυναίκα που κερδίζει δύο φορές και το δεύτερο άτομο, μετά τον Johnny Logan που το πέτυχε. Έδωσε στη χώρα της την 7η νίκη (να είστε σίγουροι πως πολύ γρήγορα θα προκύψει και η 8η), ισοφαρίζοντας την Ιρλανδία. Είναι η δεύτερη χώρα μετά την Ουκρανία που πετυχαίνει τρεις νίκες μέσα στον 21ο αιώνα. Είναι δε το μόνο βραβείο που δεν πήρε κανένα απολύτως 12άρι από το κοινό! Το φινλανδικό κοινό μάλιστα της έδωσε μηδέν. Τέταρτο ρεκόρ: είχε 133 βαθμούς διαφορά από τον νικητή της τηλεψηφοφορίας (το προηγούμενο ανήκε πάλι στη Σουηδία, το 2015, με 87 βαθμούς-ας όψονται οι επιτροπές). Αμήχανη στιγμή όταν κέρδισε η Loreen, ενώ το κοινό στην αίθουσα αποθέωνε τον Käärijä. Του χρόνου είναι τα 50χρονα από τη νίκη των ΑΒΒΑ. Τυχαία όλα αυτά; Δεν νομίζω. Από την άλλη ήταν σχεδόν σίγουρο πως θα κέρδιζε: άκρως τηλεοπτικό στήσιμο, εξαιρετική παραγωγή, η ίδια σαν “ξωτικό”. Τι κι αν το τραγούδι είχε αντιγράψει 4-5 άλλα; Η Σουηδία έχει πάντα τον τρόπο να βγαίνει αλώβητη!

• Ο Salvador Sobral είχε πάρει 376 πόντους από το κοινό. Ο  Käärijä χθες ισοφάρισε αυτό το ρεκόρ, ωστόσο είναι η 2η καλύτερη επίδοση αφού οι Kalush Orchestra συγκέντρωσαν 439 βαθμούς.
• Ο Σουηδός χορογράφος του Φινλανδού ήταν ο ίδιος που είχε ο Måns Zelmerlöw.
• Στις επιτροπές ο Salvador Sobral είναι ο πρωτοπόρος με 382 και ακολουθεί η Loreen με 340. Φυσικά το σύστημα αυτό αφορά μόνο στα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει σύγκριση με τις παλιότερες διοργανώσεις.
• Στο σύνολο προηγείται ο Salvador Sobral (758) και έπονται οι Kalush Orchestra (631) και η Loreen (538).
• Είναι αναμφισβήτητα η χρονιά με τους περισσότερους guests: από τον Κάρολο και την Καμίλα που εγκαινιάσαν τη σκηνή μέχρι την Kate Middleton που είδαμε χθες σε cameo εμφάνιση να παίζει στο πιάνο μέρος από το περσινό Stefania και συνεχίζουμε: Julia Sanina, Alyosha & Rebecca Fergiuson, Rita Ora (Α’ Ημιτελικός), Luke Evans, Maria Yaremchuk μαζί με Otoy & Zlata Dziunka, οι drag queen Miss Demeanour, Miss Mercedes Bends, Tomara Thomas μαζί με το χορευτικό σύνολο Podilya (Β’ Ημιτελικός), Kalush Orchestra, Go_A, Jamala, Tina Karol, Verka Serduchka, Sam Ryder & Roger Taylor (των Queen)-μαγική στιγμή, Mahmood, Netta, Daði Freyr, Cornelia Jakobs, Sonia, Duncan Laurence. Ruslana, Björn Ulvæus (των ΑΒΒΑ), Måns Zelmerlöw και Filomena Cautela εμφανίστηκαν σε βίντεο. Σε εμφανίσεις στο green room οι Bucks Fizz και οι Scooch. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky ζήτησε να απευθύνει έναν χαιρετισμό, αλλά δεν έγινε δεκτό, για να χρωματιστεί πολιτικά ο διαγωνισμός! Ασχολίαστο…

