Παρασκήνια 1988: το χρονικό ενός προαναγγελθέντος καταποντισμού
Τον τελικό “Ένα τραγούδι για την Ευρώπη” επρόκειτο να παρουσιάσει η Ολύνα Ξενοπούλου-τελικά προτιμήθηκε ο Κώστας Καρράς. Τα 8 επικρατέστερα τραγούδια παίχτηκαν ζωντανά σε μια αλήστου μνήμης πρόχειρη βραδιά, χωρίς σκηνικό, στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Οι κριτές (Γιώργος Κατσαρός, Φρέντυ Γερμανός, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Λευτέρης Χαψιάδης, Χριστόδουλος Χάλαρης, Σπύρος Σακκάς, Λίνα Νικολακοπούλου, Ζακ Ιακωβίδης, Κώστας Καπνίσης, Σπύρος Παπαβασιλείου, Δημήτρης Καψωμένος, Θωμάς Μπακαλάκος, Γιώργος Μεράντζας, Ηλίας Ανδριόπουλος) ήταν εκλεκτοί, αλλά παρωχημένοι: δεν μπορούσαν να αφουγκραστούν την εποχή.
Το περίεργο επικριτικό χιούμορ, τα λάθη και την αμηχανία του παρουσιαστή Κώστα Καρρά επιστέγασε η τελική δήλωσή του (εξ’ ονόματος της επιτροπής) ότι κανένα τραγούδι δεν έπρεπε να πάρει μέρος στη Γιουροβίζιον, ότι είναι όλα χαμηλής ποιότητας και δεν εκπροσωπούν το ελληνικό τραγούδι. Φανερά εκνευρισμένος με τη στάση του κοινού, το οποίο έψεξε, υπερασπίστηκε την αδέκαστη επιτροπή, σύμφωνα με την οποία ήταν προτιμότερη μια αξιοπρεπής Ευρωαπουσία (ο όρος ανήκει στον αείμνηστο Φρέντυ Γερμανό) από μια άχαρη Ευρωπαρουσία έπρεπε όμως οπωσδήποτε κάτι να σταλεί. Πώς ξεπεράστηκε η κρίση; όχι με ψυχραιμία, το κοινό γιουχάριζε για ώρα…
Τα παρατράγουδα, όμως, είχαν αρχίσει από νωρίς: ο Τύπος θεώρησε ύποπτη την παράταση που δόθηκε για την υποβολή υποψηφιοτήτων, αποδίδοντάς την στο χαμηλό επίπεδο των τραγουδιών που είχε λάβει η ΕΡΤ. 10 από τα τραγούδια απορρίφθηκαν λόγω τεχνικών προβλημάτων. Νέο σκάνδαλο δημιουργήθηκε από κομμένους συνθέτες, όταν έμαθαν πως η Α’ Βάθμια επιτροπή είχε αφιερώσει μόλις 8 ώρες για την ακρόαση όλων των τραγουδιών. Μετά από παρέμβαση, δόθηκε μια μέρα ακόμα για επιπλέον ακροάσεις, καθώς περίμεναν και τυχόν καθυστερημένες -λόγω ταχυδρομείου- υποψηφιότητες. Μέσα στο όλο μπάχαλο, τη 2η μέρα αποχώρησαν δύο μέλη της επιτροπής (Θωμάς Μπακαλάκος και Ηλίας Ανδριόπουλος), έτσι η ψηφοφορία συνεχίστηκε με τα εναπομείναντα μέλη.
