Ελληνικό ρητό στους στίχους του πολυσήμαντου “L’Occidentali’s Karma” (Ιταλία 2017)

Χθες τα ξημερώματα επέλεξε τραγούδι η Ιταλία, μια συμμετοχή που αναμένεται να είναι από τις πιο πολυσυζητημένες, όχι μόνο για το gimmick με τον άνθρωπο που είναι μεταμφιεσμένος σε πίθηκο, όχι μόνο για την εξπρεσιονιστική ερμηνεία του τραγουδιστή Francesco Gabbani, αλλά και για τους στίχους του “Occidentali’s Karma”, οι οποίοι εμπεριέχουν συμβολισμούς και φράσεις από διάφορες γλώσσες και περιβάλλοντα. Ήδη ο τίτλος, που σημαίνει: “Το κάρμα των Δυτικών” είναι σόλοικος: σε ένα ιταλικό ουσιαστικοποιημένο επίθετο (Οccidentali: οι Δυτικοί), βάζει αγγλική κατάληξη γενικής πτώσης (-s), ενώ ακολουθεί και το σανσκριτικό ουσιαστικό Karma (कर्म: ενέργεια, εργασία, κατόρθωμα).

Όσον αφορά σε αυτό που αναγράφουμε στον τίτλο, το ρεφραίν εμπεριέχει το πασίγνωστο απόφθεγμα που αποδίδεται στον φιλόσοφο Ηράκλειτο: πάντα ῥεῖ (= τα πάντα κυλούν), το οποίο ακούγεται με ερασμιακή προφορά [πάντα ρέει]. Όπως έχουμε γράψει σε παλαιότερο άρθρο, τα Ελληνικά έχουν ακουστεί μόνο τρεις φορές σε συμμετοχές εκτός Ελλάδας και Κύπρου: στο Kinder Dieser Welt (Αυστρία 1985), όπου στο δεύτερο ρεφραίν η χορωδία λέει: «τα παιδιά» στο Words for Love (Milim la’ahava) (Ισραήλ 2003), όπου ακούμε τρεις φορές: «σ’ αγαπώ» και στο Love Unlimited (Βουλγαρία 2012), όπου στα ρεφραίν ακούμε: «σ’ αγαπάω πολύ». Τούτη είναι μόλις η τέταρτη σε όλη την ιστορία της Γιουροβίζιον. Και βέβαια είναι μόλις η δεύτερη φορά, όπου ακούγονται Αρχαία Ελληνικά, μετά από την εναρκτήρια φράση του “Ποια προσευχή” (Ελλάδα 1995): “και γαρ εβούλοντο μιάναι την γην ταύτην, μη γιγνώσκοντες την ύβριν ην εποίουν”.

Γιουροβίζιον και πολυγλωσσία. Μερος Β’: Trivia

Ακολουθούν οι -διφορούμενοι- στίχοι, οι οποίοι “παίζουν” με τις λέξεις (π. χ. intellettuali, internetologi, intelligenza / tutti tuttologi / cercasi, cerca sì / gabbia: “κλουβί” που μοιάζει με το επώνυμό του, Gabbani) και ανακατεύουν σύγχρονες ορολογίες (internet, selfie, virtual reality, web), μαζί με όρους από την Ινδική και την Ελληνική φιλοσοφία, λίγο διαλογισμό, λίγη yoga, λίγο Άμλετ παραλλαγμένο (“να ζει κανείς ή να πρέπει να ζήσει”), λίγο Χόλυγουντ, λίγο Σανέλ, λίγο Δαρβίνο (βλ. πίθηκος που σηκώνεται, δηλαδή ο homo erectus που εξελίχθηκε σε homo sapiens), κάτι από Γαλλικά και Ινδικά. Πάντως το “Namaste” δεν είναι ελληνική φράση (< να είμαστε), αλλά ινδικός χαιρετισμός (नमोस्कार: “υποκλίνομαι στο θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα σου).

Η φράση-κλειδί είναι το: “La scimmia nuda balla” (η γυμνή μαϊμού/ο γυμνός πίθηκος χορεύει). Όπως μας πληροφορεί ο ζωολόγος Desmond Morris, The Naked Ape: A Zoologist’s Study of the Human Animal (1967):

“Υπάρχουν 193 ζωντανά είδη πιθήκων και μαϊμούδων. Τα 192 καλύπτονται από τρίχες. Η εξαίρεση είναι ένας γυμνός πίθηκος που ονομάζεται Homo sapiens. Αυτό το ασυνήθιστο και ιδιαίτερα επιτυχημένο είδος περνά πολύ χρόνο να εξετάζει τα ανώτερα κίνητρά του και ίσο χρόνο να αγνοεί επιμελώς τα βασικά του”.

Αυτή είναι και η κεντρική ιδέα του τραγουδιού: ασχολούμαστε συνέχεια με ανούσια πράγματα και παραμελούμε τα θεμελιώδη. Όταν όμως ο πίθηκος (όπως κι ο άνθρωπος) φτάνει στον πάτο, ξανασηκώνεται και ανακαλύπτει πιο ουσιώδεις και πνευματικές δραστηριότητες (εννοώντας την ινδική φιλοσοφία και την πνευματική αναζήτηση).

Σημειώνουμε, τέλος πως είναι από τις ελάχιστες φορές που ακούγεται η λέξη “σεξ” η κάποιο παράγωγό της στη Γιουροβίζιον, καθότι θεωρείται ταμπού για ένα οικογενειακό σώου. Η πρώτη φορά ήταν το 1993 από την Ισπανία, ακολούθησε το 1997 η Αυστρία και ελάχιστες ακόμα περιπτώσεις.

Αυτοί είναι οι στίχοι:

Essere o dover essere
Il dubbio amletico
Contemporaneo come l’uomo del neolitico.
Nella tua gabbia 2×3 mettiti comodo.
Intellettuali nei caffè
Internettologi
Soci onorari al gruppo dei selfisti anonimi.
L’intelligenza è démodé
Risposte facili
Dilemmi inutili.
AAA cercasi (cerca sì)
Storie dal gran finale
Sperasi (spera sì)
Comunque vada panta rei
And singing in the rain.
Lezioni di Nirvana
C’è il Buddha in fila indiana
Per tutti un’ora d’aria, di gloria.
La folla grida un mantra
L’evoluzione inciampa
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma.
Occidentali’s Karma
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma.
Piovono gocce di Chanel
Su corpi asettici
Mettiti in salvo dall’odore dei tuoi simili.
Tutti tuttologi col web
Coca dei popoli
Oppio dei poveri.
AAA cercasi (cerca sì)
Umanità virtuale
Sex appeal (sex appeal)
Comunque vada panta rei
And singing in the rain.
Lezioni di Nirvana
C’è il Buddha in fila indiana
Per tutti un’ora d’aria, di gloria.
La folla grida un mantra
L’evoluzione inciampa
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma.
Occidentali’s Karma
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma.
Quando la vita si distrae cadono gli uomini.
Occidentali’s Karma
Occidentali’s Karma
La scimmia si rialza.
Namasté Alé
Lezioni di Nirvana
C’è il Buddha in fila indiana
Per tutti un’ora d’aria, di gloria.
La folla grida un mantra
L’evoluzione inciampa
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma.
Occidentali’s Karma
La scimmia nuda balla
Occidentali’s Karma