Πέθανε στα 73 της χρόνια η “Βασίλισσα των Τσιγγάνων”, η δημοφιλέστερη παγκοσμίως ρομά τραγουδίστρια με τα 300 τουρμπάνια, Esma Redžepova-Teodosievska (Есма Реџепова-Теодосиевска), μια αοιδός, συνθέτις, ηθοποιός και φιλάνθρωπος που ηχογράφησε, όσο ζούσε, περίπου 1000 τραγούδια (20 προσωπικοί δίσκοι και 108 δισκάκια). Ειχε δώσει 12000 παραστάσεις σε 30 χώρες, είχε τραγουδήσει για διεθνείς προσωπικότητες, είχε υιοθετήσει 47 παιδιά, ενώ είχε προταθεί δύο φορές για το Νόμπελ Ειρήνης.
Η μητέρα της ήταν Τουρκάλα και ο πατέρας της Σέρβος εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος δούλευε ως αχθοφόρος, λούστρος και τραγουδιστής. Η καριέρα της ξεκίνησε στα 14, όταν κέρδισε ένα ραδιοφωνικό διαγωνισμό του Radio Skopje. Έκτοτε δεν σταμάτησε όλα αυτά τα χρόνια, έχοντας μάλιστα ξεκινήσει σε μια εποχή που δεν ανεχόταν τις γυναίκες να τραγουδούν δημόσια. Παράλληλα, ήταν μέλος αρχικά του κόμματος των Δημοκρατικών Εναλλακτικών και, μετά τη διάλυσή τους, των συντηρητικών VMRO-DPMNE, με τους οποίους εξελέγη Δημοτική Σύμβουλος Σκοπίων. Το σπίτι της θα μετατραπεί τώρα σε μουσείο μουσικής και φιλανθρωπίας, ένα έργο που προετοίμαζε ήδη από το 1992.
Οι γιούροφαν την γνωρίζουν από την συμμετοχή της το 2013 μαζί με τον Vlatko Lozanovski. Αρχικά (η επιλογή ήταν κλειστή) ανακοινώθηκε το εθνικιστικό-ιμπεριαλιστικό τραγούδι “Imperija” (“Αυτοκρατορία”, το οποίο κατακρίθηκε ακόμα και μέσα στη χώρα της, ως πολιτικό σλόγκαν του κόμματος στο οποίο συμμετείχε και συγκεκριμένα για το “Skopje 2014”, ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ανέγερσης επιβλητικών κτηρίων και μνημείων που θα τιμούσαν την ιστορία της χώρας και το οποίο η αντιπολίτευση χαρακτήρισε ως “κιτς”. Την ίδια χρονιά ανακηρύχθηκε “εθνική τραγουδίστρια” της χώρας.
Το βίντεο-κλιπ, με πλάνα από το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και στην Ελλάδα. Ακολούθησε αλλαγή τραγουδιού: ήταν το “Pred da se razdeni” (“Πριν από την ανατολή”-Пред да се раздени ) που παραλίγο να ερμηνευτεί στα αγγλικά ως τίτλο “If I could change the world”, αλλά τελευταία στιγμή επέλεξαν την εθνική τους γλώσσα μαζί με τα τσιγγάνικα. Το αποτέλεσμα; 16ο στον ημιτελικό με 28 βαθμούς.
Και μια άγνωστη λεπτομέρεια: είχε ανακηρυχθεί επίτιμη δημότης Κατερίνης!
Ακολουθούν τα δύο τραγούδια.
