Αντί εισαγωγής
Στον δρόμο που χάραξε η περσινή Γιουροβίζιον, πολλές συμμετοχές μοιάζουν να παίρνουν μέρος σε μια άτυπη πάλη του καλού με το κακό, του φωτός με το σκότος, της ημέρας και της νύχτας, του παραδείσου και της κολάσεως, της ζωής με τον θάνατο, θέματα και μοτίβα γνωστά από παραμύθια, παραλογές, θρύλους, ακόμα και τη Βίβλο, τα οποία σαγηνεύουν τους αναγνώστες ήδη από την Αρχαιότητα. Ας δούμε, τώρα που γνωρίζουμε πλέον τα τραγούδια, κάποιους στίχους, οι οποίοι παρουσιάζουν θρησκευτικά, μαγικά, μυθολογικά ή αποκρυφιστικά σύμβολα.
Εδώ είναι ο παράδεισος κι η κόλαση μαζί…
Παραφράζοντας τους στίχους που ερμήνευσε μοναδικά η Βίκυ Μοσχολιού, ας δούμε κάποιες συμμετοχές που εμπίπτουν σε αυτήν τη θεματική. Ξεκινούμε με την Αυστρία, τους DJ Lum!x feat. Pia Maria και το Halo: “Let me be your halo / ‘Cause we’ve been through hell and back in only one night / Let me be your halo / ‘Cause heaven can’t wait for us to finish the fight” (Άσε με να γίνω η άλως σου, γιατί πήγαμε στην κόλαση κι ήρθαμε μόνο σε μία νύχτα. Άσε με να γίνω η άλως σου, γιατί ο παράδεισος δεν μπορεί να μας περιμένει να τελειώσουμε την πάλη). Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι “Pia Maria”στα Λατινικά σημαίνει “Ευσεβής Μαρία” (: Παναγία), ενώ το ψευδώνυμο “Lumix” παραπέμπει στο, επίσης λατινικό, ουσιαστικό “Lumen” (το φως). Ίσως παραπέμπει στη γνωστή ευαγγελική περικοπή (Κατά Ιωάννην, θ’ 12): “Πάλιν οὖν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς ἐλάλησε λέγων· ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς”.
Μόνο στα όνειρα…
Το όνειρο, μία λέξη που κάποτε ήταν το leit-motiv των περισσότερων γερμανικών συμμετοχών (Traum, στον ενικό, Träume, στον πληθυντικό), απαντά φέτος στη σλοβενική συμμετοχή Disco με τους LPS: “Pleševa / Ampak to je le v mojih sanjah / Ne, ne bo te nazaj” (χορεύουμε, μα είναι μόνο στα όνειρά μου. Όχι, δεν θα γυρίσεις πίσω). Πάλι σε ερωτικό περιβάλλον κινείται και ο στίχος της Ολλανδής S10 στο De Diepte: “Ken je het gevoel dat, dat je droom niet uitkomt” (Γνωρίζεις το συναίσθημα πως τα όνειρά σου δεν θα πραγματοποιηθούν). Ίδια συμφραζόμενα και για την κροάτισσα Mia Dimšić και το Guilty Pleasure: “Dreamt of you last night / Woke up, you weren’t there / Five nights in a row / Of dreams I’ve never shared” (Σε ονειρεύτηκα χθες βράδυ. Ξύπνησα, δεν ήσουν εκεί. Πέντε νύχτες στη σειρά με όνειρα που ποτέ δεν μοιράστηκα). Για τα όνειρά της μιλά και η Ανδρομάχη στο κυπριακό άσμα Έλα: “All in my lucid dreams (Τα πάντα στα διαυγή όνειρά μου) […] / Στα όνειρα μου, βάλε φτερά και πέτα”. Αντίθετα, η μορφή του αγαπημένου προσώπου, μετά από τον χωρισμό, προβάλλει σαν εφιάλτης για τον Βέλγο Jérémie Makiese στο Miss you: “You stay like a nightmare / When I close my eyes” (Παραμένεις σαν εφιάλτης, μόλις κλείσω τα μάτια μου). Τέλος, “I wish there was a way to go back dreaming” (Εύχομαι να υπήρχε τρόπος να επιστρέψω στην ονειροπόληση), δηλώνει ο Malik Harris στο Rockstars για τη Γερμανία.
Θεοί, άγγελοι, φως και σκοτάδι
Πάλι στην Αυστρία, όπου ο ίδιος ο τίτλος Halo παραπέμπει στην άλω, δηλαδή τον φωτεινό περίγυρο της σελήνης και του ήλιου, αλλά και το φωτοστέφανο των αγίων, ο στιχουργός γράφει: “Fly higher than the Gods” (Πετώ ψηλότερα από τους Θεούς) και “And I’m stronger than angels / I’m fearless in danger / And I will bring dark to the light” (Και είμαι δυνατότερος από τους αγγέλους, είμαι ατρόμητος στον κίνδυνο και θα φέρω σκοτάδι στο φως). Οι ατμοσφαιρικοί (και μάλλον μετεωρολογικοί) στίχοι της Ισλανδίας των Systur στο Með hækkandi sól (με τον ανατέλλοντα ήλιο) ξεκινούν με το σκοτάδι, πριν περάσουν στο φως: ” Þó næturhúmið skelli á (Αν και πέφτει η σκοιτεινιά της νύχτας) […] / Skammdegisskuggar sækja að (Οι σκιές των σύντομων ημερών στοιχειώνουν) […] / Í dimmum vetri – hækkar sól (Μέσα στον ζοφερό χειμώνα ανατέλλει ο ήλιος)”.
