Τι είναι το “Sarajevo Calling”; Είναι η εξιστόρηση της πρώτης συμμετοχής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης πίσω στο 1993, όταν η χώρα μαστιζόταν από τον πόλεμο με τους Σέρβους. Μεσούντος του πολέμου λοιπόν, η Βοσνιακή τηλεόραση διοργάνωσε εθνικό τελικό, όπου κέρδισε ο Muhamed Fazlagić, πιο γνωστός ως “Fazla” με το πολιτικό-προπαγανδιστικό τραγούδι Sva Bol Svijeta (= Όλος ο πόνος του κόσμου). Ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης, 24 ετών τότε, ψυχαγωγούσε τους Βόσνιους στρατιώτες μαζί με άλλους καλλιτέχνες, όταν επελέγη να εκπληρώσει μια “εθνική αποστολή”: να στείλει το μήνυμα της βασανισμένης χώρας του σε όλη την Ευρώπη, με μέσο τη Γιουροβίζιον των 300 εκατομμυρίων τηλεθεατών. Το πρώτο βήμα ήταν η “Kvalifikacija za Milstreet”, δηλαδή η διαδικασία πρόκρισης των 3 από τις 7 ανατολικές χώρες που μετείχαν για πρώτη φορά. O διαγωνισμός έγινε στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας και -παραδόξως- προκρίθηκαν οι τρεις πρώην γιουγκοσλαβικές χώρες, μολονότι δεν στηρίχθηκαν ιδιαίτερα μεταξύ τους.
Ο ίδιος ο Fazla εξιστορεί τη φυγάδευσή τους από το Σαράγιεβο, το οποίο τελούσε υπό πολιορκία: “Ένας μάνατζερ στρατιωτικός μας έκανε γκρουπ μαζί με τον κιθαρίστα και τις δύο χορωδούς. Μετά μάς είπε να τρέξουμε στα βουνά και να προσέξουμε να μην μας πυροβολήσουν. Οι Σέρβοι πουροβολούσαν όλη τη νύχτα, αλλά αυτό συνέβαινε συνεχώς, όχι μόνο στα βουνά, αλλά και στην πόλη!”.
Ο Βόσνιος μαέστρος Sinan Alimanović, επρόκειτο να πάει λίγο αργότερα στην Ιρλανδία, αλλά δεν τα κατάφερε, διότι οι εχθροπραξίες είχαν κορυφωθεί. Κάπως έτσι ανέλαβε ο Ιρλανδός μαέστρος Noel Kelehan. Μετά τον διαγωνισμό, οι περισσότεροι από την αποστολή επέστρεψαν στο Σεράγιεβο.
Το σενάριο του φιλμ υπογράφει ο Βρετανός Jonathan Ellen, το μυαλό του οποίου σημάδεψε ο σχολιασμός του Τerry Wogan, όταν παρακολουθούσε στα 11 του τον διαγωνισμό: οι Βοσνιακή αποστολή έτρεχε κρυφά προς το αεροπλάνο, εκτός από τον μαέστρο που δεν πρόλαβε. Μεγαλώνοντας, άρχισε να κάνει διαδικτυακή και επιτόπια έρευνα από το 2008. Δύο χρόνια μετά συνάντησε τον Fazla στο Louisville του Kentucky (στις ΗΠΑ), όπου ζει και εργάζεται ήδη από το 1996. Παράλληλα επισκέφθηκε πολλές φορές τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη παίρνοντας πληροφορίες και συνεντεύξεις από ανθρώπους που συμμετείχαν στην παραγωγή του τραγουδιού, εργαζόμενους στην κρατική τηλόραση, μέλη της κυβέρνησης κατά την περίοδο του πολέμου, ακόμα και απλούς πολίτες. Εκεί ένωσαν τις δυνάμεις τους με έναν ακόμα (Κοσοβάρο) συγγραφέα, τον Viko Nikci, του οποίου η εταιρεία Vico Films, με έδρα την Ιρλανδία (καθόλου τυχαίο), ανέλαβε την συμπαραγωγή μαζί με το The Irish Film Board. Η εταιρεία επιθυμεί ώστε η ταινία, η οποία βρίσκεται στο στάδιο αναζήτησης ηθοποιών να έχει μεγάλη απήχηση και να προβάλει τον Βοσνιακό πόλεμο. Όπως έχει γίνει και με κάποιες άλλες ταινίες, γίνεται προσπάθεια να προβληθεί η αεθάτη πλευρά του διαγωνισμού, όπου πίσω από τα φώτα και τη λάμψη μπορεί να κρύβεται η αγωνία μιας χώρας να επιβεβαιώσει την ύπαρξή της και κάποιων καλλιτέχνων να ρισκάρουν τη ζωή τους, αλλά και διάφορα γεωπολιτικά παιχνίδι.
Από την πλευρά μου -και εκφράζω την προσωπική μου άποψη και μόνο- ελπίζω η ταινία να μην περιοριστεί στο κλισέ: “οι καλοί Βόσνιοι-οι κακοί Σέρβοι”, καθώς πρέπει να θυμόμαστε και τις θηριωδίες που έκαναν οι Βόσνιοι (και οι Κροάτες, με τις ευλογίες του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’) κατά των Σέρβων, μόνο που θρησκευτικοί και πολιτικοί λόγοι έδωσαν ασυλία στη μία πλευρά και τιμωρία (βλ. διεθνή αποκλεισμό) στην άλλη… Όσο για τον “υπερπατριώτη” Fazla, δεν τον είδαμε να κάθεται στην πατρίδα του, αλλά να πηγαίνει στις ΗΠΑ-τα συμπεράσματα δικά σας.
Δείτε το trailer της ταινίας, η οποία οπωσδήποτε θα έχει για τους φαν και όχι μόνο εξαιρετικό ενδιαφέρον:
