Ένας άνθρωπος που “σφράγισε” το ελληνικό τραγούδι
Ο Δημήτριος “Μίμης” Πλέσσας (1924-2024) στις 12 Οκτωβρίου θα γινόταν εκατό ετών. Πολυσχιδής μουσικοσυνθέτης, διευθυντής ορχήστρας και πιανίστας, σπούδασε χημεία σε Ελλάδα και Η.Π.Α. (είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κορνέλ), αλλά σύντομα τον κέρδισε ο χώρος της τέχνης.
Συνεργάστηκε με / ή και ανέδειξε κορυφαίους τραγουδιστές (Γιάννης Πουλόπουλος, Τόλης Βοσκόπουλος, Ρένα Κουμιώτη, Τζένη Βάνου, Δάκης, Νάνα Μούσχουρη, Στράτος Διονυσίου, Μαρινέλλα, Γιάννης Βογιατζής και τόσοι ακόμα) και πήρε υπό την προστασία πολλούς φερέλπιδες και ανερχόμενους (τα “Πλεσσόπουλα”, όπους τους αποκαλούσε με στοργή), λειτουργώντας ως μέντορας και δάσκαλός τους. Ήταν ο πρώτος στη χώρα μας που κατάλαβε την αξία των διασκευών και τη συμβολή τους στο να γίνονται τα τραγούδια διαχρονικά.
Πολυβραβευμένος, όχι μόνο έγραψε τον πιο εμπορικό δίσκο στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας (Ο “δρόμος” με τον Γιάννη Πουλόπουλο, με πάνω από τέσσερα εκατομμύρια πωλήσεις), αλλά υπέγραψε πλήθος επιτυχιών: κινηματογραφικά μιούζικαλ -και όχι μόνο- (πάνω από 100 ταινίες), θεατρικές παραστάσεις, τηλεοπτικές (όπως το ανεπανάληπτο “Καλλιτεχνικό καφενείο”, ως συμπαρουσιαστής, μαζί με τον Βασίλη Τσιβιλίκα και τον Κώστα Φέρρη, από το οποίο “παρέλασαν” καλλιτέχνες από όλους τους χώρους, γιούροσταρ (Ελπίδα, Βίσση, Βόσσου, Μικρούτσικος), μα και διάφορα “αστέρια” που φιγουράρισαν σε εθνικούς τελικούς: Δάκης, Σόφη Ζαννίνου, Κατερίνα Αδαμαντίδου, Χρήστος Γκάρτζος, Λουίζα Κονέ και άλλοι) ή ραδιοφωνικές εκπομπές και -φυσικά- δίσκοι, από το 1959 έως το 2016.
Νεότατος ακόμα, προσελήφθη στην ΕΡΤ ως πιανίστας. Υπήρξε παντρεμένος με τη ραδιοφωνική παραγωγό Λουκίλα Καρρέρ, με την οποία απέκτησε μία κόρη, την Ελεάννα. Από προηγούμενο γάμο με τη Τζέλλα Πλέσσα είναι ο γιος του, Αντώνης Πλέσσας, συνθέτης της ελληνικής συμμετοχής του 1983, “Μου λες”, αλλά και της μουσικής του σήριαλ “Οι Τρεις Χάριτες”, ενώ είχε προηγηθεί ένας πρώτος γάμος, όταν ήταν φαντάρος, με την Κλειώ Μουζίνα. Ο Στέφανος Κορκολής είναι ανηψιός του. Μιλούσε αγγλικά και γαλλικά. Πέρα από τα δεκάδες αφιερώματα σε τηλεοπτικές εκπομπές όλα αυτά τα χρόνια, τιμήθηκε το καλοκαίρι με μεγαλειώδη συναυλία στο Ηρώδειο, παρουσία της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ. Σε λίγες μέρες αναμενόταν σειρά συναυλιών στο θέατρο “Παλλάς”, με διαφορετικούς προσκεκλημένους καλλιτέχνες κάθε βράδυ.
