Και μετά απο την συντριπτική νίκη της “δικής μας” Vicky Leandros η 18η έκδοση του διαγωνισμoύ τραγουδιού της Eurovision για το 1973 είναι γεγονός και διαδραματίζεται για 3η φορά, στα χρονικά του θεσμού, στην πόλη του Λουξεμβούργου και συγκεκριμένα στο Grand Théâtre de Luxembourg, που εγκαινιάστηκε το 1964 ως Théâtre Municipal de la Ville de Luxembourg και ήταν ο πλέον κατάλληλος χώρος, για να φιλοξενήσει τον διαγωνισμό το 1973, μια και είχε φιλοξενήσει στο παρελθόν πολλές παραστάσεις θεάτρου, όπερας και μπαλέτου.
Στις 7 Απριλίου λοιπόν του 1973, 17 χώρες μαζεύονται στο Grand Théâtre de Luxembourg, για να ζήσουν την στιγμή αλλά και ποιός ξέρει κάποιες απο αυτές να βρισκόταν στο βάθρο του νικητή. 17 συμμετοχές διότι η Μάλτα δήλωσε να μην συμμετάσχει στον διαγωνισμό, παρόλο που είχε επιλεγεί να εμφανιστεί στην 6η θέση μεταξύ των συμμετοχών της Νορβηγίας και Μονακό αλλά ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Μάλτας αποχώρησε πριν από τη λήξη της προθεσμίας για να επιλέξει τραγούδι. (Οι κακές γλώσσες λένε ότι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν λόγω των τελευταίων θέσεων που είχαν τις προηγούμενες χρονιές).
Η Αυστρία και αυτή δηλώνει εκτός για αδιευκρίνιστους λόγους, αλλά για πρώτη φορά στα χρονικά του διαγωνισμού μια χώρα εκτός Ευρώπης δηλώνει συμμετοχή και κάνει το ντεμπούτο της στον διαγωνισμό. Η χώρα αυτή δεν είναι άλλη από το Ισραήλ το οποίο, παρόλο που δεν συνορεύει με καμιά ευρωπαϊκή χώρα, μπορεί να συμμετέχει στον διαγωνισμό, διότι ανήκει στα κράτη μέλη της EBU και σύμφωνα με συνέντευξη της Ilanit το 1993 (πρώτης εκπροσώπου της χώρας), χάρη στην τραγουδίστρια που έμενε εκείνη την περίοδο στη Γερμανία και ανακάλυψε τους όρους και προϋποθέσεις συμμετοχής, έπεισε το IBA (κρατικό κανάλι του Ισραήλ) να λάβει μέρος το 1973. Η χώρα της μετέδιδε τον διαγωνισμό από το 1968, αλλά αγνοούσε ότι μπορούσε να μετέχει ενεργά. Μάλιστα η ίδια δήλωσε σε συνέντευξη της ότι το 1972 το κρατικό Γερμανικό κανάλι ARD την προσέγγισε να συμμετάσχει με τη σημαία της Γερμανίας μια και ήταν ήδη γνωστή με επιτυχίες εκεί αλλά η ίδια αρνήθηκε, μια και το ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Γερμανούς Ναζί ήταν ακόμα νωπό στην μνήμη της.
Το μεγαλύτερο φαβορί της βραδιάς εκείνης ήταν αυτό ο Cliff Richard, ο οποίος μετά την δεύτερη θέση που πήρε το 1968 αποφάσισε να τολμήσει και πάλι για το Ηνωμένο Βασίλειο και αυτή την φορά να φέρει το πολυπόθητο τρόπαιο στην πατρίδα του. Και θα το κατάφερνε, αν δεν υπήρχαν άλλα δυο τραγούδια που πριν τον διαγωνισμό ήταν πολύ δύσκολο να έρθουν στην 1η θέση. Αυτά τα τραγούδια δεν είναι άλλα από το νικητήριο του Λουξεμβούργου (της διοργανώτριας χώρας δηλαδή) που έκλεψε τις εντυπώσεις στην τελική βραδιά και ήρθε πρώτο με 129 βαθμούς (και παραμένει στατιστικά το πρώτο βραβείο όλων των εποχών, αφού συγκέντρωσε το 81% των ψήφων που θα μπορούσε δυνητικά να πάρει) και το τραγούδι της Ισπανίας, “Eres tu” που πριν τον διαγωνισμό κατηγορήθηκε ότι ήταν αντιγραφή της Γιουγκοσλάβικης συμμετοχής του 1966 “Brez Besed” που ερμήνευσε η Σλοβένα Berta Ambrož.
Παρ’ όλα αυτά όμως η Ισπανική συμμετοχή όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε αλλά πήρε την δεύτερη θέση με 125 βαθμούς και ξεπέρασε σε επιτυχία τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε διεθνές επίπεδο το νικητήριο εκείνης της χρονιάς και της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου. Μάλιστα πούλησε εκατομμύρια δίσκους στην Λατινική Αμερική και ήρθε δεύτερο στο Bilboard των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (με ελαφρώς διαφορετική ενορχήστρωση) κάτι που είχε επαναληφθεί και το 1958 μόνο που το all time classic “Volare” πήγε κατευθείαν στο Νο1 των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής ….. Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι το 1973 είναι η χρονιά που στο Ηνωμένο Βασίλειο “σπάνε τα κοντέρ” της τηλεθέασης μια και στην τελική βραδιά 21 εκ. 540 χιλ. άνθρωποι παρακολούθησαν εναγωνιωδώς τις προσπάθειες του αγαπημένου τους Cliff να ζητάει την πρωτιά με μια κάπως… ιδιαίτερη χορογραφία στην συμμετοχή του. Επίσης ο διαγωνισμός του 1973 για την Αγγλία θεωρείται το 18ο πρόγραμμα μέχρι σήμερα με την υψηλότερη τηλεθέαση όλων των εποχών.
Ευτράπελα
Και σαφώς δεν λείψαν τα ευτράπελα σε αυτόν το διαγωνισμό με πρώτο και καλύτερο αυτό της αυστηρότητας του ελέγχου στο κοινό και στην είσοδο του θεάτρου λόγω των πρόσφατων γεγονότων του Μονάχου το 1972, όπου Ισραηλινοί αθλητές σκοτώθηκαν εν ψυχρώ στους ολυμπιακούς αγώνες. Υπό τον φόβο τρομοκρατικής ενέργειας η Ισραηλινή εκπρόσωπος φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο. Αυτό έδωσε αφορμή για ένα από τα πιο γνωστά ανέκδοτα στην ιστορία του θεσμού όπου ο -εκλιπών πλέον- σχολιαστής του Ηνωμένου Βασιλείου, Terry Wogan, θυμάται πως ο τότε floor manager του θεάτρου συνέστησε το κοινό να παραμένει στη θέση του, ενώ χειροκροτεί τα τραγούδια, αλλιώς κινδύνευε να πυροβοληθεί από τις δυνάμεις ασφαλείας και ελεύθερους σκοπευτές που υπήρχαν διάσπαρτοι στο κτίριο.
Άλλο ευτράπελο είναι αυτό της Ιρλανδικής συμμετοχής (παρολίγον σκάνδαλο), όπου μεταξύ της τραγουδίστριας Maxi και της Ιρλανδικής αντιπροσωπείας ξέσπασε διαμάχη για το πως θα έπρεπε να ερμηνευτεί το τραγούδι και η Maxi να κάνει τα δικά της και το RTE να καλεί εκτάκτως από το Δουβλίνο την Tina Reynolds να αντικαταστήσει την τραγουδίστρια. Στο τέλος η Maxi ερμήνευσε το τραγούδι στην τελική βραδιά (με κάπως χλιαρό τόνο) καταλαμβάνοντας την δέκατη θέση και η Tina Reynolds να πάρει -τιμής ένεκεν- το εισιτήριο για την επόμενη χρονιά για την Ιρλανδία.
Το 1973 ήταν η πρώτη χρονιά που απελευθερώθηκε η γλώσσα των τραγουδιών άλλα μόνο δύο χώρες το εκμεταλλεύθηκαν δεόντως και έστειλαν την συμμετοχή τους στα αγγλικά (Σουηδία) και σε μίξη γλωσσών (Νορβηγία, Βέλγιο), μάλιστα στο τραγούδι της Σουηδίας ακούγεται και η λέξη Breasts (γυναικεία στήθη) που είναι κάπως προχωρημένη για τα δεδομένα της εποχής, αλλά η EBU έκανε πως δεν το άκουσε (για την ιστορία, πρόκειται για μια φράση από το βιβλικό “Άσμα Ασμάτων”). Άλλο ένα παρόμοιο συμβάν υπήρχε και με την συμμετοχή της Πορτογαλίας, όπου οι ελλειπτικοί στίχοι του τραγουδιού “Tourada” είχαν το νόημα μιας καταιγιστικής επίθεσης κατά του δικτάτορα της Πορτογαλίας Salazar αλλά και πάλι η EBU κώφευε….
Τέλος το 1973 σηματοδοτήθηκε ως η πρώτη χρονιά που είδαμε γυναίκες στην θέση του διευθυντή ορχήστρας και δεν είναι άλλες από την Monica Dominique για την Σουηδία και η Nurit Hirsch για το Ισραήλ μερικά λεπτά αργότερα. Επίσης η Nurit Hirsch το 1978 είναι η πρώτη και μοναδική γυναίκα που μετέχει ως διευθύντρια ορχήστρας σε νικητήριο τραγούδι. Η τρίτη και τελευταία μαέστρος ήταν η Anita Kerr (Ελβετία 1985). Ίσως εάν επιστρέψει η ορχήστρα (που αποκλείεται) να δούμε και την Ευγενία Μανωλίδου…
Το διάλειμμα φιλοξένησε το πρώτο drag show του διαγωνισμού, με τον 77χρονο Charlie Rivel. Άλλα γνωστά ονόματα που μετείχαν: η Φινλανδο-Εβραία Marion Rung, η 6η θέση της οποίας καταρρίφθηκε μόλις το 2006 από τους Lordi, οι Βέλγοι Nicole & Hugo, ίσως ο πιο δημοφιλής “πάτος” για τους απανταχού φαν, με μωβ παντελόνια-καμπάνες και απίστευτη χορογραφία, ο Ελβετός “βασιλιάς της disco” Patrick Juvet σε ένα από τα χειρότερα τραγούδια του, που υπαινίσσεται το ομαδικό, αμφισεξουαλικό σεξ, ο κορυφαίος ποπ σταρ της Γιουγκοσλαβίας, Zdravko Čolić, ο Ιταλός Massimo Ranieri κι ο Ολλανδός Ben Cramer, ο συνθέτης του οποίου, Pierre Kartner επανήλθε το 2010 (κατέχει το ρεκόρ επανεμφάνισης για συνθέτη με 37 χρόνια), ενώ έχει γράψει ένα τραγούδι για τα… “Στρουμφάκια” που πήγε στο #1 16 χωρών.
