Αναδρομή στη Γιουροβίζιον του 1996

Τα αφιερώματά μας στους διαγωνισμούς της Γιουροβίζιον συνεχίζονται με το 1996.

Γράψτε μας τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας!

Τα προεόρτια της Eurovision του 1996

Έγινε –για πρώτη και τελευταία φορά- ραδιοφωνική προεπιλογή στη Γενεύη, με όλες τις υποψήφιες ενδιαφερόμενες χώρες (29), πλην της Νορβηγίας, η οποία -ως νικήτρια- προκρίθηκε αυτόματα. Υπήρχαν 8 κριτές ανά χώρα. Αρχικά επρόκειτο να υπολογιστούν οι ψήφοι του καθενός. Τελικά, κάθε χώρα έβγαλε ένα αποτέλεσμα συνολικό, κάτι που οδήγησε σε ενστάσεις, που όμως απορρίφθηκαν. Την 21^η Μαρτίου έγινε η κλήρωση-ανακοίνωση όσων είχαν προκριθεί, παρουσία μιας αστυνομικίνας. Ακούγεται ότι το σύστημα αυτό επέβαλε η Γερμανία, μετά από τον αποκλεισμό της βάσει Μέσου Όρου, για να έχει μια δεύτερη ευκαιρία, όμως… έμεινε απ’ έξω, με το εξαιρετικό “Blauer Planet (Planet of Blue)” και τον Leon (2ος στον εθνικό τελικό το 1997), γεγονός που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στη χώρα. Μαζί της αποκλείστηκαν η Δανία, το Ισραήλ, η Ουγγαρία (με το έκτακτο “Fortuna” που ναι μεν ισοψήφισε με την Φινλανδία, αλλά έμεινε εκτός), η Ρωσία, η Ρουμανία (με τη Monica Anghel-ROM 02) και η ΠΓΔΜ (με την Kaliopi-FYR 12, 16). Όπως διέρρευσε αργότερα, στην επιλογή αυτή η πρώτη 5άδα ήταν: Σουηδία, Ιρλανδία, Αγγλία, Μάλτα και Εσθονία (η Ελλάδα είχε έρθει 12η κι όχι 9η, όπως διέδιδαν διάφοροι γνωστοί-άγνωστοι), ενώ ακούστηκαν πολλά για συμφωνίες μεταξύ χωρών και ανταλλαγές βαθμών. Είχαν δηλώσει ότι θα συμμετάσχουν η Βουλγαρία, η Ουκρανία και η Μολδαβία, αλλά αποσύρθηκαν.

Ο διαγωνισμός

Οι καλλιτέχνες έμεναν σε ένα ξενοδοχείο 33 ορόφων, καλυμμένο με πορτοκαλί πανί που έγραφε «Eurosong 96». Ο Κωνσταντίνος -πρωτοτυπώντας- είπε σε μια πρόβα το τραγούδι στα ισπανικά (και η Τουρκάλα στα αγγλικά). Είναι η μόνη διοργάνωση μέχρι σήμερα η οποία χρησιμοποίησε virtual reality. Το 1986, οπότε είχε γίνει ξανά ο διαγωνισμός σε νορβηγικό έδαφος, είχαν πετάξει ντομάτες στη βασίλισσα, έτσι τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια. Τέθηκε όριο στίχου, μετά από τη νίκη του instrumental κομματιού της Νορβηγίας. Για πρώτη φορά στη Γιουροβίζιον εμφανίζεται το «χειλόφωνο», δηλαδή το μικρόφωνο που στερεώνεται στο κεφάλι του καλλιτέχνη (το εισήγαγε η Αγγλίδα).

Η διεθνής κατακραυγή κατά της Γαλλίας και άλλα παραλειπόμενα

Οι Νορβηγοί δεν ήθελαν να ακουστούν καθόλου τα γαλλικά στο διαγωνισμό, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πυρηνικές δοκιμές των Γάλλων στην ατόλλη της Μουρουρόα (Moorea), κάτι που τελικά δεν έγινε. Με fax είχαν ενημερώσει οι διοργανωτές ότι λόγω φωτισμού δεν έπρεπε να φοράνε οι συμμετέχοντες μαύρα. Το αναίρεσαν δύο εβδομάδες πριν από την τελική βραδιά, μετά από πιέσεις της Elisabeth Andreassen. Έτσι, μόνο εκείνη, η Βόσνια και οι Τούρκοι φορούσαν αυτό το χρώμα.

