O Διαγωνισμός
Μεταφερόμαστε στην Eurovision 1993 που διοργανώθηκε στην επαρχία του Κορκ, στη Δυτική Ιρλανδία. Οι διοργανωτές ψάχνοντας κάτι διαφορετικό, συναίνεσαν για τον διαγωνισμό στον ιδιοκτήτη μιας αρένας για υπερπήδηση εμποδίων αλόγων και ιπποδρομίες (τον πολυεκατομμυριούχο μεγαλοεργολάβο, Noel C. Duggan), ο οποίος τους την προσέφερε για τη διοργάνωση (καλύπτοντας και μεγάλο μέρος-αν όχι όλα τα έξοδα). Ήταν η μόνη φορά που η Eurovision έγινε σε επαρχιακή κωμόπολη 1.700 ατόμων, η οποία διάθετε μόνο ένα μικρό σιδηροδρομικό σταθμό, στον οποίο έκαναν μια επέκταση της τελευταίας στιγμής. Έπρεπε τότε κάποιος να διανύσει 20 μίλια επαρχιακού δρόμου, για να βρει το πλησιέστερο στο Milstreet κατάλυμα, στο Cork, από όπου μεταφέρονταν με ειδικά λεωφορεία (shuttle buses). Το σύνολο των αποστολών ήσαν περίπου 1.000 άτομα.
Το εισαγωγικό φιλμάκι ήταν βασισμένο σε ένα αρχαίο ιρλανδικό μύθο, όπου ο Θεός-Ήλιος – με τη μορφή αλόγου – είναι ερωτευμένος με την Εθέν, που μεταμορφώνεται σε πεταλούδα και φεύγει. Οι καρτ-ποστάλ ήσαν γυρισμένες στο νησί και μάλιστα πολλές από αυτές απεικονίζουν άλογα και ιπποδρομίες. Η παρουσιάστρια ήταν η 28 χρονών τότε δημοσιογράφος και παρουσιάστρια Fionnuala Sweeney ενώ αλλαγή είχαμε στην θέση του Executive Supervisor όπου ανέλαβε ο Δανός Christian Clausen κι εισήγαγε για πρώτη φορά το σύστημα των αποκλεισμών.
Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος αρκετών χωρών μετά την διάλυση και της Γιουγκοσλαβίας πραγματοποιήθηκε η προεπιλογή της Ljubljana «Eurosong 93» και με αυτόν τον τρόπο μπόρεσαν να συμμετέχουν για πρώτη φορά ως ανεξάρτητες χώρες η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία κι η Σλοβενία ενώ η Σερβία αποκλείστηκε από την EBU λόγω των αναταραχών που είχε δημιουργήσει κι οδήγησαν σε μία σειρά από πολέμους.
Η σκηνή ήταν πολύχρωμη και φωτεινή και σε κάθε τραγούδι βγαίνει περιστροφική λεζάντα με τα στοιχεία. Το δε σκηνικό αποτελείται από τεράστια τμήματα πολύχρωμου γυαλιού, δίνοντας μια διάφανη αίσθηση στο χώρο. Από πάνω ήταν κρεμασμένος ένας πελώριος καθρέπτης, στον οποίο φαινόταν η σκηνή ανάποδα. Στη μέση υπήρχε μια κρυφή είσοδος, η οποία οδηγούσε στο υπόγειο, από όπου βγήκαν, τόσο η παρουσιάστρια, όσο και η νικήτρια, στο τέλος της βραδιάς. Νέον, ακτίνες και άλλα φωτιστικά, συμπλήρωναν το σύνολο. Θυμηθείτε εδώ τον διαγωνισμό του 1992.
