Ο καλλιτέχνης
Ο Joseph Grech, γεννημένος το 1934 στην Conspicua, τραγούδησε το πρώτο τραγούδι στα μαλτέζικα (και γενικότερα σε οποιαδήποτε σημιτική γλώσσα) στον διαγωνισμό, το οποίο μάλιστα ηχογραφήθηκε στην Αγγλία. Ξεκίνησε ως τρομπετίστας πριν γίνει τραγουδιστής. Κέρδισε το πρώτο Malta Song Festival το 1960, με το Vola Uccellino. Επανέλαβε τον θρίαμβό του το 1962, με το Żgħażagħ Rebbieħa, αλλά και το 1967, με το Serenata. Το 1961 νυμφεύτηκε την Josephine Buttigieg. Η κόρη τους, Marcelle, είναι επίσης τραγουδίστρια. Το 1964 απέσπασε το βραβείο καλύτερου συνθέτη στο ιταλικό φεστιβάλ του Bari, ενώ έναν χρόνο μετά εκείνο του καλύτερου ξένου τραγουδιστή στη Martina Franca της ίδιας χώρας. Μεσουράνησε για δύο δεκαετίες στη Μάλτα και τη μαλτέζικη διασπορά. Πολλά από τα τραγούδια του, συνοδεία της ορχήστρας του Spiro Zammit έγιναν μεγάλες επιτυχίες: Il-Kaċċatur, Il-Festa Tagħna, Ku Klu Ku Klu, Il-Lejla tal-Vitorja, Nhar San Girgor. Ακολούθησαν περιοδείες σε πολλές αγγλόφωνες χώρες και την Ιταλία, κυρίως στις μαλτέζικες κοινότητες, μάλιστα στην Αυστραλία ηχογράφησε ένα άλμπουμ μαζί με μέλη της ορχήστρας της Όπερας του Σύδνεϋ. Συνέχισε να δισκογραφεί τουλάχιστον μέχρι το 2000. Βραβεύτηκε το 2002 για το φιλανθρωπικό του έργο. Το 2019 τού δόθηκε η ανώτατη διάκριση της χώρας από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο αδελφός του, Victor Grech, ήταν συνιδρυτής της οργάνωσης Caritas Malta, διακεκριμένος φιλάνθρωπος και αφοσιωμένος χορτοφάγος που έκανε σχετικές εκπομπές. Όπως είναι φυσικό, η είδηση του θανάτου του φιγουράρει σήμερα σε όλα τα Μ.Μ.Ε. της χώρας.



Η Γιουροβίζιον του 1971
Η διαδικασία επιλογής έγινε σε δύο φάσεις: αρχικά ξεχώρισαν τα έξι πρώτα τραγούδια από το “Malta Song Festival 1970”, το οποίο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Δ. Σ. του συγκεκριμένου φεστιβάλ. Κάθε ένα από τα 12 τραγούδια που διαγωνίστηκαν ερμηνεύτηκε από δύο διαφορετικούς καλλιτέχνες. Στη δεύτερη φάση, “Song For Europe” ανέλαβε η κρατική τηλεόραση MBA. Υπήρχαν γκρίνιες στον Τύπο, για το γεγονός ότι η τελευταία δεν κατάφερε -όπως ήθελε- να έχει τον πλήρη έλεγχο της μαλτέζικης εκπροσώπησης, με αποτέλεσμα η συμμετοχή να είναι κάπως… γραφική κι εκτός κλίματος (σάμπως το ίδιο δεν συνέβη και με την Ελλάδα το 1974;). Εκεί ψήφισε η λεγόμενη “εσωτερική επιτροπή”, απαρτιζόμενη από ειδικούς και η λεγόμενη “εξωτερική επιτροπή”, δηλαδή ένα μέλος κοινού από κάθε μία περιοχή της Μάλτας (10 συνολικά). Παρόλο που -σύμφωνα με τους κανόνες- θα επέλεγαν μόνο το τραγούδι, με τον καλλιτέχνη να προκύπτει αργότερα, συμφώνησαν όλοι στο ότι ο Joe Grech ήταν ο κατάλληλος. Στους υποψήφιους συναντάμε τον Joe Cutajar (MAL 72-4ος), τη Mary Spiteri (MAL 92-3η) και το πολύ μεγάλο όνομα της εποχής Enzo Gusman (2ος-θριάμβευσε στην ψηφοφορία κοινού), o οποίος κέρδισε το Malta Song Festival και το 1974 και το 1976, αλλά η χώρα δεν συμμετείχε. Το 1971, για να επιστρέψουμε, νίκησε το Marija l-Maltija (Η Μαρία η Μαλτέζα), σε μουσική του ίδιου του Joe Grech και στίχους του Charles Mifsud. Κατέληξε στην 18η και τελευταία θέση. Παρόλα αυτά, μεταφρασμένο στα σουηδικά, έκανε επιτυχία, καθώς το συμπεριέλαβε στο ρεπερτόριο του ο Lasse Berghagen (SWE 75), στη δε Μάλτα παραμένει μέχρι σήμερα πολυαγαπημένο. Στην α’ φάση που προαναφέραμε το ερμήνευσαν επίσης οι The Links. Μαέστρος στη Γιουροβίζιον ήταν ο Twanny Chircop, ο αδελφός του οποίου, ο γνωστός τενόρος Oreste Kirkop, ήταν ο άνθρωπος που του έδωσε το βραβείο το 1960. Είπε ξανά το τραγούδι σε διάφορες εκδηλώσεις, όπως τα 50 χρόνια της Μάλτας στον διαγωνισμό που γιορτάστηκαν στον εθνικό τελικό του 2022.