Πριν ξεκινήσει η βραδιά, οι Bobbysocks είπαν δύο τραγούδια (το νικητήριό τους και το Waiting for the morning) και, μαζί τους, ψυχαγώγησαν το κοινό των 6.000 ατόμων η Nora Brockstedt (NOR 60, 61 -είπε τα εν λόγω), ο Jan Teigen (NOR 78, 82, 83 -είπε το Mil etter mil και το Optimist από επιλογή) και η Ingrid Bjørnov (NOR 84), ενώ έπαιξε πιάνο η νικήτρια του «Children’s Grand Prix», το οποίο είχε γίνει την Παρασκευή πριν τη Γιουροβίζιον και συνέπεσε με την εθνική γιορτή της χώρας. Σε μια πρόβα είχε καταρρεύσει ένα μέρος του σκηνικού που παραλίγο να πέσει πάνω στους μουσικούς της ορχήστρας.

Οι παρουσιαστές της Eurovision 1996

Επίσης, επιστράτευσαν τον διεθνούς φήμης σταρ Morten Harket των A-HA, ο οποίος, όταν έμαθε ότι έψαχναν ποιος θα παρουσίαζε τον διαγωνισμό, είπε από μέσα του : «Ελπίζω να μην το ζητήσουν σε μένα!». Τον έπεισαν μετά από πολλές πιέσεις, διότι τότε ετοίμαζε τη διεθνή του σόλο καριέρα και τον άφησαν να ερμηνεύσει το νέο του τραγούδι. Δεν είχε ξαναπαρουσιάσει ποτέ τηλεοπτικό πρόγραμμα. Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε ο σχολιαστής της Γερμανίας DJ Ulf Ansorge, όταν δήλωσε ότι ο Morten είναι αστέρι που δύει και η Ingvild Bryn (ανταποκρίτρια του NRK στη Washington, παρουσιάστρια ειδήσεων παλιότερα, ραδιοφωνική σχολιαστής το 1988 και το 1992) δεν μπορεί να μιλήσει γαλλικά.

Η βραδιά

Η μετάδοση ξεκίνησε με ένα φιλμ βασισμένο στις νορβηγικές παραδόσεις και τη μυθολογία της χώρας, σε μουσική του Stein Leikanger. Ακολουθούν σκηνές του Όσλο από ψηλά και ένα υπέροχο τραγούδι από τον Morten (φορώντας σμόκιν), το Heaven’s not for saints (#9). Οι δυο παρουσιαστές χαιρετούν τη βασίλισσα Sonia που είναι παρούσα. Λένε «καλησπέρα» σε όλες τις γλώσσες. Ενημερώνουν για τη ραδιοφωνική προεπιλογή και το κοινό χειροκροτεί τις επτά αποκλεισθείσες χώρες.

Οι celebrities πολιτικοί και οι… δευτεράντζες

Από τον χάρτη της Ευρώπης βγαίνει κάθε φορά η εν λόγω χώρα, με πορτοκαλί χρώμα, οι δε καρτ-ποστάλ (σκηνοθετημένες από τον Odd Syse) γυρίστηκαν κατά το ήμισυ στις χώρες που συμμετείχαν και κατά το ήμισυ στη Νορβηγία, κάτι που ανέβασε σε δυσθεώρητα ύψη το κόστος παραγωγής. Κάθε φορά χαιρετούσε μια προσωπικότητα της πολιτικής ζωής κάθε χώρας. Από αυτό το défilé παρέλασαν Πρόεδροι (Süleyman Demirel-TUR, Γλαύκος Κληρίδης-CYP, Milan Kučan-SLN, Aleksander Kwasniewski-POL), Πρωθυπουργοί (António Gutierrez-POR, Edward Feneg–Adami-MAL, Zlatko Mateša-CRO, Tiit Vähi-EST, Gro Harlem Grundtland-NOR, Luc Van den Brande-BEL, John Bruton-IRL, David Oddssen-ISL, Vladimir Megrar-SLK, Göran Persson-SWE), μια Πρόεδρος της Βουλής (Hiida Üüsükäinen-FIN), ένας Πρόεδρος Προεδρίας (Alija Izitbegović-BOS), Υπουργοί (Παιδείας και Πολιτισμού: Elisabeth Gehrer-AUS, Πολιτισμού: Philippe Douste-Blasy-FRA), ένας πρέσβης (Don Alberto Esinder-SPA), μια Γραμματέας για την Πολιτιστική Κληρονομιά (Virginia Bottomley-UK), ένας Μορφωτικός και Επιστημονικός Ακόλουθος (Aad Nuis-NL), μέχρι και απλοί Επιτετραμμένοι (Michel Coquoz-SWI, Κατερίνα Δημάκη-GRE, αν και στον υπότιτλο αναγράφεται λανθασμένα ‘Dimaris’), ενδεικτικό της απαξίωσης με την οποία η Ελλάδα αντιμετώπιζε τότε τον διαγωνισμό.