Οι συμμετοχές
Λίγο παρωχημένη η συμμετοχή-εμβατήριο της Ιταλίας με τον Enrico Ruggeri ενώ παντελώς αδιάφορη η συμμετοχή της Τουρκίας. Συμπαθητικοί οι Münchener Freiheit για την Γερμανία, αρκετά δυνατή η μπαλάντα της Ελβετίας με τη σνομπ Γαλλο-Καναδή Annie Cotton, ενώ ο Tommy Seebach που επέστρεψε στον διαγωνισμό μαζί με την μπάντα του για την Δανία, δεν κατάφερε να πείσει το κοινό. H πηγή έμπνευσης για το βραβείο με την χειρότερη ενδυματολογική επιλογή, Barbara Dex καταλήγει δικαίως στην τελευταία θέση. Σέξι, κάνοντας μια άνετη πασαρέλα στην αρχή κι έχοντας ως όπλο το πιο πολυσυζητημένο φόρεμα στην ιστορία του διαγωνισμού, η Καίτη Γαρμπή στήριξε ένα ωραίο μοντέρνο τραγούδι. Ενδιαφέρουσα η συμμετοχή της Μάλτας με αισθησιακά φωνητικά, ενώ ατμοσφαιρική η μπαλάντα της Ισλανδίας με την Inga.
O Tony Wegas επιστρέφει για Αυστρία με χειρότερα αποτελέσματα από την προηγούμενη χρονιά, συμπαθητική η Anabela από την Πορτογαλία, αρκετά δυνατή η εθνικοπατριωτική συμμετοχή του Patrick Fiori για την Γαλλία και καλοκουρδισμένοι οι Arvingarna (“οι κληρονόμοι”) για την Σουηδία. Η δωρική Niamh Kavanagh, που πήρε και το βραβείο, έδωσε μία πολύ δυνατή ερμηνεία κι άξια το “In Your Eyes” κατέλαβε την πρώτη θέση. Ατυχής η συμμετοχή του Λουξεμβούργου, αξιόλογη η Σλοβενία με τους 1Χ Band, όμορφη μπαλάντα από την Φινλανδία με την Katri Helena, η οποία είχε εκπροσωπήσει τη χώρα της και το 1979, ενώ λίγο κιτς το αντιπολεμικό τραγούδι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τους Fazla που προσπάθησε να αλιεύσει ψήφους συμπάθειας λόγω του πολέμου και του μήνα του μέλιτος του τραγουδιστή.
Δύο πολύ επαγγελματικές εμφανίσεις για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία με τις Sonia (διεθνούς φήμης αστέρι) και Ruth Jacott αντίστοιχα, γλυκανάλατη η “χριστουγεννιάτικη” συμμετοχή της Κροατίας ενώ εκρηκτική η Eva Santamaria η οποία είχε δεχθεί επιθέσεις στην χώρας της από φεμινιστικές και μη οργανώσεις για το Hombres. Συμπαθητική η Κύπρος, λιγότερο το Ισραήλ, ενώ την βραδιά έκλεισε η Silje Vige με ελληνικούς ρυθμούς. Για όσους δεν θυμάστε στο μπουζούκι ήταν ο Λάκης Καρνέζης.
Γενικά σχόλια-Trivia
- Η επιλογή της συγκεκριμένης αρένας σχολιάστηκε με αιχμηρό τρόπο από τον Βρετανό δημοσιογράφο Nicholas Witchell, ο οποίος ανέφερε ότι είναι “στάβλος για γελάδια”. Το BBC ζήτησε δημόσια συγγνώμη αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. Η Sonia, δήλωσε: “αν είναι στάβλος, τότε είναι α’ κατηγορίας”.
- Οι χώρες που δεν κατάφεραν να προκριθούν από την προεπιλογή ήταν η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία κι η Εσθονία.
- Από την συμμετοχή του Βελγίου με την Barbara Dex καθιερώθηκαν τα ομώνυμα βραβεία από το 1997, όπου βραβεύεται η χώρα με την χειρότερη στυλιστική επιλογή. Η Ελλάδα το έχει κερδίσει μία φορά το 2002 με τον Μιχάλη Ρακιντζή και το S.A.G.A.P.O.
