Γιατί αυτή η απόφαση ξαφνικά;
Για πρώτη φορά το Κόσοβο διοργάνωσε πριν από λίγες ημέρες το Festivali i Këngës në RTK (Φεστιβάλ τραγουδιού του καναλιού RTK), με ελπίδα κάποια στιγμή να μπορέσει να συμμετάσχει στη Γιουροβίζιον και -γιατί όχι;- μήπως αποτελέσει έναν μοχλό πίεσης προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού μέχρι στιγμής δεν έχει πετύχει το επιθυμητό. Η είδηση πάντως έχει καλυφθεί από πλήθος Μ.Μ.Ε., όχι μόνο της ενδιαφερόμενης χώρας, αλλά όλης της Ευρώπης. Μέχρι σήμερα οι Κοσοβάροι καλλιτέχνες διαγωνίζονταν στην ενωμένη Γιουγκοσλαβία, τη Σερβία και την Αλβανία , μάλιστα κάποιοι (Rona Nishliu, Albina & Familia Kelmendi, ενδεχομένως και άλλοι) έχουν εκπροσωπήσει την τελευταία. Το Κόσοβο παρακολουθεί τον διαγωνισμό από το 1961, οπότε η ενωμένη Γιουγκοσλαβία έκανε το ντεμπούτο της, Η διοργάνωση εθνικού τελικού είχε ανακοινωθεί ήδη από τον Μάρτιο. Το μόνο σίγουρο είναι πως, αν καταφέρει κάποτε να ενταχθεί στη Γιουροβίζιον, Κόσοβο και Αλβανία θα γίνουν νέα περίπτωση “Ελλάδας-Κύπρου”, “Ρουμανίας-Μολδαβίας” κ.ο.κ..
Πολιτικό προσκήνιο και παρασκήνιο
To Κοσσυφοπέδιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008, ωστόσο αναγνωρίζεται μόνο από τις 98 (επί συνόλου 193) χώρες του Ο.Η.Ε., ως εκ τούτου δεν πληροί τις προϋποθέσεις για συμμετοχή στη Γιουροβίζιον. Η σχετικές αίτησεις που έκανε (2008, 2014, 2016, 2018) απορρίφθηκαν κατηγορηματικά. Από τις χώρες που μετέχουν ή έχουν μετάσχει στο παρελθόν δεν το αναγνωρίζουν οι: Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρος, καθώς και οι περισσότερες πρώην γιουγκοσλαβικές ή μέλη της πάλαι ποτέ Ε.Σ.Σ.Δ.. Αξίζει να σημειωθεί πως λίγο πριν από την απόσχιση του Κοσόβου η Σερβία κέρδισε το βραβείο σε φινλανδικό έδαφος (οι ίδιοι μάς έλεγαν στο Βελιγράδι ότι τους έδωσαν τη νίκη ως αντίβαρο για το πολιτικό γεγονός). Σύμπτωση; Ο πολιτικός που ανέλαβε την υπόθεση του Κοσόβου ήταν ο πρώην Πρόεδρος της Φινλανδίας Marti Ahtisaari, ο οποίος τιμήθηκε τον Οκτώβριο του 2008 με το Νόμπελ Ειρήνης και απεβίωσε στις 16 Οκτωβρίου του 2023…
Ο πρώτος εθνικός τελικός του Κοσόβου
Το φαινόμενο δεν είναι πρωτόγνωρό: η Αλβανία διοργανώνει το δικό της φεστιβάλ ήδη από το 1962, ενώ και άλλες χώρες- παρόλο που δεν συμμετείχαν κάποιες χρονιές, συνέχισαν κανονικά να διοργανώνουν τα δικά τους φεστιβάλ και προγράμματα, από τα οποία προέκυπτε συνήθως ο εκπρόσωπος της χώρας (Μάλτα, Πορτογαλία, Γιουγκοσλαβία, Ιταλία κλπ.). Σύμφωνα με τον Adi Krasta, διοργανωτή και σκηνοθέτη του κοσοβάρικου τελικού, η EBU είναι ενθουσιασμένη από την απόφαση αυτή. Σε παρουσίαση του ίδιου του Adi Krasta και του Besim Dina προβλήθηκαν δύο βραδιές προκριματικών με 18 τραγούδια και ο τελικός με τα 10 που επέλεξε η πενταμελής κριτική επιτροπή (με την “απαραίτητη” συμμετοχή Σουηδού κριτή, εν προκειμένου της αοιδού Ulha Sjöström). Στον δεύτερο προκριματικό συμπαρουσιάστρια ήταν η Anjeza Shahini, πρώτη εκπρόσωπος της Αλβανίας το 2004. Η ορχήστρα εξαιρετική. Πολλοί οι καλεσμένοι, ανάμεσά τους και μια Σουηδοαλβανή καλλιτέχνις (η Dafina Zeqiri)-βλέπουμε ότι έχουν “πιάσει το νόημα” για το ποιος κάνει κουμάντο στη Γιουροβίζιον… Νικητής ανακηρύχθηκε ο ράπερ La Fazani (Arbër Salihu-κάποια σχέση με τον Έλληνα πολιτικό;) και το (αυτο)αναφορικό άσμα Οj Kosovë, που θίγει θέματα, όπως το κράτος, την κοινωνία, την παράδοση, αλλά και τη θέση του ίδιου του καλλιτέχνη μέσα σε αυτά. Στη δεύτερη θέση ο ροκάς Erjon Zaloshnja με το Një zemër për dy. Ο νικητής -μεταξύ άλλων- δήλωσε: “Ξέρω ότι δεν μπορώ να πάω στη Γιουροβίζιον, αλλά σε αγαπώ, Κόσοβο […] Για μένα δεν ήταν πλέον σημαντικό να πάω στη Eurovision, ήταν σημαντικό να συμμετάσχω σε αυτό το φεστιβάλ. Ακόμη και η νίκη δεν ήταν σημαντική. Ήθελα μόνο να συνεισφέρω, να φέρω μια έμπνευση που είναι το στυλ μου που έχω καλλιεργήσει”. Το βραβείο έδωσε ο Πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Albin Kurti.
