Ιδιοφυής, εκκεντρικός, ασυμβίβαστος, ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της Σκανδιναβίας ο Jan (αργότερα Jahn) Teigen, άφησε την τελευταία του πνοή χθες σε νοσοκομείο του Ystad της Σουηδίας, στα περίχωρα του οποίου ζούσε εδώ και 15 περίπου χρόνια.
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε το 1949 στο Tønsberg της Νότιας Νορβηγίας. Ήδη στα τέλη της δεκαετίας του ’60 έβγαλε κάποια singles με τους Enemies, όμως η μεγάλη επιτυχία ήρθε στις αρχές της επόμενης δεκαετίας με τους Popol Vuh (αργότερα Popol Ace). Μαζί κυκλοφόρησαν τρία επιτυχημένα άλμπουμ. Μεταξύ 1977 και 1984 μετείχε στη σατιρική μπάντα Prima Vera, μέχρι την επεισοδιακή διάλυσή τους (έκαναν 15 χρόνια να μιλήσουν, επειδή ο Jahn Teigen ήθελε να κάνει στροφή σε πιο ποιοτικά τραγούδια). Ένας από αυτούς ήταν ο Herodes Falsk (Kim Baard Hansen), ο οποίος έγραψε τους στίχους στις συμμετοχές του 1982 και 1983.
Η Γιουροβίζιον (1978)
Τρεις φορές χρίστηκε γιούροσταρ ο Jahn Teigen. Το 1978 έγινε θρύλος σε όλη την Ευρώπη. Ήταν ο πρώτος που πήρε μηδέν βαθμούς με το νέο σύστημα βαθμολογίας της Γιουροβίζιον, γεγονός που του έδωσε απροσδόκητη ώθηση. Το 2003, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο τελείωσε με 0 βαθμούς, η εφημερίδα “The Times” του πήρε συνέντευξη για να τους δώσει συμβουλές πώς να το διαχειριστούν! Η αλησμόνητη εμφάνιση; Κόκκινο παντελόνι, γυαλια ηλίου και ένα χρυσό λουλούδι. Στη Νορβηγία το Mil etter mil πήγε στο #1 και παρέμεινε επί τέσσερεις μήνες στα charts, ενώ κυκλοφόρησε και σε αρκετές ακόμα χώρες. Δήλωσε ότι αφού δεν μπορούσε να κερδίσει, προτιμούσε να είναι τελευταίος με 0, παρά οτιδήποτε άλλο. Ο ίδιος του έκανε μια – ρωσικού τύπου – σατιρική διασκευή, Zagra Znja Zagra. Είναι γνωστό ότι μάλωσε πολύ άσχημα με τον ενορχηστρωτή Carsten Klouman, για τη τζαζ βέρσιον που υπάρχει στον δίσκο.
Η Γιουροβίζιον (1982)
Το 1982 ερμηνεύει το Adieu (Adjø στα Νορβηγικά) με την τότε φιλενάδα του Anita Skorgan, η οποία είχε ήδη εκπροσωπήσει τη Νορβηγία δύο φορές, το 1977 με το Oliver και το 1979 με το Casanova και είχε κάνει φωνητικά το 1981 στον Finn Kalvik. Στους στίχους προσπάθησαν να απαλείψουν τους δύσκολους ήχους της νορβηγικής γλώσσας (όπως το -kk-), για να είναι πιο εύηχο. Για τον λόγο αυτό είχαν καλέσει ένα Άγγλο λέκτορα γαλλικής γλώσσας, τον René Herail, να δουλέψει με τον Finn Kalvik (ο οποίος όμως αρνήθηκε) και με τον Jahn Teigen (που δέχθηκε), για να φτιάξουν ένα νικητή για το NRK. Ήρθε 12ο (#3 στα charts).
Η Γιουροβίζιον (1983)
Την επόμενη χρονιά κερδίζει στο MGP με το “Do Re Mi” (εμπνευσμένο από το “Μάθημα Σολφέζ”, σύμφωνα με κάποιες “κακές γλώσσες”). Το τραγούδι κατετάγη 9ο και πήγε στο #2 των νορβηγικών charts. Είναι γνωστό ότι στα φωνητικά επρόκειτο να έχει τη Wencke Myhre (GER 68), όμως εκείνη προτίμησε να διαγωνιστεί στον γερμανικό τελικό, όπου ήρθε τελικά μόλις 5η. Ο Jahn Teigen θύμωσε τόσο μαζί της που δεν την πήρε στα φωνητικά. Προτίμησε την Anita Skorgan.
Melodi Grand Prix: ρεκόρ, παρασκήνια και παρατράγουδα
Ο Jahn Teigen κατέχει το ρεκόρ περισσότερων συμμετοχών σε εθνικούς τελικούς της Νορβηγίας: ήταν 14 φορές υποψήφιος. Παράλληλα, το παρουσίασε το 1992 μαζί με την Elisabeth Andreassen, ενώ εμφανίστηκε στο διάλειμμα το 1985, 1986, 2001 (σε επιπλέον ρόλο ρεπόρτερ, μαζί με την Carola), 2008 (όπου ερμήνευσε ένα medley 11 λεπτών με τις επιτυχίες του) και 2016. Το 1991 παρουσίασε το “Bare for gøy”, ένα πρόγραμμα, όπου παρουσιάστηκε η νορβηγική συμμετοχή που επελέγη με εσωτερικές διαδικασίες (το MGP ακυρώθηκε), ενώ την ίδια χρονιά έκανε τον τηλεοπτικό σχολιασμό στη Γιουροβίζιον, όπως είχε κάνει και το 1985.