- Η Καίτη Γαρμπή κατέχει το ρεκόρ για το μεγαλύτερο κοντινό πλάνο σε διάρκεια (κατόπιν απαίτησης του σκηνοθέτη Γιώργου Δάμπαση, ο οποίος τσακώθηκε με την Ιρλανδή ομόλογό του), ενώ το φόρεμά της σχολιάζεται μέχρι και σήμερα. Μάλιστα δεν έμεινε ασυγκίνητος από την ομορφιά της ο Μαλτέζος William Mangion, ο οποίος την πολιορκούσε στενά.
- Ο Tommy Seebach έχει πάρει μέρος αρκετές φορές με την Δανία όχι μόνο ως ερμηνευτής (1979, 1981) αλλά κι ως συνθέτης. Η τελευταία του προσπάθεια κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία αφού κατατάχθηκε μόλις 22ος με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της Δανίας. Για πολλά χρόνια έγινε το πιο μισητό πρόσωπο στη χώρα. Βυθισμένος στο αλκοόλ, πέθανε ξεχασμένος.
- Η Σερβία αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό για δέκα χρόνια κι έως το 2002.
- Οι δύο πρώτες θέσεις ανήκουν στις ίδιες χώρες με την προηγούμενη χρονιά (Ιρλανδία κι Ηνωμένο Βασίλειο).
- Για πρώτη φορά από το 1963 (Yvonne Littlewood) αναλαμβάνει γυναίκα τη σκηνοθεσία (Anita Notaro).
- Μόλις ανακοινώθηκε από τη γαλλική τηλεόραση η συμμετοχή του Patrick Fiori, στο νησί της Κορσικής έπαιζαν οι καμπάνες χαρμόσυνα. λίγους μήνες πριν είχαν δολοφονηθεί πολιτευτές του νησιού, οι οποίοι υποστήριζαν την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία και την προσάρτησή της στην Ιταλία. Η καριέρα του πάντως εκτοξεύθηκε λίγα χρόνια μετά, όταν τον “ανακάλυψε” εκ νέου ο Pascal Sevran.
- Η Ιρλανδία έγινε η τέταρτη χώρα που πέτυχε διαδοχική νίκη. Είχαν προηγηθεί η Ισπανία (1968, 1969), το Λουξεμβούργο (1972, 1973) και το Ισραήλ (1978, 1979).
- Ο μαέστρος της Αυστρίας Christian Kolonovits ήταν μέλος των Milestones το 1972.
- Το Λουξεμβούργο εμφανίστηκε για 37η και τελευταία φορά στον διαγωνισμό. Είναι μάλιστα μια από τις τρεις φορές όπου ακούστηκαν στίχοι στα Λουξεμβουργιανά (οι άλλες ήταν το 1960 και το 1992).
- Συναντήθηκαν ξανά δύο καλλιτέχνες από το μακρινό 1979: ο Δανός Tommy Seebach και η Φινλανδή Katri Helena. ’70’ς Reunion όμως είχαμε και σε δύο εθνικές επιτροπές: η Μπέσσυ Αργυράκη και ο Πασχάλης (1977) στην ελληνική, αλλά και οι Sergio & Estibaliz (1975) στην ισπανική. Κι επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο, στην κροατική επιτροπή φιγουράρει η Maja Blagdan, η οποία εκπροσώπησε τη χώρα τρία χρόνια μετά!
- Σύζυγος της Ruth Jacott είναι ο Humphrey Campbell, ο οποίος εκπροσώπησε την Ολλανδία ένα χρόνο πριν. Κάθε ένας από τους συζύγους έκανε φωνητικά στον άλλο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιάννης Κωστίκας
Μεγάλο μέρος του άρθρου προέρχεται από το πλούσιο αρχείο του συντάκτη μας Δημήτρη Μαντζίλα
About The Author
Ο διαγωνισμός του 1993 ήταν ο μόνος που “έχασα” από το 1977 μέχρι σήμερα που βλέπω γιουροβίζιον, μιας και τη μέρα και την ώρα που προβλήθηκε εγώ είχα σκοπιά στη Λήμνο! 😀
Πολλά τραγούδια από τη συγκεκριμένη χρονιά μου αρέσουν με κορυφαίο όλων το μελαγχολικό All Mine Tankar που είναι μέσα στα τρία πιο αγαπημένα μου στην ιστορία της γιουροβίζιον.
