#Special | ΕΡΤ & Eurovision: Οι πρώτες δεκαετίες, οι επιτυχίες, οι αποτυχίες και η νέα πνοή

Αφορμή για αυτό το άρθρο υπήρξε η ανασκόπηση που επέλεξα να κάνω σε σχέση με την Eurovision και το πως διαχειρίστηκε ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ελλάδας αυτό το τηλεοπτικό προϊόν μέσα στα χρόνια. Με εποικοδομητική προσέγγιση πάντα να αναδειχθούν οι πτυχές που βοήθησαν την χώρα μας να πάει ένα βήμα παρακάτω στον μεγαλύτερο μουσικό διαγωνισμό αλλά και χειρισμοί που δεν αντιπροσωπεύαν αυτό που θα θέλαμε να δείξουμε ως μία ευρωπαϊκή χώρα.

Είσοδος στην Eurovision

Το 1974 είναι η χρονιά ορόσημο για την ΕΡΤ και την Ελλάδα, όπου συμμετέχει για πρώτη φορά στην Eurovision ενώ παράλληλα είναι κι η τελευταία χρονιά της δικτατορίας. Η Ελλάδα κάνει το ντεμπούτο της με την Μαρινέλλα θέλοντας να δείξει μία χώρα με κέφι κι ανεμελιά ενώ το 1976 η Μαρίζα Κωχ παίρνει μέρος με ένα τελείως διαφορετικού ύφους τραγούδι, ύστερα κι από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Ο διαγωνισμός αρχίζει σταδιακά να συζητιέται, ο Τύπος φιλοξενεί όλο και περισσότερα άρθρα για τις ελληνικές συμμετοχές ενώ με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ο δρόμος για πολλούς γνωστούς καλλιτέχνες που ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στον διαγωνισμό και με το όνειρο της διεθνούς καριέρας.

Ευτράπελα στις πρώτες δεκαετίες

Παρόλο που η χώρα μας κάνει αισθητή την παρουσία της στον διαγωνισμό, η ΕΡΤ φαίνεται κάπως καχύποπτη ως προς αυτό το γεγονός καθώς δεν υπάρχει πάντα η απαραίτητη στήριξη για την εκπροσώπηση της χώρας. Έχει ακουστεί ότι το 1977, όταν κλιμάκιο της EBU επισκέφθηκε την Ελλάδα ως πιθανή νικήτρια, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά και η ΕΡΤ απάντησαν ότι δεν επιθυμούν να διοργανώσουν τον διαγωνισμό. Από την άλλη αρκετοί καλλιτέχνες έχουν δηλώσει κατά το παρελθόν ότι πολλές φορές οι ίδιοι πλήρωναν μεγάλα ποσά για να στηρίξουν όσο το δυνατόν καλύτερα την συμμετοχή τους ενώ κι οι μέθοδοι επιλογής ήταν σε αρκετές περιπτώσεις ένα μπάχαλο. Εθνικοί τελικοί χωρίς την καλύτερη δυνατή οργάνωση, με ελάχιστες πρόβες και πολλά προβλήματα στη ροή, τον ήχο και τη σκηνοθεσία.

Πέρα από τα παραπάνω πολλοί ήταν οι συμμετέχοντες που αμφισβητούσαν τα κριτήρια επιλογής των Α’ βάθμιων και Β΄βάθμιων επιτροπών που ορίζονταν από την ΕΡΤ, άλλοι πάλι κατηγορούσαν για μεροληπτικές αποφάσεις, αλλά δεν ήταν και λίγες οι φωνές που ηχούσαν μέσα κι έξω από τα Ραδιομεγάρο, λέγοντας σε αρκετές περιπτώσεις ότι η χώρα πρέπει να αποσυρθεί από τον διαγωνισμό λόγω χαμηλού επιπέδου τραγουδιών (ίσως ήταν λόγω των πολλών επιθέσεων που δεχόταν ο θεσμός από τον Τύπο και το αίσθημα κουλτούρας που ήθελε να προάγει η ΕΡΤ). Ειδικά τη δεκαετία του ’80 η αποχή ή η επιλογή τραγουδιών που ούτε στην Ελλάδα δεν έκαναν επιτυχία φαινόταν να αποτελεί πολιτική απόφαση.

Η χρυσή δεκαετία της Ελλάδας

Μετά την εξαιρετικά υψηλή θέση των Antique το 2001, η οποία έδωσε τέλος στα λεγόμενα “πέτρινα χρόνια”, η Ελλάδα σταδιακά μπαίνει σε άλλη τροχιά και καταγράφει τεράστιες επιτυχίες. Η τηλεόραση και οι εκπομπές αλλάζουν, νέοι άνθρωποι δίνουν νέα μορφή στην ΕΡΤ όπου σε μεγάλο βαθμό συνειδητοποιεί τα κέρδη και το εμπορικό κομμάτι από ένα τέτοιο τηλεοπτικό προϊόν (όχι βέβαια στο σύνολό της), επενδύονται περισσότερα χρήματα και εν τέλει βλέπουμε στις οθόνες ένα πολύ επαγγελματικό αποτέλεσμα.

Η αφρόκρεμα του μουσικού στερεώματος ασχολείται εντατικά με τον διαγωνισμό ενώ θέση κλειδί σε όλη την καινούρια προσέγγιση κατέχει ο Τζώνι Καλημέρης. Με ευρηματικές ιδέες η Ελλάδα όχι μόνο κατακτά την κορυφή το 2005 αλλά για οκτώ χρόνια σερί βρίσκεται πάντα στο top 10 της κατάταξης-βοήθησε ίσως και το γεγονός ότι υπήρχε εκπρόσωπος της ΕΡΤ στο ΔΣ της EBU. Ο διαγωνισμός αποκτά την διάσταση που του αξίζει, αφού αυτό τελικά μεταφράζεται σε σαρωτικά νούμερα τηλεθέασης.