Οι υποψηφιότητές του αναλυτικά
Το 1974 διαγωνίστηκε με τη μικρή ορχήστρα και το Hvor er du? το οποίο είπε τελικά στον διαγωνισμό η Anne-Karine Strøm ως The first day of love. Το 1975 τον βρίσκουμε με το Kjærlighetens under (2ος). Το 1976, όχι μόνο ερμήνευσε τα τρία από τα πέντε τραγούδια του τελικού (Voodoo-2ος, Hastverk-3ος, Alltid en vind-4ος), αλλά έκανε μια αλησμόνητη εμφάνιση για το Voodoo, φορώντας ένα μπλουζάκι που απεικόνιζε ένα σκελετό, κάνοντας το όνομά του να συνδεθεί για πολλά χρόνια με πράξεις εξορκισμού. Από ποιον έχασε; Πάλι από την Anne-Karine Strøm. Γνώρισε όμως την Anita Skorgan, που ήταν επίσης υποψήφια. Το 1980 ήρθε τελευταίος με το Ja (#10). Το 1988 ήταν το απόλυτο φαβορί με το Glasnost (#3), αλλά έχασε από την πρωτοεμφανιζόμενη Karoline Krüger, σε ένα τραγούδι της πρώην συζύγου του, Anita Skorgan. Το 1990 ήρθε 2ος με το Smil, προς το τέλος του οποίου εμφανίστηκαν μαζί του στη σκηνή η Anita Skorgan με την Carola, στα φωνητικά. Το 1993 με το Jackpot ήταν 8ος και τελευταίος, ενώ το 1994 με το Gi alt vi har 5ος. Ως μέλος των To Tenoren (ο άλλος τενόρος ήταν ο Øystein Wiik) ήταν φαβορί το 1996 με το Ariel (ήρθαν 4οι). Τελευταία του εμφάνιση σε MGP ήταν το 2005 με μία συνθεση της Anita Skorgan, My Heart is my Home (4ος).
“Κόλαση” το MGP του 1989: το Optimist εκτός superfinal
Όταν δεν κατόρθωσε να περάσει στο superfinal (δηλαδή στα τρία τραγούδια της τελικής ψηφοφορίας) το 1989 με το Optimist (#4), το κοινό αντέδρασε πολύ έντονα, σφύριζε, γιουχάριζε, φώναζε ρυθμικά “Teigen, Teigen”. Ο ίδιος ανέβηκε στη σκηνή, για να “ζητήσει τα ρέστα” από την επιτροπή, αλλά και να ευχαριστήσει το κοινό, για την πρωτόγνωρη αντίδρασή του. Η μετάδοση του σώου διακόπηκε για πολλή ώρα, διότι ο παρουσιαστής Øystein Bache αδυνατούσε να ηρεμήσει το κοινό στο Stavanger Forum. Σουηδός δημοσιογράφος, ο Måns Ivarsson, αποκάλεσε το αποτέλεσμα “σκάνδαλο” και πρόσθεσε: “Ήταν σαν να έδιωξαν τον γαμπρό από το τραπέζι του γάμου!”.
Tabloids, βραβεία, παρακαταθήκη
Αγαπημένο παιδί των media και των tabloids, τα απασχολούσε, άλλοτε με τον κρυφό του γάμο το 1984 με την Anita Skorgan (μαζί έχουν μια κόρη), άλλοτε με το διαζύγιό τους το 1987, άλλοτε με ένα αρραβώνα που δεν πήγε καλά, με τις άστοχες επενδύσεις του, τις εμπρηστικές δηλώσεις του, τη φυγή του στην Ιταλία και αργότερα τη μόνομη εγκατάστασή του στη Σουηδία. Τα βραβεία του ήταν αναρίθμητα (χρίστηκε μέχρι και ιππότης του τάγματος του St. Olav), όσες και οι εκκεντρικότητές του. Το 1995 πήρε τιμητικό βραβείο από τα χέρια της Åse Kleveland (NOR 66), Υπουργό Πολιτισμού, για τη συνολική προσφορά του ως πρέσβη της Νορβηγίας στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια μια σοβαρή αρθρίτιδα τον δυσκόλευε στις μετακινήσεις. Ο θάνατός του έφερε θλίψη στη Νορβηγία. Όπως δήλωσε ο Υπουργός Πολιτισμού Abid Raja: “Πέθανε αυτός που υπήρξε ‘εθνικό μας κεφάλαιο’ (ή ‘εθνικός μας… φόρος’)” («nasjonalskatten vår»). Η δισκογραφία του, είτε με τα γκρουπ στα οποία υπήρξε, είτε σόλο, είτε σε συνεργασίες είναι πλουσιότατη και η παρουσία του στα charts για χρόνια εντονότατη. Μερικές επιτυχίες του εκτός MGP: Jeg gi’kke opp, Har du lyst på litt mer, Bli bra igjen, Friendly (με την Anita Skorgan), Slå ring, I skyggen av en drøm και το – πολύ αγαπητό στους φαν – Det vakreste som fins. Εμφανίστηκε επίσης σε πολλά μιούζικαλ, όχι μόνο στο Όσλο, αλλά και στο Λονδίνο, ως κονφερανσιέ, ακόμα και κλόουν. Ένας μοναδικός και υπέροχος καλλιτέχνης με Κάππα κεφαλαίο. Ένα κράμα Iggy Pop και… Νίκου Καρβέλα. Θα τον θυμόμαστε για πάντα. R.I.P. Jahn.
Y. Γ.: τον είδα κάποτε στο Όσλο, σε μια παραλιακή καφετέρια, όπου καθόταν διακριτικά, ντυμένος στα λευκά, με εντυπωσιακό καπέλο, αποφεύγοντας την πολυκοσμία, μαζί με μια αιθέρια ύπαρξη. Όλοι τον αναγνώρισαν, αλλά κανείς δεν προσπάθησε να τον πλησιάσει…