• Ποτά ξανά δεν έκαναν συνδιοργάνωση δύο τηλεοπτικοί φορείς διαφορετικών χωρών (το BBC και το UA:PBS).
• Τα βραβεία Marcel Bezençon κέρδισαν η Loreen (artistic award & press award) και ο Marco Mengoni (composers award).
• Στις παράλληλες εκδηλώσεις, όσοι βρέθηκαν στο Λίβερπουλ απόλαυσαν τοπικά συγκροτήματα με διεθνή επιτυχία όπως οι: Frankie Goes to Hollywood, The Lightning Seeds, The Real Thing, Atomic Kitten. Μεγάλος απών ο Paul McKartney.
• Χιλή, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Η.Π.Α., Βόρεια Μακεδονία και Σλοβακία μετέδωσαν, δίχως να συμμετέχουν.
• Η Φινλανδία είχε σχολιασμό σε Φινλανδικά, Σουηδικά, Ρωσικά, Ουκρανικά και Λαπωνικά.
• Τον σχολιασμό στους ημιτελικούς για τη Γαλλία έκαναν η Anggun (η οποία έδωσε και τα αποτελέσματα) και ο διάσημος μουσικός André Manoukian. Στο Ισραήλ συναντάμε τον συνθέτη της Netta, του Nadav Guedj, του Hovi Star και της Noa Kirel, Doron Medalie, στη Λετονία τον Lauris Reiniks, στη Σουηδία -ποιον άλλον- τον… μαϊντανό Μονς.

• Υπήρξαν εντυπωσιακές αποκλισεις, π. χ. ενδεικτικά η πολύκροτη Κροατία προτελευταία στις επιτροπές και 7η στο κοινό (13η τελικά), η Πολωνία 24η στους ειδικούς και 8η στον κόσμο (συνολικά 19η), η Νορβηγία 17η στις επιτροπές και 3η στο κοινό (5η στο σύνολο), η Ισπανία 9η στις επιτροπές και τελευταία στο κοινό (17η συνολικά), η Αυστραλία 6η στις επιτροπές και 20η στο κοινό (9η τελικά). Είναι προφανές ότι ο κόσμος ψηφίζει τρολιές, τραγούδια “τσίρκου”, άφωνες πλην όμορφες και τα τοιαύτα. Φυσικά δεν ϊδρώνει το αυτί” της EBU για κάτι τέτοια…
• Παρατηρείται επίσης το φαινόμενο χώρες που δυσκολεύτηκαν λίγο ή περισσότερο να προκριθούν (π. χ. η Εσθονία ως 10η, το Βέλγιο ως 8ο, η Νορβηγία ως 6η) να διαπρέπουν μετά στον τελικό και το ανάποδο (η 2η Αυστρία, η 3η Πολωνία, η 5η Μολδαβία που καταποντίστηκαν). Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι στους ημιτελικούς δεν υπήρχαν επιτροπές.
• Στις πρώτες δύο θέσεις ήρθαν οι χώρες που φλερτάρουν με το ΝΑΤΟ, η Φινλανδία που μόλις έγινε μέλος και η Σουηδία που θα είχε γίνει, αν δεν είχε θέσει βέτο η… Τουρκία. Μιας και μιλάμε για Τουρκία, ο φιλοδυτικός Κιλιτσντάρογλου έχει δηλώσει πως, εάν κερδίσει, θα την επαναφέρει στον διαγωνισμό.

• Αναμενόμενες οι ψηλές θέσεις του Ισραήλ (πολύ μεγάλο ταλέντο), του έμπειρου Marco Mengoni, ο οποίος χθες έκανε coming out, της Νορβηγίας που άρεσε στον κόσμο, ίσως και λόγω της κάπως κιτς εμφάνισης και της Ουκρανίας (οι ¨μιλημένες” επιτροπές την έφεραν 15η, ώστε να μην κερδίσει ξανά, ενώ το συγκινησιακά φορτισμένο κοινό την είχε 4η (σύνολο 6η θέση).
• Το Βέλγιο είχε τριπλό target group: την LGBT+ κοινότητα (ήταν η πιο queer εμφάνιση), τους 40+ με έναν ήχο προηγούμενων δεκαετιών και τους έγχρωμους. Όπως και η Λιθουανία (11η-έκπληξη για πολλούς) είχε έγχρωμες τραγουδίστριες στα φωνητικά. Η Εσθονία, την ώρα που οι φαν θρηνούσαμε για την απώλεια του “Venom” είχε μια αξιοπρεπέστατη μπαλάντα, με μια εξαιρετική ερμηνεύτρια και το gig με το πιάνο που παίζει μόνο του. Το συμβόλαιο της Αυστραλίας με την EBU λήγει φέτος. Περιμέναμε μια θέση στη δεκάδα, ώστε να υπάρχει κίνητρο για ανανέωση της προσοδοφόρου (για την EBU) συνεργασίας. Το τραγούδι θύμιζε κυρίως Α-ΗΑ και δευτερευόντως Duran Duran, άρα απευθυνόταν σε κάπως μεγαλύτερες ηλικίες. H Τσεχία, ενώ αρχικά ακούστηκε ότι το τραγούδι είναι αντιπολεμικό και πως η αδελφή είναι η Ουκρανία, έξυπνα έστρεψε την προσοχή στην κακοποίηση των γυναικών, αλιεύοντας ψήφους.
• Όπως κάθε χρόνο πολλά φαβορί των φαν καταποντίζονται. Η Γαλλία πριν από λίγες μέρες δήλωσε -εμμέσως πλην σαφώς– πως δεν είναι σε θέση να διοργανώσει (έχει Ολυμπιακούς, Junior και Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράγκμπυ). Ουσιαστικά είχε θέσει εαυτόν εκτός μάχης. Επιπροσθέτως, λίγο η αλαζονεία και κάποιες άκομψες δηλώσεις (και κίνησεις-σε μια συνέντευξη κούνησε ως άλλη Πετρούλα Κωστίδου τα στήθη της) της La Zarra, λίγο ο προκλητικός στίχος με τη “Grande France”, λίγο η υψοφοβική παρουσίαση, ε, ήρθε ο πάτος. Ίσως έπρεπε να “θυσιαστεί” η μία από τις Μαροκινές, για να μπουν οι άλλες δύο στην τριάδα… Η Ισπανία είχε ένα τραγούδι ενοχλητικό στα αυτιά, γεμάτο τσιρίδες και δύσπεπτο για το κοινό. Η Αυστρία ζάλισε με τα σχήματα στο φόντο και δεν κατάφερε να μεταδώσει τη φρεσκάδα του βίντεο-κλιπ. Μάλλον τις καταράστηκε και τις στοίχειωσε το φάντασμα του Edgar Allan Poe…

• Η σερβική τριπλέτα τα πήγε μέτρια: 15η θέση για την Teya (Αυστρία), 21η για τον Bojan (Σλοβενία), τον οποίο σίγουρα βοήθησε το πρόμο του σούπερ-σταρ Φινλανδού, και 24η για τον Luke (Σερβία).
• Η 12η θέση της Κύπρου είναι η καλύτερη της τελευταίας εικοσαετίας μετά από τη 2η της Ελένης Φουρέιρα το 2018 και την 5η της Lisa Andreas το 2004.
• Καμία από τις οκτώ χώρες του τελικού που προηγήθηκαν της Loreen δεν μπήκε στη δεκάδα.
• Τρεις Σκανδιναβικές χώρες (ο σωστός όρος, βέβαια, είναι Nordic countries) μπήκαν στην πεντάδα.
• Είναι η πρώτη φορά που τραγούδι στα Φινλανδικά μπαίνει στην πεντάδα. Είναι η δεύτερη φορά στην ιστορία της χώρας που τραγούδι της μπαίνει στην πεντάδα (1οι οι Lordi το 2006 και μετά 6η η Marion Rung το 1973-και τα δύο αγγλόφωνα). Η Φινλανδία έλαβε 18 12άρια από το κοινό, ενώ η Loreen 15 12άρια από τις επιτροπές.