Ο Ιησούς Χριστός νικά κι όλα τα κακά σκορπά!
Στον Εσταυρωμένο παραπέμπει ο στίχος “Hands tied, like Jesus on the cross” από το Jezebel. Τον δικό του “Προσωπικό Ιησού” (παραπέμποντας στο τραγούδι των Depeche Mode-εξάλλου οι στίχοι του Stripper περιλαμβάνουν τίτλους και φράσεις από γνωστά τραγούδια) έχει ο Achille Lauro. Ευτυχώς ο Θεός διώχνει μακριά κάθε κακό. Τον επικαλείται ο Stefan στο εσθονικό Hope: “We’re standing tall and looking up, our Father would be proud” (Στέκόμαστε όρθιοι και κοιτάζουμε ψηλά-ο Πατέρας μας θα είναι υπερήφανος), αλλά και ο Krystian Ochman στο πολωνικό River, ζητώντας συγχώρεση: “All that I’ve done / Oh Lord, I’m done”. Με απόγνωση Τον επικαλείται η Ολλανδή S10: “Maar god, wat moet ik anders (Μα, Θεέ, τι άλλο να κάνω;)”.
Ο διάβολος
“E tu, sei il contrario di un angelo” (κι εσύ, είσαι το αντίθετο από έναν άγγελο), αναφέρουν οι Ιταλοί Mahmood & Blanco στο Brividi. Αλλού, η Emma Muscat, στο I am what I am, λέει: “Devils inside my head (yeah) / Late at night in my bed (yeah)” (Διάβολοι μέσα στο κεφάλι μου / αργά το βράδυ, στο κρεβάτι μου). Ο Achille Lauro μάς ενημερώνει πως αυτή η γυναίκα “È il diavolo in una Birkin” (Είναι ο διάβολος μέσα σε μια τσάντα Birkin) Στο ζενίθ των αποκρυφιστικών νοημάτων, και μάλιστα χωρίς να χρειάζεται καν να παίξει κανείς τον δίσκο ανάποδα, όπως γινόταν παλιά, βρίσκεται το Fulenn με τους Alvin & Ahez, ένα άσμα που θυμίζει κάπως -οπτικά και ακουστικά- το Voda ή Water (BUL 07) με τις αναφορές στον παγανιστικό θεό Μίθρα: “Dañsal a ra gant an diaoul ha para? (Χορεύει αυτή με τον διάβολο- ε, και τι έγινε;) […] / Oc’h ober fae deus ar fall loened e tañsan (Πλάθοντας άγρια θηρία, χορεύω) […] / Dañsal a ran gant an diaoul ha para? / Ga’ ‘n diaoul e tañsan / Dañsal a ra gant an diaoul ha para ? (Χορεύω με τον διάβολο- ε, και τι έγινε; Με τον διάβολο χορεύω / Χορεύει αυτή με τον διάβολο-ε, και τι έγινε;). Φωτιές, καπνοί, τελετουργικός χορός, πυκνό δάσος… Μόνο τα ξόρκια και τα φίλτρα των μαγισσών λείπουν.
Λυκάνθρωποι, μάγοι και φαντάσματα
Αναφορά στον λυκάνθρωπο που κρύβουμε μέσα μας έχει, η συμμετοχή της Ελβετίας: “When night falls / And the moon is all we see / Don’t fear the wolf that lives in me, oh, oh” (Σαν πέφτει η νυχτιά και το φεγγάρι είναι το μόνο που βλέπουμε, μη φοβηθείς τον λύκο που ζει μέσα μου), μας ενημερώνει ο Marius Bear στο Boys Do Cry. Υπάρχει μία αναφορά σε μία Dvasia (φάντασμα) από τη Λιθουανία και τη Monica Liu στο Sentimentai. Σε εντελώς άλλο περιβάλλον, οι Μολδαβοί Frații Advahov și Zdob și Zdub στο τραγούδι Trenulețul δηλώνουν: “Face farmece vioara” (Η μαγεία φτιάχνεται με το βιολί). Το αποκορύφωμα αποτελούν οι στίχοι της Νορβηγίας, όπου στο Give that wolf a banana, με τους Subwoolfer, παραφράζεται το γνωστό και πανάρχαιο παραμύθι της Κοκκινουσκουφίτσας με τον κακό τον λύκο: “Is that saliva or blood drippin’ off your chin? […] / And before that wolf eats my grandma / Give that wolf a banana […] / I like the scent of every meal on your breath / That hunger in you, I’m in danger now, I guess / Let’s go to grandma’s, you say grandma tastes the best”. Η κακή Jezebel των Φινλανδών The Rasmus, από την πλευρά της, όταν πέσει η νύχτα και έρθει το μεσονύχτι, μεταμορφώνεται σε καρχαρία και τίγρη: “Midnight, it’s time to put your face on / Game set, a killer shark in heels […] / At night you turn into a tiger” (Μεσάνυχτα, είναι ώρα να φορέσεις το προσωπείο σου. Όλα έτοιμα, ένας καρχαρίας-δολοφόνος με τακούνια… Τη νύχτα μεταμορφώνεσαι σε τίγρη). Για τη βιβλική φιγούρα της Jezebel και τους συμβολισμούς που υποκρύπτει, δείτε αυτό το αφιέρωμα.
Μπορείτε να διαβάσετε το αντίστοιχο αφιέρωμα στην περσινή Γιουροβίζιον, καθώς και ακόμα ένα σε παλαιότερες συμμετοχές που παρουσιάζουν αποκρυφιστικά και παραμυθικά στοιχεία, τα οποία όλο και πληθαίνουν, όσο περνούν τα χρόνια.