Παράλληλα η στιχουργός Άσπα Χατζόγλου και η συνθέτης Λίνα ή Λίλα Καθηκούρη (ή Α. Ε. Καθυκούρη, σύμφωνα με άλλες πηγές) του Μόνο εσύ με τη Μαντώ (2ο το 1989) έστειλαν εξώδικο, διαμαρτυρόμενες για τον ελάχιστο χρόνο των ακροάσεων και την κάκιστη ηχοληψία. Η ΕΡΤ απάντησε ότι δεν υπάρχει δικαίωμα ένστασης και απέρριψε το αίτημά τους να ξανακούσει η επιτροπή το τραγούδι τους. Οι δύο γυναίκες ξεκίνησαν τότε εκστρατεία να μαζέψουν υπογραφές από όλα τα αποτυχόντα τραγούδια, για να συντάξουν ψήφισμα διαμαρτυρίας και να το στείλουν στην EBU. Πράγματι όλοι υπέβαλαν ένσταση μετά την επιλογή και όρισαν εκπρόσωπό τους τη Λίζα Ιωαννίδου. Όσο για τις δύο πρωτεργάτριες του Μόνο εσύ, έπαιξαν το τραγούδι σε τηλεοπτικούς συντάκτες με ανάμικτους στίχους ελληνικούς και αγγλικούς, προκαλώντας εγκωμιαστικά σχόλια. Κάπως έτσι το άσμα έγινε δεκτό την επόμενη χρονιά. Δημόσια αντέδρασε και ο στιχουργός Παναγιώτης Κάλκος, ο οποίος μετείχε με τα κομμάτια Μπάσκετ Μπωλ (το θεωρούσε επίκαιρο λόγω του Eurobasket του 87) και Ουράνιο Τόξο, σε ρυθμό ντίσκο (μήπως είναι η επιτυχία που έκαναν δύο χρόνια μετά η Ανθή Μελά και η Φανή Πολυμέρη ξεχωριστά;). 30 συνθέτες που αποκλείστηκαν υπέβαλαν ένσταση στην ΕBU για την ελληνική επιλογή. Φυσικά δεν έγινε απολύτως τίποτα…
Ας σημειωθεί ότι η Ευδοκία (η γνωστή λαϊκή τραγουδίστρια) –η οποία συνόδευε τον Γιάννη Δημητρά– ήταν τότε 11 χρονών. Αν πήγαινε θα ήταν η νεότερη καλλιτέχνιδα στην ιστορία του διαγωνισμού. Κλου της βραδιάς: η Άντζελα Δημητρίου ντυμένη… μαρκησία, σε μια αξιοπρεπέστατη μπαλάντα, η ΕΡΤ όμως δεν είχε την τόλμη να στείλει μια λαϊκή τραγουδίστρια να μας εκπροσωπήσει. Μερικοί ακόμα από τους διαγωνιζόμενους ήταν ο Γιώργος Μελέκης (πρώην μέλος των Charms) και η Ηλέκτρα (σύζυγος του Στάθη Αγγελόπουλου) με στιχουργό τους τον Γιάννη Βαρθακούρη (= Γιάννης Πάριος), ο Χρήστος Κάλλοου (GRE 90), ο Στέλιος Σταυράκης.
Η επιτροπή συνεδρίαζε επί 45 λεπτά με έντονες διαφωνίες, μέχρι να καταλήξει ποιο θα σταλεί. Σύμφωνα με τη Λίνα Νικολακοπούλου υπήρχε έντονη υποστήριξη και για το τραγούδι Συναινετικό, όμως η φιλία της Δήμητρας Γαλάνη με την ερμηνεύτρια ήταν αρκετή, για να σταλεί εκείνη τελικά. Ο γνωστός συνθέτης Χριστόδουλος Χάλαρης βρήκε τόσο απογοητευτικό το επίπεδο, ώστε πρότεινε από αντίδραση να σταλεί το χειρότερο τραγούδι, την ώρα που άλλα μέλη της επιτροπής πρότειναν να γίνει κλήρωση. Στην πρώτη ψηφοφορία ήρθε πρώτο το Χικ, όμως θεωρήθηκε “τραβηγμένος” ο ψεύτικος λόξυγγας της ερμηνεύτριας, Αγγελικής Μπαζίγου (και αντιγραμμένος από τη συμμετοχή της Γιουγκοσλαβίας 87-δική μας παρατήρηση) και προτιμήθηκε το 2ο τραγούδι. Ο ίδιος ο συνθέτης, Δημήτρης Σακισλής σε συνέντευξη απολογήθηκε για την εκλογή του και θεώρησε ότι ο “Κλόουν” θα μας έβγαζε ασπροπρόσωπους. Μόλις το 2015 έγινε γνωστό ότι είχαν ετοιμάσει υποψήφιο τραγούδι (το οποίο δεν κατονόμασαν) τα Κακά Κορίτσια (Ανθή Γιακουμέλου, Άντζελα Μαυρωτά, Μαρία Σταρένιου, Λία Βασιλακοπούλου), που ονομάζονταν τότε Kibo Voice, όμως τις απέτρεψε ο παραγωγός τους, Στέλιος Φωτιάδης, από το να πάνε, διότι δεν προλάβαιναν να προετοιμαστούν.