Οι συμμετοχές

Ασυνήθιστος ήχος για τα τουρκικά δεδομένα (βιολί, ακορντεόν) και τη Şebnem Paker να ανοίγει προκαλώντας μας ευχάριστη έκπληξη. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος της Τουρκίας είχε δεχθεί δολοφονική απόπειρα την ίδια μέρα, ευτυχώς, χωρίς αποτέλεσμα, κάτι που θα οδηγούσε στην απόσυρση της συμμετοχής. Περίφημη και αλήστου μνήμης η εμφάνιση της Gina G., με δύο πολύ σέξι (ίσως, υπέρ το δέον, τελικά) χορωδούς και φορέματα πολύ πάνω από το γόνατο, ήταν το απόλυτο φαβορί. Είχε και λίγες παραφωνίες; Δεν πειράζει, αρκεί το οπτικό θέαμα! Δυσφήμιση για την εξαιρετική τσιγγάνικη παράδοση ήταν το ισπανικό κατασκεύασμα, με τον παντελώς άφωνο António Carbonell και τις παράτονες χορωδούς του, να προσπαθούν –μάταια- να αποδώσουν το πάθος. Απλό τραγουδάκι, με περίεργες εναλλαγές στο ρυθμό, μια γλυκιά Lucia Moniz (με το cavaquinho στο χέρι) και στίχοι για τις πρώην αποικίες: όλα αυτά μαζί έδωσαν στην Πορτογαλία την καλύτερή της θέση (μέχρι να έρθει το πολυπόθητο βραβείο) και μάλιστα με ένα τραγούδι-ύμνο σε αυτή την ίδια τη χώρα.

Ο Κωνσταντίνος (πολύ πριν από τους ΟΝΕ), με κοστούμι 19^ου αιώνα (με τεράστια μανίκια) και μελωδία à la Disney, συγκίνησε το κοινό και την… συμπαρουσιάστρια, κάτι που έγινε πρωτοσέλιδο στις κουτσομπολίστικες εφημερίδες της χώρας! Καλή η Miriam Christine, αλλά μάλλον μικροκαμωμένη, δεν έπεισε πως είναι μια γυναίκα με πάθος, όχι όμως και η ανεπανάληπτη Maja Blagdan. Τι να πούμε τώρα γι’ αυτήν την κοκκινομάλλα πανέμορφη Κροάτισσα; Κατάφερε να σπάσει το φράγμα της γλώσσας (και του ήχου!), χόρεψε, λικνίστηκε με πάθος και έβγαλε δύο μελωδικές στριγκλιές που μάγεψαν. Ωραίο το gospel του Αυστριακού George Nussbaumer, ευτυχώς δεν καταστράφηκε από το λαθάκι της χορωδού Bettina Soriat (AUS 97), που βιάστηκε κάπως να μπει. Μαριάνα Ευστρατίου, με ξεκούδουνα percussions και ένα χορευτή να μην πείθει για τις προθέσεις του, πώς να πείσει το κοινό; Πολύ ενδιαφέρον contrast του μεσήλικα Ivo Linna με τη νεαρούλα Maarja-Liis Ilus (απίθανη η χορωδός με τα γυρίσματα που τους κάνει).

