Επίδοξες χώρες: οι πρώην Ανατολικές
Ορόσημο στην ιστορία του διαγωνισμού, το οποίο άλλαξε εντελώς τα μέχρι τότε δεδομένα θεωρείται η εισαγωγή των πρώην Ανατολικών χωρών, από τις οποίες η μόνη που συμμετείχε όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν η πρώην Γιουγκοσλαβία, χάρη στη δυτικότροπη πολιτική του στρατάρχη Τίτο, ο οποίος αρνήθηκε να εντάξει τη χώρα του στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Μετά από την πτώση του υπαρκτού Σοσιαλισμού το 1989 και την παύση του Ψυχρού Πολέμου άρχισαν οι προσεγγίσεις εκατέρωθεν. Το 1993 έγινε μια μίνι-Γιουροβίζιον στη Λιουμπλιάνα ανάμεσα σε επτά υποψήφιες χώρες, προκειμένου να προκριθούν οι τρεις από αυτές, το “Eurosong” ή “Kvalifikacija za Millstreet”. Παραδόξως, προκρίθηκαν οι τρεις πρώην γιουγκοσλαβικές χώρες (Σλοβενία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Κροατία), συμμετοχές των οποίων είχαν λάβει μέρος και παλαιότερα κάτω από την ομπρέλα της Γιουγκοσλαβίας, ενώ αποκλείστηκαν όλες οι πρωτοεμφανιζόμενες χώρες (Σλοβακία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ρουμανία).
Είναι γνωστό πως το 1987 ο Υπουργός Παιδείας της ΕΣΣΔ, Georgiy Veselov, πρότεινε να πάρει μέρος η χώρα, για να ενισχυθεί το φιλοδυτικό image του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Είχε μάλιστα προτείνει ως εκπρόσωπο τον Valeriy Leontiev, όμως ούτε ο Γκορμπατσώφ, ούτε το Κόμμα ήταν σύμφωνοι έτσι, μόνο μετά τη διάλυση της υπερδύναμης, δέκα χώρες που προέρχονταν από αυτήν άρχισαν να συμμετέχουν: Ρωσία (1994), Εσθονία (1994), Λιθουανία (1994), Λετονία (2000), Ουκρανία (2003), Λευκορωσία (2004), Μολδαβία (2005), Αρμενία (2006), Γεωργία (2007), Αζερμπαϊτζάν (2008).
Έχουμε επιπλέον πληροφορίες: η Αρμενία είχε ζητήσει ήδη από το 2004 να πάρει μέρος, αλλά η αίτησή της δεν έγινε δεκτή από την EBU. Η Λετονία μπήκε στη λίστα των χωρών το 1999 και αποσύρθηκε δύο εβδομάδες πριν από την κλήρωση (άγνωστο γιατί), για να μπει η Πορτογαλία, κάτι που «ξεπληρώθηκε» το 2002, όταν η τελευταία αρνήθηκε να μετάσχει, δίνοντας την ευκαιρία στην αποκλεισμένη Λετονία να επιστρέψει. Η Λευκορωσία το 1993, επρόκειτο να πάρει μέρος στη Λιουμπλιάνα, αλλά διέθεσε αλλού τα χρήματά της. Το 2003 δήλωσε έντονα επιθυμία για συμμετοχή, αλλά η EBU μετέθεσε το αίτημά της για ένα χρόνο. Η Μολδαβία είχε επίσης δηλώσει και το 1993 και το 1996, αλλά τελικά αποσύρθηκε και προτίμησε οι καλλιτέχνες της να διαγωνίζονται για πολλά χρόνια στο ρουμανικό τελικό.
Όσον αφορά στις υπόλοιπες χώρες του Ανατολικού μπλοκ, η Βουλγαρία επρόκειτο να πάρει μέρος στην επιλογή της Ljubljana, αλλά προτίμησε να διαθέσει αλλού τα χρήματά της (όπως έκανε και η Ρωσία), ενώ το 1996, αν και είχε δηλώσει συμμετοχή, αποσύρθηκε, άγνωστο γιατί. Τελικά ήρθε το 2005. Η Αλβανία, που είχε αποχωρήσει από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ήδη από το 1968, εκδήλωσε επιθυμία το 1989 (με τους Frederic Ndoci, Manjola Nallbani & Julia Ndoci, στο άσμα Toka e diellit), αλλά –όπως φημολογείται- δεν την άφησε η RAI να συμμετάσχει, καθότι η ίδια η Ιταλία εκπροσωπήθηκε τελικά από Αλβανίδα (την Anna Oxa = Hozha). Η αυθεντικότητα αυτής της πληροφορίας δεν έχει επιβεβαιωθεί, καθώς είναι αδύνατον ο τηλεοπτικός σταθμός μιας χώρας να αποφασίζει για το ποιες άλλες χώρες θα συμμετάσχουν. Δεν γνωρίζουμε τι συνέβη ακριβώς. Ετοιμαζόταν επίσης για το 2003, αλλά τελικά η EBU μετέθεσε τη συμμετοχή της για το 2004.