Χαρακτηρίστηκε κακή η διοργάνωση από τον Τύπο, χαμηλότατο το επίπεδο τραγουδιών, όπως και ο Κώστας Καρράς, που έμοιαζε ουρανοκατέβατος. Το γεγονός πως ήταν γρουσούζικη χρονιά για την Ελλάδα φάνηκε και λίγο αργότερα: μετά από σάλο που δημιούργησαν αναγνώστες και τηλεθεατές ακολούθησε διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών, Κώστα Γεωργίου και του Πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα, Ναζμί Ακιμάν, διότι το βίντεο-κλιπ της χώρας του είχε χορευτικά στο προαύλιο της Αγιάς-Σοφιάς, απρεπές για ιερό χώρο. Οι Τούρκοι δικαολογήθηκαν πως την αντιμετωπίζουν πλέον ως μουσείο, ενώ ο τραγουδιστής των MFÖ δήλωσε πως η λέξη “Σούφι” (ο τίτλος του τραγουδιού τους) βγαίνει από το “Φιλοσοφία”, άρα ο ναός της του Θεού Αγ. Σοφίας ήταν ο πλέον ενδεδειγμένος! Δυστυχώς η Ελλάδα συνετρίβη ανάμεσα στα δύο σκανδιναβικά μεγαθήρια εκείνης της χρονιάς. Ευτυχώς μας έσωσαν από το μηδενικό η συμφωνία του Νταβός με την Τουρκία και η πρόσφατη αγορά των γαλλικών μιράζ… Η αγγλική βερσιόν του τραγουδιού, με τον ίδιο τον συνθέτη, Δημήτρη Σακισλή, ηχογραφημένη σε κασέτες, τις οποίες μοίραζαν στις αντιπροσωπείες, σε… κάκιστα αγγλικά είναι υπερσπάνια.
Η ίδια η Αφροδίτη Φρυδά, λίγο πριν βγει στη σκηνή δεν ήθελε να πει τον Κλόουν αλλά σκέφτηκε τον κόπο όλων τους, κάτι που την οδήγησε σε ρήξη με τον συνθέτη της, ο οποίος πίστευε ότι είχε γράψει ένα αριστούργημα. Δήλωσε ότι πήγε, διότι της αρέσει ο ανταγωνισμός, αλλά και για να σπρώξει την καριέρα της. Λόγω όμως του υποτιμητικού διαγγέλματος της επιτροπής, αισθανόταν σαν να μην είχε κερδίσει. Της ζητούσαν δε να μην βάλει τη χορεύτρια (την Αγγλίδα Amanda Grand). Σε μια κρουαζιέρα, η χορογράφος Ρεγγίνα Καπετανάκη τραγούδησε με την ορχήστρα του πλοίου και έγινε πρωτοσέλιδο με τον καπετάνιο σε ιρλανδική εφημερίδα. Ένας από τους MFÖ φίλησε την Αφροδίτη και άστραψαν τα φλας. Είναι, τέλος, η πρώτη φορά που Ελλάδα και Τουρκία συνυπήρξαν στη βαθμολογία, ενώ η Κύπρος δεν έλαβε καν μέρος, καθότι έγινε η πρώτη και μοναδική χώρα που αποκλείστηκε, διότι το τραγούδι της είχε ακουστεί ξανά…
Σε συνέντευξή της το 2012 δήλωσε ότι την πλήγωσε τότε και την πληγώνει ακόμα και τώρα η κακία με την οποία αντιμετώπισαν την ίδια και το τραγούδι οι άνθρωποι του χώρου, ειδικά ο Θάνος Καλλίρης, και ότι δεν την στήριξε κανείς. Για τον ίδιο λόγο συμπάσχει με την Ελευθερία Ελευθερίου που επίσης δεν τα πήγε καλά. Δεν ντρέπεται για τη συμμετοχή της και θεωρεί ότι, μολονότι ήταν τότε άπειρη, στάθηκε μέσα σε τόσα εκατομμύρια κόσμου. Για το ότι δεν έκανε μεγάλη καριέρα ρίχνει την ευθύνη στην ασυνέπειά της και όχι στη Γιουροβίζιον, ενώ θεωρεί σταθμό τη δισκογραφική της συνεργασία με την Λιάνα Κανέλλη.