Ανατριχιαστική και συγκλονιστική Elisabeth Andreasson, πιο ώριμη από ποτέ, ντυμένη στα μαύρα από τον Jean-Paul Gaultier και συνοδευόμενη από αυλό του Πάνα, με ένα τραγούδι που θα μείνει «Στην αιωνιότητα» της Γιουροβίζιον. Λίγο το κέλτικο τραγούδι για τη Γαλλία, από τον Dan Ar-Braz που έχει συνθέσει ύμνους επιπέδου Riverdance. Γλυκιά η Σλοβένα Regina, αμερικανική αντιγραφή το Ολλανδικό ντουέτο και πρωτότυπη η Βελγίδα Lisa Del Bo, ντυμένη με ένα λευκό «tutu», έχοντας για εφέ περιστρεφόμενα τραπουλόχαρτα. Πώς να μην πάρει το βραβείο η αέρινη Eimear Quinn; Κλασικός ιρλανδικός παραδοσιακός ήχος, τα κατάλληλα όργανα επί σκηνής και μια φωνή που βγαίνει τόσο αβίαστα, δίχως ούτε μια γκριμάτσα (δίκαιο βραβείο). Δύο αδιάφορες συμμετοχές (η τσιγγάνικης καταγωγής Jasmine, η οποία μπαίνει αλλού γι’ αλλού στο τραγούδι της για τη Φινλανδία και η Ισλανδή Anna Mjöll, που δούλευε στο ψαράδικο του πατέρα της, σε ένα αμερικανότροπο συνονθύλευμα) πριν από ένα μικρό διαμάντι: η Πολωνή Kasia Kowalska, σε ένα πολύ απαιτητικό (και δύσπεπτο από το ευρύ κοινό) τραγούδι. Μετά από δύο ακόμα τραγουδάκια, ο διαγωνισμός έκλεισε με τη σουηδική μελωδική μπαλάντα (μάλλον υπερτιμημένη και επαναλαμβανόμεη) των One More Time, με ένα και μοναδικό ξέσπασμα από το πιάνο (εκεί ο γιος του Benny Andersson των ABBA) και δύο γυναικείες φωνές, δίχως τίποτα το συγκλονιστικό.

Το διάλειμμα

 Το φιλμάκι στο διάλειμμα, γυρισμένο σε διάφορες απίθανες τοποθεσίες της χώρας (από το χείλος ενός γκρεμού έως μια δεξαμενή πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα), σκηνοθέτησε ο Λάπωνας Nils Gaup, υποψήφιος για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1988 με το φιλμ «Veiviseren». Η μουσική που το «έντυσε» είναι ένα μεσαιωνικό θέμα, σε παραλλαγές και χορογραφία του Runap Borge. Το σώου συνεχίζεται και επί σκηνής με την αρχική υπερήλικη τραγουδίστρια.

Η διαδικασία της βαθμολογίας

Η Ingvild -με κόκκινο ταγιέρ και πορτοκαλί γιακά πλέον, ρούχα από τον Arild Gundhus- ενημερώνει ότι θα πάει στο blue room, μια έκφραση με δύο σημασίες : α) πλατώ δίχως αληθινό σκηνικό, παρά μόνο με ψεύτικο (computerised) και β) τουαλέτα, ενώ ο Morten στο green room. Αρχίζει το virtual και οι εικόνες από τα παρασκήνια βρίσκονται μονίμως πίσω της και ψηλά στην οθόνη. Με αλυσίδες κατεβαίνουν τα δύο μέρη του ανισομερώς χωρισμένου (σαν σπασμένου) πίνακα. Η ίδια περπατά εναλλάξ στα δύο πλαϊνά της σκηνής.