Ελβετία, Ελλάδα, Γαλλία, Σουηδία, Φινλανδία, Βοσνία, Ολλανδία στο τοπ 10 μου επίσης.
Τέλος, προσωπικά πιστεύω ότι τίποτα το τραγικό δεν είχε η εμφάνιση της Barbara Dex, τουλάχιστον όχι τόσο ώστε να δοθεί το όνομα της στο “βραβείο”, το οποίο ανέκαθεν θεωρούσα μια ανοησία.
Το καλύτερο τραγούδι της βραδιάς και ποιο στοιχειωτικό μακράν ήταν αυτό της Νορβηγίας: πόση αθωότητα και ευαισθησία κουβαλάει μαζί της αυτή η πιτσιρικά στη σκηνή!
Λίγα περισσότερα λόγια για τα τραγούδια:
Αξιοπρεπείς αν και κάπως αποστασιοποιημένες οι συμμετοχες της Ιταλίας και Γερμανίας. Λαμπεροί και με αυτοπεποίθηση οι πιτσιρικάδες Σουηδοί και η Ελβετίδα. Με ακόμα περισσότερη αυτοπεποίθηση και τόνους sex appeal η Καίτη Γαρμπη σε μία από τις καλύτερες συμμετοχές μας που άφησε τη δική της ιστορία. Σέξυ και φωνητικά άψογη και η ισπανίδα Eva Santamaria σε έναν κεφάτο ύμνο στις ιδιαιτερότητες του ανδικού φύλου.
Κάπως παρωχημένο το νικητήριο τραγούδι της Ιρλανδίας αλλά πολύ δυνατή η ερμηνεία της Niaghm Cavanagh. Επιπλέον σε συνεντεύξεις της στο ίντερνετ ανακαλύπτει κανείς έναν όμορφο και έξυπνο άνθρωπο με το πόδια της καλά στερεομένα στη γή. Σε γενικές γραμμές πάντως ωραία διοργάνωση από τους Ιρλανδούς.
Βαρετό και στατικό μέχρι υπνηλίας το τραγούδι της Κροατίας. Άψυχη εκτελεστικά και αμήχανη η Κύπρος και ιδιαίτερα ρουτινιάρικοι οι στίχοι περί ειρήνης και ελπίδας του “Μη Σταματάς”.Η Τουρκία εκείνη τη χρονιά έστειλε ότι πιο φθηνιάρικο και πρόχειρο έχω δει ποτέ μου σε Eurovision, πραγματικά απορώ πως δεν ντράπηκαν…Τέλος στη συμμετοχή του Ισραήλ ένιωσα σα να υπήρχαν πολλές “ντίβες” έτοιμες να μαλιοτραβηχτούν στη σκηνή παρά τα καρφωμένα με συρραπτικό χαμόγελα στα πρόσωπα των τραγουδιστών. Ένα μικρό χάος στη σκηνή..
Για εμένα πέρα από τη Νορβηγία και τη πολύ ευαίσθητη, τρεμάμενη μπαλάντα της που πιστεύω ότι έπρεπε βραβευτεί με τη πρωτιά, μου άρεσε πάρα πολύ η κουκλάρα Ισλανδέζα Inga με μία αλα Sade αύρα σαγήνευσε το κοινό όπως επίσης και η Σλοβενία, ίσως το πιο αβίαστα μελωδικό ποπ κομμάτι της βραδιάς, ειδικά στο κλείσιμο του. Πιστεύω ότι οι ατυχείς ενδυματολογικές επιλογές του τραγουδιστή που ίσως παραήταν 80s για το 1993 να συνέβαλλαν στο να αγνοηθεί το συγκεκριμένο τραγούδι.