Ωστόσο σε αυτό το σημείο δεν πρέπει να παραλείψουμε το γεγονός ότι οι περισσότερες εκπομπές των ιδιωτικών καναλιών που ασχολήθηκαν στον υπερθετικό βαθμό με τον θεσμό, του έδωσαν στοιχεία ενός διαγωνισμού κατώτερου επιπέδου και τσιχλόφουσκας. Ποιός θα ξεχάσει επικές κόντρες στα τηλεπαράθυρα, υποτιμητικούς σχολιασμούς καλλιτεχνών ή το γνωστό πλέον ανέκδοτο γιατί η Ελλάδα να δίνει τόσα μεγάλα ποσά για τον διαγωνισμό που τα πληρώνουμε από την τσέπη μας; (παραλείποντας βέβαια σκοπίμως τα έσοδα που έχει ο διαγωνισμός ή το γεγονός ότι για τα δικαιώματα άλλων εκδηλώσεων έχουν δοθεί ακόμα μεγαλύτερα ποσά). Ίσως δικαιολογημένα κάποια από τα παραπάνω να οδήγησαν την ΕΡΤ σε κλυδωνισμούς και σε ένα κλίμα εσωστρέφειας παρά τις μεγάλες επιτυχίες που είχε στο ενεργητικό της. Δεν θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τυχαίο το γεγονός ότι η ΕΡΤ ασχολούνταν σε ελάχιστο βαθμό με τον διαγωνισμό μέσα από τις εκπομπές της, αφήνοντας όλο το υλικό στην διάθεση των ιδιωτικών καναλιών.

Οικονομική κρίση – Αποτυχίες

Τα σύννεφα της οικονομικής κρίσης άρχισαν να φαίνονται από το 2008 κι ουσιαστικά σε σχέση με την Eurovision έγιναν αισθητά από το 2010. Σε αυτήν την δεκαετία είδαμε την απαξίωση του θεσμού με γενναίες μειώσεις του προϋπολογισμού, εθνικούς τελικούς από κακοφωτισμένο στούντιο κι εμπορικό κέντρο, συνεργασίες ΕΡΤ και MAD για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές δυσκολίες, αναθέσεις δίχως κάποιο ιδιαίτερο σκεπτικό (για να γλιτώσουμε τα έξοδα ενός εθνικού τελικού) αλλά κι ανθρώπους που ουδεμία σχέση ήθελαν να έχουν με τον διαγωνισμό κι όμως ασχολήθηκαν. Πλέον το επίπεδο των υποψήφιων τραγουδιών πέφτει κατά ένα μεγάλο βαθμό, ενώ σε πολλές περιπτώσεις λείπουν από την σκηνική παρουσία καινοτόμα στοιχεία που θα μπορούσαν να μείνουν στο μυαλό όσων ψηφίζουν (η πιο αντιπροσωπευτική περίπτωση το 2018).

Μάλιστα η αντιμετώπιση από το 2016 ήταν ακόμα πιο χλιαρή (άλλωστε πολλά τα παραδείγματα πολιτικών που δεν ήθελαν να παίρνουμε μέρος στην Eurovision. Όμως υπό τον φόβο της γενικής κατακραυγής έβαλαν νερό στο κρασί τους και συνεχίσαμε μεν να λαμβάνουμε μέρος σαν χώρα, χάσαμε δε την αίγλη των παλαιότερων ετών). Παράπονα, άστοχες κινήσεις και λιγότερο κέφι είναι κάποια από τα στοιχεία που συνθέτουν την τελευταία δεκαετία.

Νέα πνοή – Ελπίδες για ανάκαμψη

Μετά τα άσχημα αποτελέσματα και σχόλια για την συμμετοχή μας το 2018, συστάθηκε νέα ομάδα στην δημόσια τηλεόραση με περισσότερο μεράκι να αναβαθμίσει την συμμετοχή μας και να την “επικοινωνήσει” σε όλα μέσα. Το 2019 η ΕΡΤ κάνει στροφή 180 μοιρών και με επαγγελματική προσέγγιση επενδύει στην προώθηση της ελληνικής συμμετοχής με εκδηλώσεις, συνεχή δελτία Τύπου για όποια δράση αναλάμβανε ενώ έρχεται και σε ένα βαθμό πιο κοντά στους Έλληνες fans και τα σωματεία για τον διαγωνισμό, η εποικοδομητική κριτική των οποίων, αλλά και οι προτάσεις τους θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες.

Η πρώην διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων Μαρία Κουφοπούλου αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις σχεδόν ανύπαρκτες σχέσεις με σημαντικές προσωπικότητες του διαγωνισμού και της EBU ενώ και το πρόγραμμα της ΕΡΤ εμπλουτίζεται με θέματα για την Eurovision, αποτελώντας ουσιαστικά πλέον μονοπώλιο του ραδιοτηλεοπτικού μας φορέα.

Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα προβλήματα έχουν λυθεί και χρειάζεται σκληρή δουλειά για να συντονιστεί ο Έλληνας τηλεθεατής στην συχνότητα της ΕΡΤ. Ωστόσο είμαστε σίγουροι ότι όσο υπάρχουν άνθρωποι με μεράκι πίσω από κάθε προσπάθεια, πάντα θα βάζουν το λιθαράκι τους για να προσφέρουν τόσο στον σταθμό όσο και στην Eurovision.