Το σκάνδαλο με την ψηφοφορία της Ισπανίας

Η θρυλική Ισπανίδα παρουσιάστρια των αποτελεσμάτων, Belen Fernandez, ξεκίνησε με ενθουσιασμό «Really, it’s a fantastic evening» , προτού κάνει δύο απαράδεκτα λάθη : ψήφισε «Czecoslovakia, 2 points» (αν και διαλυμένη από χρόνια!) και -κυρίως- έδωσε 6 στην Holland (κάτι που ακούστηκε ως Poland και δεν διόρθωσε κανένας). Η ισπανική επιτροπή έστειλε φαξ στην EBU, το οποίο έφθασε μετά το τέλος του διαγωνισμού, έτσι άλλαξαν εκ των υστέρων οι θέσεις Ολλανδίας (7^η και όχι 9η), Πολωνίας (15^η αντί 14η), Ελλάδας (14^η αντί 15η), Κύπρου (9^η αντί 8η) και Αγγλίας (8^η αντί 7η).

Η Νορβηγία ξεκατινιάζει τη Σουηδία

Περίφημο και ανεπανάληπτο ήταν το ξεκατίνιασμα που έκανε η Ingvild στη Σουηδή εκφωνήτρια. Της υπενθυμίζει τους βαθμούς που έχει δώσει η Νορβηγία στη Σουηδία και τούμπαλιν όλα αυτά τα χρόνια, υπογραμμίζοντας ότι η γείτονα χώρα τους χρωστούσε, βάσει στατιστικής. Απολαύστε το στο 6′ 45”.

Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει…

Η παρουσιάστρια ανακηρύσσει τη νικήτρια χώρα, ενώ ο ίδιος ο Morten οδηγεί την Eimear Quinn στη σκηνή, υπό τους ήχους ενός μουσικού θέματος. Πολλοί (αν όχι οι περισσότεροι) θεατές, ενοχλημένοι από τη νέα νίκη της Ιρλανδίας, αποχωρούν από την αίθουσα, πριν από τη reprise. Επί σκηνής, πυροτεχνήματα, φωτιές, τρακατρούκες και χιόνι τεχνητό, ώσπου να έρθει. Υπενθυμίζουν -στο εν τω μεταξύ- ότι η Fionnuala Sherry είναι Ιρλανδή και ότι η νίκη της Νορβηγίας το 1995 ανήκει και στη χώρα αυτή. Έτσι, ουσιαστικά, η μια Ιρλανδή βράβευσε την άλλη. Οι φήμες λένε ότι κατά την επανάληψη του νικητήριου τραγουδιού, πήρε φωτιά ένα μέρος του σκηνικού, σβήστηκε όμως πάραυτα. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα των θεατών που σπεύδουν να φύγουν εκείνη την ώρα.