• Ηνωμένο Βασίλειο (μια άρρωστη, μια παράφωνη ήταν η Mae) και Γερμανία (κάπως άδικα, παρά την τρομακτική αμφίεση) έδωσαν μάχη για την τελευταία θέση.
• Μας εντυπωσίασε η 21η θέση της Αλβανίας στις επιτροπές και η 10η στο κοινό (περιμέναμε μάλλον το αντίθετο-σύνολο 22η). Από τον ημιτελικό πέρασε ως προτελευταία.
• Η διαφορά από την 10η έως την 15η θέση ήταν μόλις εννέα βαθμοί.
•  Όσον αφορά σε δύο καλλιτέχνες που επεστρεψαν (η Monika και ο Pasha), η Λιθουανή κατελαβε την πρωτη φορα τη 18η θεση και χθες την 11η και το αντιθετο εγινε με τον Μολδαβο (11ος,18ος). Οι παγανιστικές εμφανίσεις μάλλον δεν έχουν πέραση (παραπάμπουμε τι έγινε και πέρυσι με το Fulenn).
• Είναι η δεύτερη φορά που η Panic Records (και συγκεκριμένα δύο διαφορετικές ομάδες από την ίδια δισκογραφική) αναλαμβάνουν Ελλάδα και Κύπρο. Όπως και το 2018, η Ελλάδα αποκλείστηκε και η Kύπρος διέπρεψε.
• Χθες η Wikipedia αρχικά ανακοίνωσε 6ο στον ημιτελικό τον Andrew και λίγο μετά τον κατέγραψε ως 7ο. Επίσης, ως 15ες και τελευταίες είχε τη Ρουμανία και τον Άγιο Μαρίνο, για να δώσει λίγο μετά 16ο τον Άγιο Μαρίνο βάσει του κανόνα των ισοψηφιών.
• Για τις διασημότητες που έδωσαν αποτελέσματα σας έχουμε ήδη ενημερώσει.
• Η πενιά που ακούστηκε πριν δώσει ο Φώτης Σεργουλόπουλος το 12άρι παίχτηκε από τον Χρήστο Νικολόπουλο, ο οποίος δεν πληρώθηκε, όπως ούτε οι σχολιάστριες Μαρία Κοζάκου και Τζένη Μελιτά.
• Μυστήριο καλύπτει την ψηφοφορία όσον αφορά στην Αυστραλία. Στον Β’ Ημιτελικό προκρίθηκε ως πρώτη με 149 βαθμούς (όλοι από το κοινό). Στον τελικό πήρε 130 από τις επιτροπές και μόλις 21 από το κοινό που δύο μέρες πριν την είχε αποθεώσει…
• H Ισπανία, η οποία ήρθε φέτος 17η, έγινε η πρώτη χώρα που έχει καταλάβει όλες τις θέσεις στον βαθμολογικό πίνακα. Βέβαια το 2015 υπήρχε και η 27η θέση, στην οποία βρέθηκε η Γερμανία, άρα είναι η μόνη που μπορεί να σπάσει αυτό το εντυπωσιακό ρεκόρ.

• Η Ιταλία για 6η συνεχόμενη χρονιά μπήκε στο Τοπ 6.
• Η Εσθονία πέρασε ως 10η στον ημιτελικό της, για να καταλήξει 8η στον τελικό.
• Η Σερβία ήρθε 10η στον ημιτελικό με 37 βαθμούς, με την 9η να έχει πάρει επιπλέον 37 βαθμούς. Έσπασε το ρεκόρ της χειρότερης βαθμολογίας για τραγούδι στην τελευταία θέση του ημιτελικού (το είχε η περσινή Ισλανδία με 39 βαθμούς).
• Η Αυστρία, αν και προκρίθηκε ως 2η στον ημιτελικό της, στον τελικό πήρε τη χειρότερη βαθμολογία από τις 10 χώρες που είχαν περάσει από τον ημιτελικό της και κατέληξε 22η.
• Στην ψηφοφορία Rest of the World, η σειρά του τελικού ήταν: Ισραήλ, Φινλανδία, Αρμενία, Σουηδία. Στους ημιτελικούς τα 12άρια πήραν το Ισραήλ και η Αλβανία, αντίστοιχα. Το 12 στο Ισραήλ στέρησε από την Ιταλία την 3η θέση.
• Ο Andrew Lambrou πέτυχε το καλύτερο αποτέλεσμα (12ος) για σόλο άνδρα καλλιτέχνη από το 1988, όταν ο Μιχάλης Χατζηγιάννης ήρθε 11ος.
• Όλες οι χώρες είχαν 45”, για να προετοιμάσουν τη σκηνή, πριν εμφανιστούν. Η Σουηδία είχε 3′.

Περισσότερα στατιστικά και νούμερα εδώ. Αναλύσεις για την απόκλιση στη βαθμολογία κοινού και επιτροπών εδώ.

Οτιδήποτε άλλο εμφανίζεται (πληροφορίες, παραλειπόμενα, trivia), θα το εντάσσουμε. Το άρθρο ανανεώνεται.