H Ουγγαρία ήθελε ήδη από το 1990 να πάρει μέρος, αλλά δεν είχαν ακόμη ανοίξει οι πόρτες στις νέες χώρες. Ήρθε τελικά το 1994, όπως και η Πολωνία που επίσης προσπαθούσε από το 1990. Αν και είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον το 1993, δεν πήγε τελικά, για να προωθήσει το φεστιβάλ του Sopot (η επίσημη δικαιολογία). Μάλλον όμως δεν ήθελε να μπει στη διαδικασία της επιλογής των χωρών από το Eurosong. Από το 1990 θέλησε να μετάσχει και η Τσεχοσλοβακία. To 1991 την κάλεσε η EBU, αλλά η χώρα το απέρριψε, ίσως λόγω της προηγούμενης άρνησης. Το 1993, αν και δήλωσε η Τσεχία για το Eurosong, δεν εμφανίστηκε τελικά, πήγε όμως η Σλοβακία. Η Ανατολική Γερμανία απλώς ενσωματώθηκε με τη Δυτική (ιδρυτικό μέλος από το 1956). Τέλος, η Ρουμανία, αν και προσεκλήθη από την EBU το 1991, αρνήθηκε ευγενικά να πάρει μέρος.
Από τις πρώην Γιουγκοσλαβικές, η Κροατία το 1992 είχε επιλέξει τους Magazin με το Aleluja, αλλά δεν ήταν ακόμα μέλος της EBU, η Σερβία έστειλε (κάτω από περίεργες συνθήκες) μια συμμετοχή το 1992, έκτοτε όμως υπέστη απαγόρευση λόγω της σφαγής στη Σεμπρένιτσα που ίσχυσε από το 1993 μέχρι το 2003, οπότε εκδήλωσε επιθυμία για συμμετοχή, αλλά η EBU μετέθεσε το αίτημά της για το 2004, όπου εμφανίστηκε ως «Σερβία και Μαυροβούνιο». Όσο για ο Φύρομ, τo 1993 ήθελε διακαώς να πάρει μέρος, αλλά δεν ήταν αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ (αυτό έγινε μια εβδομάδα μετά από το Eurosong). Προσπάθησε εκ νέου το 1996, αλλά αποκλείστηκε, αφήνοντας το ντεμπούτο του για το 1998. Την ιδιαίτερη περίπτωση του Κοσόβου θα την εξετάσουμε σε άλλο άρθρο.
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η περίπτωση καλλιτεχνών από Ανατολικές χώρες, οι οποίοι εκπροσώπησαν Δυτικές χώρες μέχρι το 1993. Καταφέραμε να εντοπίσουμε τους εξής: H Franca di Rienzo (SWI 61) είναι κατά τα ¾ Ιταλίδα και κατά το ¼ Ρωσίδα. Η Lena Valaitis (GER 81) είναι Λιθουανικής καταγωγής (κι όχι Ελληνικής, όπως θεωρούν κάποιοι). Ρωσίδες είναι η Yulia Proiter, μέλος των Shiru (ISR 93), η Christa Williams (SWI 59) και η Svetlana (LUX 82), με πατέρα όμως Γάλλο. Ρωσική καταγωγή έχει και ο Bob Martin (AUS 57). Ο Karel Gott (AUS 68) είναι Τσέχος. Οι δύο γυναίκες των Dschingis Khan (GER 79) είναι Ουγγαρέζες. Ο Tony Wegas (AUS 92, 93) είναι τσιγγάνος Ουγγρο-Ρουμανικής καταγωγής. Από τη Γιουγκοσλαβία είναι και ο Daniel Kovać (GER 90), αλλά και η Teresa (MON 66). Ο Robert Cogoi (BEL 64) έχει Γιουγκοσλάβους γονείς. Τέλος, η Nora Nova (GER 64) είναι Βουλγαρικής καταγωγής.