https://www.youtube.com/watch?v=KyA4wO5iqJI

Trivia

• Scrutineer ανέλαβε η Christine Marchal-Ortiz, η οποία θα επανακάμψει πάλι το 1998.
• Παραγωγός του σώου ο 31 ετών Noel Curran (ο 2ος νεότερος που το ανέλαβε ποτέ), υπεύθυνος για την ιρλανδική επιλογή 1996 και αρχηγός της αποστολής τους στο Όσλο.
• O Ιρλανδός μαέστρος Noel Kelehan πρωτοστάτησε στην αντίδραση ενάντια στο NRK, το οποίο δεν ήθελε να δείξει τους διευθυντές ορχήστρας.
• Η Γιουροβίζιον ήταν το πρόγραμμα με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση όλης της χρονιάς στη Νορβηγία.
• Η Νορβηγία μάλιστα έκανε κάτι μοναδικό εκείνη τη χρονιά: έδωσε τους Τοπ 5 βαθμούς της σε χώρες που μπήκαν στην πρώτη 6άδα (12 σε POR –6^η, 10 σε IRL –1^η, 8 σε EST –5^η, 7 σε CRO –4^η και 6 σε SWE–3η). Η μόνη που το ξεπέρασε ήταν η Ελλάδα το 2002: και οι 10 βαθμοί της ήταν από την πρώτη τελική 11άδα.
• Όπως το 1986, τρεις προσωπικότητες της νορβηγικής μουσικής είχαν θέσεις-κλειδιά, ο Frode Thingnæs (διευθυντής ορχήστρας NOR 74, 76) ως αρχιμαέστρος, ο Petter Skavlan (στιχουργός NOR 95) ως καλλιτεχνκός σύμβουλος και ο Egil Monn-Iversen (αρχιμαέστρος ESC 86) ως συνθέτης / ενορχηστρωτής του διαλείμματος και του τελικού κομματιού.
• Κυκλοφόρησε στο εμπόριο η βιντεοκασέτα «Eurosong: it’s a killer», με παραλειπόμενα της χρονιάς εκείνης.
• Είναι η μόνη χρονιά δίχως γερμανική συμμετοχή. Η οικονομική επιβάρυνση που προκάλεσε αυτό το γεγονός οδήγησε τη νορβηγική τηλεόραση στο να εισηγηθεί το 2000 σύστημα των BIG 4. Η μόνη χώρα που αντέδρασε σθεναρά σε αυτό ήταν η Εσθονία, η οποία – όλως τυχαίως – κέρδισε το 2001…
• Επεισόδιο δημιουργήθηκε όταν ο Ολλανδός εκπρόσωπος (αστυνομικός στο επάγγελμα) Franklin Brown είπε στους δικούς μας φαν: “Γειά σας Έλληνες μαλάκες”. Λίγα χρόνια αργότερα φυλακίστηκε για σεξουαλική παρενόχληση…
• Η Αγγλίδα (Αυστραλή στην πραγματικότητα) φορούσε ένα φόρεμα από χρυσούς δίσκους που συνδέονταν με αλυσίδες. Το είχε σχεδιάσει ο Αμερικανός σχεδιαστής Paco Rabanne για τη Cher, η οποία το απέρριψε. Η Gina G το μετέτρεψε από μακρύ σε σούπερ-μίνι. Μόλις έφτασε στη Νορβηγία έμαθε ότι είχε ξεπεράσει τον George Michael στο Τοπ. Όταν κατέρρευσε σε ένα αεροπλάνο πετώντας για Γλασκώβη, δικαιολογήθηκε ήταν πολύ κουρασμένη, όμως τα ΜΜΕ έκαναν λόγω για χρήση ναρκωτικών. Της πήρε αρκετά χρόνια να κάνει ξανά επιτυχία.
• Τα φωνητικά της μαλτέζικης συμμετοχής είχαν τα χρώματα της ιταλικής σημαίας, καθότι ο σχεδιαστής ρούχων ήταν Ιταλός!
• Οι δημιουργοί της Σουηδικής συμμετοχής του 2001 “Listen to your heartbeat” καταδικάστηκαν σε χρηματικό πρόστιμο, διότι είχαν αντιγράψει τη Βελγική συμμετοχή του 1996.
• Το τραγούδι της Δανίας, στην αγγλική του διασκευή “Paint my Love” από τους Michael learns to rock έγινε μεγάλη επιτυχία σε Ευρώπη και Ασία.
• “Σεισμός” έγινε στο Ισραήλ λόγω του αποκλεισμού, ειδικά δε αφού η παγκοίνως άγνωστη Galit Bell είχε κερδίσει στον εθνικό τελικό μεγάλα ονόματα, όπως ο γιουρονικητής Izhar Cohen, o Doron Mazar και η Ilana Avital με διεθνή καριέρα.
• Οι εκπρόσωποι της Εσθονίας δεν μιλιούνταν μεταξύ τους, διότι τα Μ.Μ.Ε. αντί να ασχολούνται με τον ροκ σταρ Ivo Linna, είχαν θαμπωθεί από τη νεαρή Maarja-Liis Ilus.
• Η Γαλλική τηλεόραση, υπό τη γενική κατακραυγή για τις πυρηνικές δοκιμές και καταλαβαίνοντας ότι θα λάβει κακή θέση, αποφάσισε να στείλει ένα κέλτικο τραγούδι στη βρετονική διάλεκτο με τον γνωστό στη χώρα Dan Ar Braz, μαζί με δύο τραγουδίστριες από την Ουαλλία και τη Σκωτία. Οι Γάλλοι φαν αρνούνταν ότι το τραγούδι είναι γαλλικό…
• Ο Ούγγρος καλλιτέχνης Gjon Delhusa έχει -από την πλευρά του πατέρα του- παππού Αλβανό και γιαγιά Ελληνίδα! Αν πήγαινε, θα ήταν ο δεύτερος καλλιτέχνης αλβανικής καταγωγής (μετά από την Anna Oxa-ITA 89) που θα βρισκόταν στη σκηνή της Γιουροβίζιον.