Η στενή σχέση με τη Γιουροβίζιον
Σε αντίθεση με άλλους μουσικοσυνθέτες, οι οποίοι σνόμπαραν και απαξίωναν συστηματικά τον διαγωνισμό, ο -πάντα ανοιχτόμυαλος- Μίμης Πλέσσας, όχι μόνο τον αγκάλιασε, αλλά ενεπλάκη αρκετές φορές σε αυτόν. Σας παραθέτουμε όσα στοιχεία εντοπίσαμε μετά από πολύχρονη έρευνα, αν και είμαστε σίγουροι ότι υπάρχουν κι άλλες διασυνδέσεις. ‘Εχουμε και λέμε, λοιπόν:
- Το 1974, επτά μέρες πριν από το διαγωνισμό, επτά συνθέτες (Ζακ Ιακωβίδης, Απόστολος Καλδάρας, Λουκιανός Κηλαϊδώνης, Δήμος Μούτσης, Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός, Γιώργος Χατζηνάσιος) έστειλαν ανοικτή επιστολή στο ΕΙΡΤ, κάνοντας ένσταση ότι ουδέποτε πληροφορήθηκαν για την «επιλογή», ζητώντας να μάθουν ποιοι τελικά συμμετείχαν. Οι εφημερίδες μίλησαν για επιλογή που έγινε «κεκλεισμένων των θυρών», ερήμην όλου του καλλιτεχνικού κόσμου της Ελλάδας. Φυσικά το κανάλι δεν απάντησε ποτέ…
- Το 1978, όπως αποκαλύφθηκε σε δημοσίευμα (27/1), ανάμεσα στους υποψήφιους συνθέτες, των οποίων τα ονόματα διέρρευσαν, ήσαν ο Γιώργος Κατσαρός, ο Γιάννης Σπανός, ο Μίμης Πλέσσας, ο Κώστας Χατζής και ο Σταύρος Ξαρχάκος.
- Το 1979 ανέλαβε τη μουσική διδασκαλία στην ιστορική παράσταση “Ιησούς Χριστός Υπέρλαμπρο Άστρο” (Jesus Christ Super Star), η οποία όχι μόνο ενέπνευσε τη συμμετοχή μας το 1979, στον στίχο “Σωκράτη, εσύ, σούπερ σταρ), αλλά “τροφοδότησε” τη Γιουροβίζιον με πλήθος καλλιτεχνών, οι οποίοι μετείχαν σε αυτήν. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ. Εύστοχη ήταν η παρατήρηση του ιδίου την ημέρα του εθνικού τελικού: «Ο Ιησούς σούπερ σταρ μετακόμισε από το “Καλουτά” στο Δημοτικό Πειραιώς».
- Το 1980 τον βρίσκουμε τόσο στην 10μελή προκριματική επιτροπή, όσο και σε εκείνη του τελικού, η οποία φρόντισε, α) να προκριθεί στον τελικό η Άννα Βίσση, η οποία είχε αρχικά “κοπεί”, αυξάνοντας τον αριθμό των τραγουδιών από 6 σε 12 (η Βίσση είχε έρθει 8η) και β) να σταλεί εκείνη στη Γιουροβίζιον, αντί του Κώστα Τουρνά που είχε κερδίσει, όπως ισχυρίζονται άνθρωποι που βρίσκονταν στην αίθουσα ή ανάμεσα στους μουσικούς της ορχήστρας.
- Μετείχε στην επιτροπή της κλειστής επιλογής του 1981, η οποία επέλεξε τον Γιάννη Δημητρά, με 18 ψήφους (με άριστα το 50).
- Το 1983 διηύθυνε την ορχήστρα στη Γιουροβίζιον. Για πρώτη και μοναδική φορά βρίσκουμε ως συνθέτη έναν γιο, τον Αντώνη Πλέσσα, και ως μαέστρο τον πατέρα του. Η Κρίστη Στασινοπούλου κέρδισε, εν μέσω αντιδράσεων από την ίδια την κριτική επιτροπή για χαμηλό επίπεδο τραγουδιών, ανάξιων να μας εκπροσωπήσουν. Στον ίδιο εθνικό τελικό υπήρξε και δεύτερο τραγούδι του Αντώνη Πλέσσα, το Ειρήνη, με την Κλεοπάτρα που ήρθε 5ο, αμφότερα σε ενορχήστρωση Μίμη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το demo του Μου λες είχε ερμηνεύσει επίσης η Κλεοπάτρα. Το τραγούδι κατέλαβε την 14η θέση. Παρασκήνια και παραλειπόμενα μπορείτε να βρείτε εδώ.
- Το 1987 κερδίζουν οι Bang!. Ο πατέρας του Θάνου Καλλίρη, Τίτος, ήταν αποκλειστικός κιθαρίστας του Μίμη Πλέσσα.
- Το 1989 40 τραγούδια προτάθηκαν από δισκογραφικές εταιρίες (1-3 η καθεμία), μια πρόταση του Μίμη Πλέσσα, που ήταν τότε σύμβουλος του προέδρου της ΕΡΤ, Κώστα Κωβαίου, και τα οποία έκρινε 27μελής επιτροπή (εκπρόσωποι εταιρειών και για 1η φορά εκπρόσωποι των δύο φαν κλαμπ). Μετείχε και ο ίδιος ο Μίμης, αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου, ίσως επειδή η Μαριάνα Ευστρατίου που κέρδισε τελικά ήταν προστατευόμενή του.
- Το 1992 κυκλοφόρησε για φιλανθρωπικό σκοπό το τραγούδι “Κάθε φορά που γελάει ένα παιδί”, το οποίο ερμηνεύουν -μεταξύ άλλων 11 γιούροσταρ και 8 γιουρούποψήφιοι. Πληροφορίες εδώ.
- Το 2001 η επιτροπή της ΕΡΤ άφησε εκτός super final την προστατευόμενή του Λόρνα (Λόρνα Κούτση), γεγονός που σχολιάστηκε από τις εφημερίδες.
- Το 2005, τη χρονιά του βραβείου της Έλενας Παπαρίζου, δηλαδή, επιστρέφει ως πρόεδρος στην επιτροπή του εθνικού τελικού. Επίσης, ανακοίνωσε το αποτέλεσμα, τονίζοντας πως υπήρχε ομοφωνία επιτροπής και κοινού.
- Στην ίδια θέση βρέθηκε και την επόμενη χρονιά, για λογαριασμό της Άννας Βίσση που είπε και τα τέσσερα υποψήφια τραγούδια.
- Το 2007, όταν αναδείχθηκε ο Sarbel, μετά από αρκετές καθυστερήσεις, δήλωσε: «Τα πράγματα πήγαν καλύτερα από ό, τι περιμέναμε όλοι», μια ρήση με νόημα και πολλούς αποδέκτες.
- Στην τέταρτη κατά σειρά προεδρία του στην κριτική επιτροπή, ο Μίμης Πλέσσας ζήτησε το χειροκρότημα για την ΕΡΤ και θεώρησε σπουδαίο ότι οι ειδήσεις της επόμενης μέρας θα ασχοληθούν με τη μουσική. Χαρακτήρισε τη Γιουροβίζιον «γιορτάσι» και ανακοίνωσε το αποτέλεσμα. Ήταν τόση η ενέργεια του κόσμου, ώστε έκανε μια αλησμόνητη γκριμάτσα, ευχήθηκε ωστόσο στην Καλομοίρα: «Καλή επιτυχία, παιδί μου!».
- Τον συναντάμε ξανά το 2009, στην επιλογή τραγουδιών για τον Σάκη Ρουβά. Καίριος όπως πάντα, ύμνησε την ΕΡΤ, η οποία από τότε που πήρε το θεσμό στα σοβαρά, πήγαινε κάθε χρόνο καλά. Η βραδιά έληξε με την ανακοίνωση του αποτελέσματος από τον Μίμη Πλέσσα, τις ευχές του για το Σάκη, «που ούτε παραγγελία να τον είχαμε» και την ελπίδα του «να πείτε σε όλους ‘This is our night’, όταν θα είσαστε στη Μόσχα».
- Και το 2010 ήταν στην πενταμελή ομάδα που ανέδειξε τον Γιώργο Αλκαίο. Την επόμενη χρονιά δεν έμεινε ασχολίαστη από τις εφημερίδες η απουσία, μετά από έξι συναπτά έτη, του Μίμη Πλέσσα: «Το τηλέφωνο δεν χτύπησε ποτέ, φέτος δεν έγινε καμία κρούση», δήλωσε κάποιος συνεργάτης του. Ίσως η απομάκρυνσή του να οφείλεται στις δηλώσεις του ότι ο συγκεκριμένος διαγωνισμός ασχολείται με το vision και όχι με το τραγούδι…
- Το 2013, με τα αριστερά κόμματα να βυσσοδομούν, με σκοπό την απόσυρση της Ελλάδας λόγω οικονομικής κρίσης, ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης τάχθηκε υπέρ της συμμετοχής μας.
- Το 2020 ο τραγουδιστής Θάνος Ολύμπιος είχε καταθέσει μια πρόταση στην ΕΡΤ, με αρχαία ελληνικά και παραδοσιακά όργανα. Στα social media του είχε υπερπροβάλει το γεγονός πως είχε συναργαστεί με τον Μίμη Πλέσσα (ήλπιζε σε κάποια στήριξη; Ίσως…).
- Πέρυσι μετείχε στην υπέρλαμπρη εκδήλωση της ΕΡΤ, όπου παρουσιάστηκαν ανέκδοτες ηχογραφήσεις της Νάνας Μούσχουρη (LUX 63), ανάμεσά τους εκτελέσεις με το Κουαρτέτο του Μίμη Πλέσσα..
Υ. Γ.: θα μου επιτρέψετε να κλείσω αυτό το λιτό αφιέρωμα με ένα τραγούδι, από τον αγαπημένο μου συνθέτη και τον αγαπημένο μου τραγουδιστή, το οποίο λατρεύω. Είχα την ευλογία να τους απολαύσω σε μια ανεπανάληπτη συναυλία πριν από λίγα χρόνια στο “Θέατρο Βεάκη”. Μίμη και Δάκη, R. I. P. Ο Μίμης Πλέσσας άφησε τέτοια παρακαταθήκη, ώστε δεν θα ξεχαστεί ποτέ.
